Ο Παπαδιαμάντης μεταφράζει Τσέχωφ. Παρατηρήσεις στα "Τέσσερα διηγήματα" και στη γαλλική πηγή τους

Η εισήγηση έχει ως θέμα το σχολιασμό της μετάφρασης από τον Παπαδιαμάντη των τεσσάρων τσεχοφικών διηγημάτων και ενός εισαγωγικού άρθρου. Τα διηγήματα είχα δημοσιευθεί, από ένα κάθε φορά, το 1901 στο περιοδικό Άστυ, μεταφρασμένα στα ελληνικά, όχι όμως απευθείας από τα ρωσικά αλλά από τις αντίστοιχες γαλλικές αποδόσεις τους, τυπωμένες όλες μαζί στο περιοδικό La Revue hebdomadaire το Σεπτέμβριο του 1900. Για δεκαετίες οι παπαδιαμαντικές μεταφράσεις του Τσέχοφ είχαν αγνοηθεί και μόνον από τα τέλη της δεκαετίας του '90 και μετά άρχισε η ενασχόληση με αυτές (Ελ. Πολίτου-Μαρμαρινού, 1996 - Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, 2006 - Λ. Τριανταφυλλοπούλου, 2007), που όμως δεν οδήγησε στην επισήμανση της γαλλικής τους πηγής. Το κενό αυτό δεν επέτρεψε της σε βάθος ανάλυση συγκεκριμένων πολιτισμικών δεδομένων που εκφράζουν, στην ελληνική απόδοση και των διηγημάτων και του άρθρου, την ετερότητα του σλαβικού κόσμου ιδωμένη από ένα διαφορετικό, λόγω γεωγραφικής αποστάσεως και κουλτούρας, αναγνωστικό κοινό. Το εισαγωγικό άρθρο επίσης αποδεικνύει το επίπεδο επάρκειας του παπαδιαμάντη ως προς τους νεολογισμούς της γαλλικής γλώσσας. Η σύνολη, λοιπόν, περίπτωση του Παπαδιαμάντη ως μεταφραστή του Τσέχοφ μέσω γαλλικών κειμένων αποβαίνει σημαντική, γιατί αναδεικνύει τρία θέματα μελέτης αλληλοσυνδεόμενα: 1. Τον εντοπισμό των πηγών 2. Την ξενογλωσσία του Παπαδιαμάντη και 3. Την ικανότητα διείσδυσής του στο πνεύμα και του έργου και του συγγραφέα του πρωτοτύπου, παρά την αδυναμία προσέγγισες στο αρχικό κείμενο.