Ο Εθνικός Διχασμός, οι επιχειρηματίες, οι Τράπεζες

Η Τράπεζα της Ελλάδος συνεχίζει φέτος, για τρίτη χρονιά, τον κύκλο εκδηλώσεων με τίτλο «Καταθέσεις Πολιτισμού», στο πλαίσιο της συμβολής της στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της χώρας. Ο εφετινός κύκλος συμπίπτει με τη συμπλήρωση 90 ετών από την έναρξη λειτουργίας της Τράπεζας, το 1928, και γι΄αυτό το λόγο η θεματική του είναι σχετική με την περίοδο του Μεσοπολέμου.
 

Οι τέσσερις ομιλίες και συζητήσεις διακεκριμένων εκπροσώπων της ακαδημαϊκής κοινότητας, που διοργανώνει το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας, εμπίπτουν στις εξής θεματικές ενότητες: Ιστορία -  Αρχιτεκτονική - Τέχνη - Γράμματα.
 

Την αρχή έκανε την Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2018 ο καθηγητής Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος, ο οποίος μίλησε με θέμα: «Ο Εθνικός Διχασμός, οι επιχειρηματίες, οι τράπεζες».

Η διάλεξη του καθηγητή Γιώργου Μαυρογορδάτου ήταν ουσιαστικά μια ερμηνεία των αιτίων του Εθνικού Διχασμού με οικονομικούς όρους. Σύμφωνα με τον καθηγητή, ο Ελευθέριος Βενιζέλος με την πολιτική του προσπάθησε να δώσει μία ώθηση στην ανερχόμενη τότε νέα επιχειρηματική τάξη, αποτελούμενη κυρίως από νέους βιομηχάνους, εφοπλιστές και επαγγελματίες. Αυτή η τάξη αντιπαρατέθηκε στην «κρατικοδίαιτη αστική τάξη» – όπως την αποκάλεσε ο κ. Μαυρογορδάτος –, η οποία διεκδικούσε το μονοπώλιο των εμπορικών αγορών και αποτελείτο κυρίως από εισοδηματίες και μεγαλοκτηματίες. Οι μεν συσπειρώθηκαν γύρω από τον Βενιζέλο, βλέποντας στο πρόσωπό του την ελπίδα που θα διασφάλιζε με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντά τους, ενώ οι δε γύρω από τον βασιλιά Κωνσταντίνο, ευνοημένες και από το τραπεζικό σύστημα της εποχής, με προεξάρχον το παράδειγμα της Εθνικής Τράπεζας. Η ενδοαστική αυτή σύγκρουση οδήγησε στη ριζική ρήξη, που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως «Εθνικός Διχασμός», ο οποίος κληροδοτήθηκε και στον Μεσοπόλεμο, για να έρθει στη συνέχεια η παγκόσμια οικονομική κρίση να αλλάξει τα δεδομένα και να οδηγήσει σε νέες ισορροπίες δυνάμεων.