Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς. Ένα άγνωστο έργο του Μανώλη Καλομοίρη

Η Εθνική Σχολή μουσικής δημιουργήθηκε ως η ελληνική εκδοχή ενός πανευρωπαϊκού πολιτιστικού κινήματος. Διατηρώντας την πολιτιστική σύνδεση με τα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα, αναπτύσσεται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον με σημαντικές ιδιαιτερότητες και αποκλίσεις, που αναζητά μια ταυτότητα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η ηγετική μορφή της, ο Καλομοίρης, αποκτά ένθερμους οπαδούς αλλά και φανατικούς εχθρούς. 

Η θεματική του συμποσίου εγείρει σημαντικά ζητήματα στη μουσικολογική έρευνα αλλά και στην καλλιτεχνική πράξη. Το συμπόσιο αφιερώνεται στη μνήμη μιας πρωτοπόρου της ελληνικής μουσικολογικής έρευνας, της Ολυμπίας Φράγκου ‐ Ψυχοπαίδη.

Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς. Ένα άγνωστο έργο του Μανώλη Καλομοίρη

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσικού και Δραματικού Συλλόγου στη συνεδρίαση της 8ης Νοεμβρίου 1913 ενέκρινε την προκήρυξη δευτέρου Αβερώφειου μουσικού Διαγωνισμού. Η σύνθεση αφορούσε έργο για μικτή χορωδία με πιθανή χρήση σολιστών και συνοδεία ορχήστρας, διάρκειας τουλάχιστον 12΄, πάνω σε ποίηση που θα αναφερόταν στα μεγάλα εθνικά γεγονότα των ετών 1912 – 1913. Από τα τρία συνολικά έργα που υποβλήθηκαν, ξεχώρισε για το μουσικό του μέρος το έργο του Καλομοίρη Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς, όμως τελικά κανένα δεν κρίθηκε άξιο να βραβευτεί.
 

Από το αυτό το έργο, γραμμένο για μεικτή χορωδία, βαθύφωνο, σοπράνο και ορχήστρα, σώζεται μία αυτόγραφη αχρονολόγητη και ανυπόγραφη παρτιτούρα. Ο Φοίβος Ανωγειανάκης στον Κατάλογο Έργων του Καλομοίρη δεν το έχει περιλάβει στο κύριο σώμα, παρά μόνο σε ένα εισαγωγικό κείμενο στην κατηγορία με παλαιότερα έργα που ο συνθέτης θεωρούσε ότι δεν τον αντιπροσωπεύουν.
 

Στην παρούσα ανακοίνωση γίνεται μία προσπάθεια παρουσίασης ποικίλων παραμέτρων που αφορούν το έργο. Τα ιστορικά γεγονότα στα οποία αναφέρεται το ποιητικό κείμενο, η σχέση του έργου με άλλες συνθέσεις του Καλομοίρη που αφορούν την περίοδο των βαλκανικών πολέμων και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μία σύντομη ματιά σε επιλεγμένα στοιχεία του μουσικού υλικού, καθώς και η χρήση της τελικής ενότητας στο φινάλε της Συμφωνίας της Λεβεντιάς.