Θεοδωράκης Μίκης
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
01/11/2011
Διάρκεια
43:47
Εκδήλωση
Συμπόσιο: "Ο Εικοστός αιώνας στην ποίηση του Ελύτη. Η ποίηση του Ελύτη στον εικοστό πρώτο αιώνα"
Χώρος
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Διοργάνωση
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Megaron Plus
Κατηγορία
Λογοτεχνία
Ετικέτες
Οδυσσέας Ελύτης
Θα σας μιλήσω για τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Ποιητή του «Άξιον Εστί», που ευθύς μόλις το έλαβα με συνεπήρε από την πρώτη στιγμή, με συγκίνησε και με ενέπνευσε δημιουργώντας μέσα μου ένα ποτάμι μουσικής σαν ένα μεγάλο «ευχαριστώ» για την ανυπέρβλητη ομορφιά που μου δώρισε. Όμως πέρα από την αισθητική ομορφιά, μπόρεσα να αποκωδικοποιήσω και την ομορφιά της σοφίας και της αλήθειας, που χωρίς αυτά το μήνυμα του Ποιητή μένει μετέωρο. Και πολύ φοβάμαι ότι πολλοί έμειναν στην αισθητική μαγεία των στίχων είτε στα καθαρά ποιητικά τους νοήματα, χωρίς να μπορούν να φτάσουν στον πυρήνα της σκέψης του Έλληνα Ποιητή, που με αγωνία και σοφία πασχίζει να στείλει στους νεοέλληνες μήνυμα και πρόσκληση αυτογνωσίας. Πονά, ανησυχεί και υποφέρει, γιατί φοβάται -μιας και έχει τη δύναμη να βλέπει στο μέλλον- το αναπόφευκτο που σήμερα το βιώνουμε, χωρίς ακόμα να έχουμε συνειδητοποιήσει ότι βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους. Γιατί δεν αγάπησε τίποτα περισσότερο από αυτόν τον «Κόσμο τον μικρό τον μέγα». Έναν κόσμο μοναδικό, που πάει πίσω σε βάθος χρόνου, σαν ένα βαθύ ποτάμι που πλαταίνει, στενεύει, κάνει κύκλους, γίνεται υπόγειο, τρώει τα βράχια για να περάσει. Κι αυτός ευλογήθηκε για να γνωρίζει, ίσως μόνο αυτός, γιατί αυτός είναι το ίδιο το ποτάμι και γι' αυτό η μνήμη του φτάνει πίσω στις πηγές του ποταμού και πάει μπροστά, ως εκεί που θα το σταματήσει η κακία των κακών, αν ποτέ καταφέρει να το σταματήσει, αντάμα με την τύφλωση των μίζερων και των αδύνατων... Σε όλους εμάς απευθύνεται ο Ποιητής, δηλαδή στον δικό του το Λαό, στους Έλληνες, που κάποτε δεν ήσαν εντελώς τυφλοί. Προσπαθώντας να τους πείσει να επιλέξουν το δρόμο που οδηγεί στο φως και όχι αυτόν που έχουν πάρει, για να οδηγηθούν από μόνοι τους στα σκοτάδια του τέλους. [...] (Η εισαγωγή της ομιλίας του Μίκη Θεοδωράκη για τον Οδυσσέα Ελύτη)
Ο Μίκης Θεοδωράκης (1925-2021), κρητικής καταγωγής, γεννήθηκε στη Χίο στις 29 Ιουλίου του 1925. Έζησε σε πολλές πόλεις της Ελλάδας για να καταλήξει στην Αθήνα, στην οποία διέμεινε. Από το 1954 έως το 1960 εργάσθηκε στο Παρίσι και στο Λονδίνο γράφοντας συμφωνική μουσική, μπαλέτα και μουσική για ταινίες. Στα 1960 τίθεται επικεφαλής του αναγεννητικού πολιτιστικού - πολιτικού κινήματος στην Ελλάδα με επίκεντρο τη σύζευξη ποίησης και μουσικής συνθέτοντας δεκάδες κύκλους τραγουδιών, ορατόρια, επιθεωρήσεις, μουσική για το αρχαίο ελληνικό δράμα και άλλα. Το κίνημα αυτό συνδέεται με τις προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις της εποχής, που στόχευαν πέρα απ' τον εκδημοκρατισμό της κοινωνικής ζωής σε μια βαθύτερη και ευρύτερη αναγέννηση του ελληνικού λαού. Το γεγονός αυτό τον φέρνει συχνά στο επίκεντρο της πολιτικής ζωής με κορύφωση την ενεργό συμμετοχή του στο αντιστασιακό κίνημα κατά της στρατιωτικής δικτατορίας (1967-74). Ο Θεοδωράκης ασχολήθηκε με όλα τα είδη της μουσικής, το δε έργο του πολύμορφο και πλούσιο, επεκτείνεται πέραν της μουσικής σε τομείς όπως η ποίηση, η πεζογραφία, η φιλοσοφία, η μουσικολογία, ακόμα και σε πολιτικά δοκίμια. Η πρώτη περίοδος της μουσικής του δημιουργίας (1940-53) περιλαμβάνει τραγούδια, ορατόρια, μουσική δωματίου, μπαλέτα και συμφωνικά έργα. Κορυφαίο έργο η Πρώτη Συμφωνία. Η δεύτερη περίοδος, η Παρισινή (1954-59) περιλαμβάνει έργα μουσικής δωματίου, μπαλέτα και συμφωνικά. Κορυφαίο έργο το μπαλέτο που ανέβηκε στα 1959 στο Covent Garden, η Αντιγόνη. Η τρίτη περίοδος 1960-80 είναι αφιερωμένη στο κίνημα της έντεχνης λαϊκής μουσικής με κυριώτερες συνθέσεις τα ορατόρια Άξιον Εστί και Canto General. Ακολουθεί η τέταρτη περίοδος από το 1981 έως το 1988, κατά την οποία, συνεχίζοντας πάντοτε να συνθέτει κύκλους τραγουδιών, επιστρέφει στη συμφωνική μουσική με κύρια έργα την Τρίτη Συμφωνία, την Εβδόμη Συμφωνία, την πρώτη του Όπερα Κώστας Καρυωτάκης (Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου) και το μπαλέτο Ζορμπάς. Τέλος κατά την πέμπτη περίοδο (από το 1989 και μετά) συνθέτει βασικά τις όπερές του (λυρικές τραγωδίες) Μήδεια, Ηλέκτρα και Αντιγόνη. Την Τριλογία αυτή συμπληρώνει η Όπερα Λυσιστράτη. Με τα έργα αυτά ο Θεοδωράκης εγκαινιάζει την εποχή του Λυρικού Βίου, δηλαδή την ολοκληρωτική στροφή του προς τον λυρισμό και την τελειοποίηση της λυρικής μουσικής έκφρασης σε όλο το φάσμα της μουσικής του δημιουργίας. (Αυτό το "Μικρό Βιογραφικό" σημείωμα του συνθέτη, προέρχεται από τον ιστότοπο της Ορχήστρας "Μίκης Θεοδωράκης).
