Καπετάνιος Ανδρέας
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
04/05/2022
Διάρκεια
01:04:47
Εκδήλωση
Ελληνο-Γαλλικές Διεπιστημονικές Συναντήσεις
Χώρος
Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Αθηνών (Κτίριο Κωστή Παλαμά) & Πρεσβεία της Γαλλίας στην Ελλάδα
Διοργάνωση
Ελληνο-Γαλλικές Διεπιστημονικές Συναντήσεις
Κατηγορία
Αρχαιολογία
Ετικέτες
αρχαιολογική έρευνα, Αρχαιομετρία, Τεχνοεπιστήμες
Η διάλεξη διαπραγματεύεται τον ιδιαίτερο ρόλο της Αρχαιολογίας ως συνδετικού ιστού σε ένα πεδίο όπου μπορεί να πραγματοποιηθεί ουσιαστική ώσμωση μεταξύ των ανθρωπιστικών, φυσικών και τεχνολογικών επιστημονικών κλάδων. Παρουσιάζονται παραδείγματα εφαρμογής διαφορετικών μεθόδων κατά την πράξη της αρχαιολογικής έρευνας, συνδυαστικά με μια αυτοαναφορική κριτική ματιά στην ιστορία της, από τον 18ο αι. έως σήμερα.
Ως αφετηρία, τίθεται η συμμετοχή της Αρχαιολογίας στην κοινή προσπάθεια των Ανθρωπιστικών Επιστημών να κατανοήσουν την περιπέτεια του Ανθρώπου, ως βιο-κοινωνικής μονάδας και ως κοινωνίας, στον χρόνο της Ιστορίας και να μετατρέψουν την κατανόηση αυτή σε αφηγήσεις, αναγκαστικά και δυναμικά συμμετέχουσες στην κριτική (ανα-)διαμόρφωση του εκάστοτε παρόντος του. Συνεπώς, διακριτά μεθοδολογικά εργαλεία των επιστημών αυτών (Ιστορίας, Εθνογραφίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας – Κοινωνιολογίας, Γεωγραφίας, κυρίως) συμπλέκονται εγγενώς στην αρχαιολογική πράξη. Η διακριτή θέση της Αρχαιολογίας στο έργο για τον κοινό σκοπό προσδιορίζεται από το πεδίο παρατήρησης που θέτει, την υλική, δηλαδή, διάσταση αυτής της περιπέτειας, ταξινομούμενης σε τρείς κύριες ομάδες αρχαιολογικών συνόλων: τέχνεργα, βιοαρχαιολογικά και γεωαρχαιολογικά κατάλοιπα.
Η τεχνολογική «έκρηξη» κατά τα τέλη του 20ου και τις αρχές του 21ου αι. έθεσε στη διάθεση της αρχαιολογικής έρευνας μια εκθετικά διογκούμενη φαρέτρα αναλυτικών μεθόδων των φυσικών και τεχνολογικών επιστημονικών κλάδων: μελέτες προέλευσης υλικών, αρχαίας τεχνολογίας, παλαιοπαθολογίας και παλαιο-δημογραφίας συπεριλαμβανόμενης της μελέτης αρχαίου DNA, παλαιοπεριβάλλοντος είναι μερικά από τα παραδείγματα που παρουσιάζονται. Η Αρχαιολογία φαίνεται να περνά στον αστερισμό των Τεχνοεπιστημών μέσα από τον συνεχώς διευρυνόμενο κλάδο της Αρχαιομετρίας. Ωστόσο, μπορεί και χρειάζεται να διατηρεί συνεχή την αναφορά στην ερμηνευτική κατανόηση των αιτιακών σχέσεων που φαίνεται να καταγράφονται από την εφαρμογή του φάσματος των μεθόδων. Έτσι, θέτει την παρατακτική, εργαλειακή χρήση τους απλώς ως το πρώτο στάδιο πράξης. Ως δεύτερο, καθιστά απαιτητή τη συνειδητή συνεξέταση των «επιστημολογικών προδήλων» που υπόκεινται των εμπλεκόμενων μεθόδων. Το τρίτο συνθετικό βήμα προκύπτει από την τεκμηριωμένη αποτύπωση του χάρτη των αξιωματικών παραδοχών, αβεβαιοτήτων και συστηματικά συνεπών σχέσεων μεταξύ των παρατηρήσεων που προκύπτουν από την εφαρμογή των διαφόρων μεθοδολογικών εργαλείων.
Η ιδιαιτερότητα της Αρχαιολογικής ερευνητικής πράξης να θέτει ενάλληλα χωρικά πεδία παρατήρησης υλικών στοιχείων -από το μόριο στο τοπίο- και να εντάσσει την έννοια της διαχρονίας στο παρατηρούμενο υλικό παρόν –όπως τα στρώματα μιας ανασκαφικής τομής- της προσδίδει την δυνατότητα να λειτουργήσει συνθετικά ως ένα δυναμικό- και όχι παθητικό και αδρανές- «παλίμψηστο επιστημών», κατ’ αναλογία με το παλίμψηστο του τόπου της.
Γεννήθηκε στη Σάμο το 1966. Απόφοιτος της Αρσακείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας και του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταπτυχιακές σπουδές (MPhil και PhD) στο πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, κατά τη διάρκεια των οποίων ερεύνησε συγκριτικά και διαχρονικά την κοινωνικοοικονομική δομή και λειτουργία του ορεινού χώρου στην Κρήτη, Ικαρία και Ήπειρο. Είναι επίκουρος καθηγητής αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Από το 2002 έως το 2017, εργάστηκε ως αρχαιολόγος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, στην Ανατολική Αττική, όπου διεξήγαγε σωστικές ανασκαφές και επιφανειακές έρευνες στις περιοχές Μαραθώνα, Θορικού, Σουνίου, Λαυρεωτικής χερσονήσου και νησιών του Αργοσαρωνικού. Υπεύθυνος προγράμματος ανάπτυξης δικτύου αρχαιολογικών και ιστορικών διαδρομών στην περιοχή των αρχαίων μεταλλείων και μεταλλουργικών εργαστηρίων Λαυρίου, του σχεδιασμού του Αρχαιολογικού Πάρκου Λαυρεωτικής, του προγράμματος μελέτης χαρακτηρισμού των αρχαίων υδραυλικών κονιαμάτων. Παρείχε εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, και σεμινάρια για φοιτητές και εκπαιδευτικούς αναπτύσσοντας μεθοδολογίες ανάγνωσης του ιστορικού τοπίου στη Λαυρεωτική.
Από το 2012 διδάσκει σε ΠΜΣ του Ιονίου Πανεπιστημίου. Διεξήγαγε ανασκαφική, επιφανειακή και εθνοαρχαιολογική έρευνα συμμετέχοντας σε ερευνητικά προγράμματα στην Εύβοια, Σάμο, Ικαρία, Θήβα, Λευκάδα, Ιόνιο Αρχιπέλαγος. Διηύθυνε το πρόγραμμα επιφανειακής έρευνας στην περιοχή αρχαίων μεταλλουργικών εργαστηρίων στο Αρύ Λαυρεωτικής, σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Rühr-Bochum. Τρέχοντα ερευνητικά προγράμματα περιλαμβάνουν τη μελέτη της αρχαίας τεχνολογίας διαχείρισης υδάτων στις κοιλάδες των μεταλλουργικών εργαστηρίων σε συνεργασία με το ΕΜΠ και το ΕΚΦΕ Δημόκριτος, τη γεωρχαιολογική και παλαιοπεριβαλλοντική διερεύνηση της περιοχής του αρχαίου Δήμου του Θορικού, σε συνεργασία με το ΕΜΠ και την τελική δημοσίευση των ανασκαφών στο αρχαίο θέατρο του Θορικού (1964-2012) σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Gent, τη συγκριτική μελέτη κτερισμάτων και βιοαρχαιολογικών δεδομένων ταφών από την Kλασική έως την υστερο-Ρωμαϊκή περίοδο, στη Λαυρεωτική, σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Freiburg.
Τα αποτελέσματα των ερευνών του δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. Το επιστημονικό του ενδιαφέρον έχει αφετηρία μια ολιστική προσέγγιση του παρελθόντος, ενσωματώνοντας εργαλεία δομικής ανάλυσης, ερμηνευτικής κριτικής και φαινομενολογίας του τοπίου. Επικεντρώνεται στην Αρχαιολογία του Χώρου ως πεδίου ώσμωσης των μεθόδων της Αρχαιολογίας, της Ιστορίας και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Εστιάζει στο παράδειγμα των Κλασικών Αττικών Δήμων και την εξέλιξη της οργάνωσης των κοινωνικών (συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών), οικιστικών και παραγωγικών δομών.
