Ιντζεσίλογλου Χαράλαμπος
Κορρές Μανόλης
Μανιδάκη Βασιλεία
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
13/11/2017
Διάρκεια
109:47
Εκδήλωση
Εκδηλώσεις της Εταιρείας Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
Χώρος
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (Αμφιθέατρο)
Διοργάνωση
Εταιρεία Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
Κατηγορία
Αρχαιολογία
Ετικέτες
αρχαϊκός ναός του Απόλλωνα, Μητρόπολη, κιονόκρανο, κεράμωση
Εκδήλωση με θέμα «Ο Αρχαϊκός ναός της Μητρόπολης στη δυτική Θεσσαλία» διοργάνωσε η Εταιρεία των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης μίλησαν οι:
Χαράλαμπος Ιντζεσίλογλου (αρχαιολόγος), «Ο Αρχαϊκός ναός του Απόλλωνα και η πόλη της Μητρόπολης».
Μανόλης Κορρές (Ομότιμος Καθηγητής του ΕΜΠ), «Η Αρχιτεκτονική του ναού».
Βασιλεία Μανιδάκη (αρχιτέκτων, Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως), «Αρχιτεκτονικός διάκοσμος, τα κιονόκρανα και η κεράμωση του ναού».
«Ο Αρχαϊκός ναός του Απόλλωνα και η πόλη της Μητρόπολης»
Την τριετία από το 1994 ως το 1997 πραγματοποιήθηκε στη θέση «Λιανοκόκκαλα», δυο περίπου χιλιόμετρα δυτικά της Μητρόπολης, στη δυτική Θεσσαλία, η πλήρης αποκάλυψη ενός εκατόμπεδου αρχαϊκού ναού, που σύμφωνα με μια ενεπίγραφη, αναθηματική στήλη, ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα. Ο ναός έχει μνημειακό χαρακτήρα και είναι ο καλύτερα διατηρημένος από το σύνολο των αρχαίων ναών που έχουν αποκαλυφθεί στη Θεσσαλία. Ο ναός κατασκευάστηκε περί το 560 π.Χ. και η τελική καταστροφή και η εγκατάλειψή του οφείλεται σε μεγάλη πυρκαγιά, που χρονολογείται στα μέσα του 2ου αι. π.Χ. Κατά την ανασκαφική έρευνα βρέθηκαν δυο πολύ σημαντικά ευρήματα: α) Το «αρχαίον» μπρούντζινο άγαλμα του ναού, ύψους Ο,802μ., που έχει τη μορφή ενός πάνοπλου οπλίτη. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του αγάλματος, που πιστεύουμε ότι αποδίδει τον θεό Απόλλωνα, είναι ότι αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο δείγμα ολόκληρου μπρούτζινου, πρώιμου, αγάλματος, που έχει κατασκευαστεί με την τεχνική του χαμένου κεριού, μια τεχνική που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα και της οποίας η εφεύρεση αποδίδεται στους Σάμιους τεχνίτες Ροίκο και Θεόδωρο. β) Μια, εξαιρετικής τέχνης, πήλινη προτομή αλόγου (φυσικού μεγέθους και κενή εσωτερικά), που αποτελούσε το κεντρικό ακρωτήριο του ανατολικού αετώματος του ναού.
Με αφετηρία την ίδρυση του μεγάλου ναού του Απόλλωνα, μέσα στο χώρο ενός προϋπάρχοντος γεωμετρικού ιερού, επιτυγχάνεται η δημιουργία ενός μεγάλου θρησκευτικού κέντρου. Γίνονται σκέψεις για την ταυτότητα εκείνων που είχαν τον παραπάνω στόχο και γίνεται αναζήτηση της περιοχής εγκατάστασή τους. Προτείνεται μια ορεινή θέση με αρχαία τείχη στους πρώτους λόφους των Αγραφιώτικων βουνών, στην περιοχή της οποίας παρατηρήθηκε η ύπαρξη γεωμετρικής και αρχαϊκής κατοίκησης. Στην ίδια θέση ως τόπο καταγωγής της συγγένειας των Βασαϊδών παραπέμπει και η επιγραφή της «Συνθήκης των Βασαϊδών» του 3ου αι. π.Χ.. Η ανεύρεση ενός άλλου ιερού των προγόνων έξω από έναν μυκηναϊκό θολωτό τάφο στην περιοχή Γεωργικού-Ξινονερίου, που ανθεί κυρίως τον 6ο και 5ο αι. π.Χ., αναγνωρίσθηκε η λατρεία του Αιάτου, πατέρα του Θεσσαλού. Με τη δράση των παραπάνω δυο περιφερειακών ιερών του Απόλλωνα και του Αιάτου, και ίσως και άλλων που δεν αποκαλύφθηκαν ακόμη, οι ιδρυτές των ιερών προσπάθησαν να επιτύχουν την ομογενοποίηση των γειτονικών πληθυσμών και έτσι να αυξήσουν την πολιτική επιρροή τους σε μεγαλύτερο πλήθος ανθρώπων. Αποτέλεσμα των ενεργειών τους ήταν να ιδρύσουν με συνοικισμό, μέσα στη χώρα τους, στο τέλος του 5ου ή στις αρχές του 4ου αι. π.Χ., μια καινούργια πόλη, τη Μητρόπολη. Το δυσερμήνευτο όνομα της πόλης σε συνδυασμό με τη μοναδική μορφή της κάτοψης των τειχών της μπορούν να σχετιστούν με τους Θεσσαλούς και την πρώτη οργάνωσή τους από τον Λαρισαίο Αλεύα τον Πυρρό.
«Ο αρχιτεκτονικός διάκοσμος, τα κιονόκρανα και η κεράμωση του ναού»
Τα διακοσμημένα κιονόκρανα και η κεράμωση στον δωρικό ναό του Απόλλωνα Μητρόπολης είναι χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του. Η κατάσταση διατήρησης και το πλήθος των θραυσμάτων των κεράμων επιτρέπουν την αναπαράσταση της στέγης. Πρόκειται για μια σύνθεση εννέα διαφορετικών κεράμων κορινθιακού τύπου, ένα έξοχο δείγμα τεχνολογικά εξελιγμένης παραγωγής του δεύτερου τετάρτου του 6ου αι. Τα δωρικά κιονόκρανα με την χαρακτηριστική πεπλατυσμένη μορφή του εχίνου είναι κοσμημένα με ανάγλυφα φυτικά μοτίβα, στοιχείο σπάνιο στην γενεαλογία της δωρικής αρχιτεκτονικής.
Το σωζόμενο υλικό, κιονόκρανα, κοσμημένες σίμες, ηγεμόνες κέραμοι, γείσα, στρωτήρες και καλυπτήρες είναι αρκετά πλούσιο και σπάνιο ώστε να συμβάλει όχι μόνο στην αποκατάσταση της αρχιτεκτονικής του ιδιόμορφου ναού αλλά και να τροφοδοτήσει την έρευνα για το είδος, την καταγωγή και την σημασία του διακόσμου στις πρώιμες μορφές της αρχαϊκής δωρικής αρχιτεκτονικής.
Οι Σπουδές και τα χρόνια στην Αρχαιολογική Υπηρεσία
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1951. Μεγάλωσε στα Γιαννιτσά του Νομού Πέλλας. Tο 1975 έλαβε το πτυχίο της Φιλοσοφικής Σχολής του Aριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Tμήμα Aρχαιολογίας και Ιστορία της Tέχνης). Aπό το 1977 έως το 1979 εργάσθηκε ως ημερομίσθιος αρχαιολόγος στην IE' Eφορεία Προϊστορικών και Kλασικών Aρχαιοτήτων της Λάρισας. Tο 1979 έλαβε μέρος με επιτυχία στις εξετάσεις για την εισαγωγή του στην Aρχαιολογική Υπηρεσία. Aπό το 1980 υπηρέτησε στην IΓ' Eφορεία Προϊστορικών και Kλασικών Aρχαιοτήτων Bόλου και από το 1994 έως το 2006 άσκησε χρέη αναπληρωτή προϊσταμένου της παραπάνω Eφορείας. Tο 2008 επελέγη ως Προϊστάμενος του Tμήματος Mουσείων, Eκθέσεων και Eκπαιδευτικών Προγραμμάτων της IΓ’ EΠKA και άσκησε τα καθήκοντά του μέχρι τη συνταξιοδότησή του (24 Ιανουαρίου 2012). Aπό το 1991 και για δύο χρόνια πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Lumiere-Lyon 2 στη Λυών της Γαλλίας.
Tο 1983 εξελέγη πρόεδρος του Συλλόγου Eλλήνων Aρχαιολόγων. Tα έτη 1996, 1998, 2000, 2002, 2004 και 2006 εξελέγη, για δυο έτη κάθε φορά και για δώδεκα συνολικά χρόνια, αιρετό μέλος του B' Yπηρεσιακού Συμβουλίου του Yπουργείου Πολιτισμού.
Οι πιο σημαντικές από τις ανασκαφές:
Νομός Μαγνησίας
Το αρχαίο θέατρο Δημητριάδας
Νομός Καρδίτσας
1. Το Μυκηναϊκό θολωτό τάφο με τύμβο στην περιοχή του Γεωργικού-Ξινονερίου.
2. Τον Γεωμετρικό θολωτό τάφο με τύμβο των Αγ. Θεοδώρων στο νεκροταφείο του Κιερίου. Έγινε διαμόρφωση και είναι σήμερα ένας ελεύθερα επισκέψιμος αρχαιολόγος χώρος
3. Τον Αρχαϊκό Ναό του Απόλλωνα της Μητρόπολης. Σήμερα είναι ο μόνος οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος στο νομό Καρδίτσας.
4. Το αρχαϊκό ιερό του Αιάτου έξω από το θολωτό τάφο του Γεωργικού-Ξινονερίου.
5. Το κλασικό νεκροταφείο και ιερό του Προδρόμου.
6. Το Ελληνιστικό Ασκληπιείο του Κιερίου, τμήμα του οποίου αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά.
7. Το Ελληνιστικό ιερό «extra muros» στον αρχαιολογικό χώρο του.
8. Διατήρηση τριων ανασκαφών σε ημιϋπαίθριους χώρους κάτω από σύγχρονα σπίτια στην αταύτιστη μέχρις στιγμής Ελληνιστική πόλη στο Καλλίθηρο. Οι αρχαιότητες είναι ορατές από τους χρήστες των σύγχρονων δρόμων.
9. Το Ιουστινιάνειο Κάστρο, στο λόφο του Αγ. Αθανασίου στο Καλλίθηρο, του οποίου αποκαλύφθηκαν στο σύνολό τους τα τείχη. Έγινε διαμόρφωση με περίπατο, ξύλινο κιόσκι και επεξηγηματικές πινακίδες.
10. Το Ρωμαϊκό μονόχωρο, καμαροσκέπαστο τάφο στη θέση «Ξινόβρυση», στο Καλλίθηρο. Έγινε διαμόρφωση ενός άλσους με τη φύτευση μεγάλης ποικιλίας δένδρων, μεγάλη έκταση περιφράχθηκε, τοποθετήθηκαν ενημερωτικές πινακίδες και ο τάφος προστατεύθηκε με ένα καλαίσθητο στέγαστρο.
Ταυτίσεις αρχαίων πόλεων
Ταυτίστηκε η πόλη της Όρθης στον αρχαιολογικό χώρο του Χελωνόκαστρου του Κέδρου, ενώ σε συνεργασία με τον κ. Λεωνίδα Χατζηαγγελάκη ταυτίστηκε η αρχαία πόλη Μεθύλιον με τον αρχαιολογικό χώρο στο χωριό της Μυρίνης και της Πειρασίας με τον αρχαιολογικό χώρο στο χωριό Ερμήτσι.
Δημιουργία υποδομών
Το κονάκι του Προδρόμου Καρδίτσας
Η Κοινότητα Προδρόμου παρεχώρησε στο ΥΠΠΟ οικόπεδο με τα ισόγεια ερείπια του τοπικού κονακιού. Με τη βοήθεια της Νομαρχίας Καρδίτσας και της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων μέσα σε ελάχιστο χρόνο το διώροφο Κονάκι αναστηλώθηκε και η περιοχή της Καρδίτσας απέκτησε ένα κόσμημα και η Εφορεία Αρχαιοτήτων την πρώτη της κτηριακή εγκατάσταση στο Νομό.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας
Ένα από τα όνειρα των δημιουργικών ανθρώπων της Καρδίτσας ξεκίνησε ύστερα από πρωτοβουλία της Νομαρχίας και με τη βοήθεια της τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Καρδίτσας μέσα στη δεκαετία του 1990. Σε άμεση συνεργασία με τη Δ/νση Μουσείων του Υπουργείου πολιτισμού συμμετείχε στην επιλογή της μορφής του κτιρίου, στον σχεδιασμό του κτιρίου, στη σύνταξη της κτιριολογικής, μουσειολογικής και μουσειογραφικής μελέτης. Αργότερα, συμμετείχε στην επιτροπή που δημιουργήθηκε για τον σχεδιασμό της έκθεσης του Μουσείου.
Η Αρχαιολογική Αποθήκη στον Κέδρο
Τον Αύγουστο του 2002 έγιναν τα εγκαίνια της Αρχαιολογικής Αποθήκης του Κέδρου, που βρίσκεται μέσα σε μια αίθουσα του ισογείου του κοινοτικού καταστήματος του Κέδρου. Η έκθεση περιλαμβάνει ενημερωτικά κείμενα, πήλινες ελληνιστικές σαρκοφάγους με τα καπάκια τους, ένα μεγάλο πιθάρι, που προέρχονται από το νεκροταφείο του αρχαίου οικισμού καθώς και άλλα αντικείμενα από άλλους οικισμούς της περιοχής του Κέδρου.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1972), και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πολυτεχνείο του Μονάχου (1975-77), Διδάκτωρ του Freie Universität του Βερολίνου (1991) και του ΕΜΠ (1992). Μηχανικός στα Έργα Συντήρησης Μνημείων της Ακρόπολης (1975, 1977-1979), Προϊστάμενος του Τμήματος Αναστηλώσεων στη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού (1981), Προϊστάμενος του Έργου «Παρθενών» της Α΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (1983-1999). Αναπληρωτής Καθηγητής (1999) και πρωτοβάθμιος Καθηγητής (2006-2015) στο ΕΜΠ. Δίδαξε αρχαία αρχιτεκτονική, ιστορική τοπογραφία, αναστήλωση, εκτός από το ΕΜΠ και στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, στα Πανεπιστήμια Pensylvania και Berkeley των ΗΠΑ, και σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας. Έχει συμμετάσχει στη μελέτη, συντήρηση, αναστήλωση και ανάδειξη πολλών ιστορικών μνημείων σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ειδικότερα στην Αθήνα, εργάστηκε στο Ερέχθειο, στο ιερό του Διονύσου, στο Διονυσιακό θέατρο στις νότιες παρειές της Ακρόπολης (υπεύθυνος έργου 1980-1983) και κυρίως στον Παρθενώνα (κατά το διάστημα 1983-1999 υπεύθυνος εργασιών αναστήλωσης και ανάδειξης του μνημείου). Διετέλεσε ή είναι μέλος των Επιτροπών Συντήρησης των Μνημείων της Ακρόπολης (EΣMA), του Διονυσιακού Θεάτρου, της ακρόπολης Λίνδου, του Επικουρίου Απόλλωνος, της Υποεπιτροπής Συντήρησης των Γλυπτών του Παρθενώνα, της Επιτροπής Μαραθώνα. Υπήρξε Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού Ανέγερσης του Μουσείου Ακρόπολης και μέλος κριτικής επιτροπής Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για την αποκατάσταση του ναού του Αυγούστου στο Pozzuοli της Καμπανίας, στη νότιο Ιταλία. Τακτικό μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ, 2006-). Αντεπιστέλλον μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου του Βερολίνου και της Koldewey Gesellschaft. Χρυσό Μετάλλιο της Ακαδημίας της Ρώμης (2013), Αργυρό Μετάλλιο της Γαλλικής Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής (1995), Χάλκινο Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών (1989), βραβείο Alexander von Humboldt (2003), Premio Internazionale di Archeologia, città di Ugento (Premio Zeus, 2006). H Ακαδημία Αθηνών τον βράβευσε για το βιβλίο του Η στέγη του Ηρωδείου και άλλες γιγάντιες γεφυρώσεις (2014). Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1998).
Κύρια αυτοτελή έργα: Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνος, τ. 2β (Αθήνα 1989)· Οικοδομική των αρχαίων κιόνων (Αθήναι 1991)· Από την Πεντέλη στον Παρθενώνα (Αθήνα 1993)· Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνος (Αθήνα 1994)· Εκτέλεση, Περιεχόμενο και Αξία των Χαρτών της Αττικής του Κάουπερτ (Αθήνα 2008)· Η στέγη του Ηρωδείου και άλλες γιγάντιες γεφυρώσεις (Αθήνα 2014)· (Με Κατερίνα Τζανάκη) Η Κοίτα της Μέσα Μάνης και η αρχιτεκτονική της. Πρόταση προστασίας και ανανεώσεως του οικισμού (Αθήνα 1976)· (Με Χ. Μπούρα και με τη συνεργασία και των Θ. Σκουλικίδη – Ν. Μπελογιάννη – Εύης Παπακωνσταντίνου – Δ. Χαραλάμπους – Κ. Ζάμπα) Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνα (Αθήνα 1983)· (Με Ν. Τογανίδη – Κ. Ζάμπα – Θ. Σκουλικίδη κ.ά.) Μελέτη Αποκαταστάσεως του Παρθενώνα, τ. 2α (Αθήνα 1989)· (Με C. Hadjiaslani) Die Explosion des Parthenon (Berlin 1990).
Τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2017.
Η Βασιλεία Μανιδάκη σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών και ολοκλήρωσε το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών ‘Αρχιτεκτονική -Σχεδιασμός του Χώρου’ του ΕΜΠ, με υπεύθυνους καθηγητές των αντίστοιχων διπλωματικών εργασιών τους Δημήτρη Αντωνακάκη, Νίκο Κεσσανλή και Μανόλη Κορρέ. Είναι υποψήφια διδάκτωρ του ΕΜΠ με θέμα συμβολή σε ζητήματα αρχαίου σχεδιασμού με έμφαση στην χωροθέτηση των αρχαίων ιερών. Το διάστημα 1995-2001 το μελετητικό της αντικείμενο ήταν η σύγχρονη αρχιτεκτονική και διακρίθηκε σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, ανάμεσα στους οποίους είναι η - υλοποιημένη σήμερα- μελέτη ανάπλασης της πλατείας Μοναστηρακίου.
Από το 2000 ο αρχαίος σχεδιασμός αποτελεί το κύριο αντικείμενο της αρχιτεκτονικής της έρευνας. Το 1999 συμμετείχε στην τεκμηρίωση του αρχαϊκού ναού του Απόλλωνα στην Μητρόπολη Θεσσαλίας. Ειδικότερα μελέτησε την ανασύνθεση της ειδικής μορφής των κιονοκράνων του ναού και την μορφή της κεράμωσης. Το 2009 μελέτησε το ελληνιστικό προσκήνιο του θεάτρου της Δημητριάδας.
Από το 2001 έως σήμερα, εργάζεται στο έργο αναστήλωσης των μνημείων Ακροπόλεως. Ως αρχιτέκτων της ΥΣΜΑ (Υπηρεσίας Μνημείων Συντήρησης Ακροπόλεως) μελέτησε την αποκατάσταση του Πανδροσείου, του Αρρηφορίου, της αυλής του Ερεχθείου, της στέγασης της Βόρειας Πρόστασης, την παρακολούθηση των μικρομετακινήσεων του Νότιου τείχους της Ακρόπολης, τους πριονισμένους λίθους της Παρθενώνειας ζωφόρου, συμμετείχε στην ομάδα μελέτης της αποκατάστασης της Δυτικής πλευράς του Παρθενώνα και ήταν υπεύθυνη στο έργο αποκατάστασης της νοτιοδυτικής γωνίας του Παρθενώνα. Προσφάτως ολοκλήρωσε την μελέτη αποκατάστασης του δυτικού τυμπάνου. Στα αναστηλωτικά της ενδιαφέρονται περιλαμβάνονται τα ζητήματα αντιγράφων και συμπληρώσεων των γλυπτικών αρχιτεκτονικών μελών των μνημείων της Ακρόπολης.