Οι Εφαρμογές της Φυσικής και ο ρόλος του φυσικού στην Ιατρική

Ο ενεργός ρόλος του φυσικού ιατρικής έχει πλέον θεσπιστεί κι επίσημα, με αποτέλεσμα να απαιτείται η παρουσία του σε πλήθος ιατρικών υπηρεσιών, από την δοσιμετρία και τον σχεδιασμό της ακτινοβολίας στην ακτινοπροστασία και στο quality assurance των ιατρικών μηχανημάτων, αλλά και στην καθημερινή ρουτίνα λήψης, επεξεργασίας και αξιολόγησης ιατρικών δεδομένων, ιδίως στην απεικόνιση (επεξεργασία εικόνας και σύνθεση περίπλοκων τρισδιάστατων εικόνων, δεσμιδογραφίας, φασματοσκοπίας, λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, κ.λ.π.). Η αδειότηση μηχανημάτων που χρησιμοποιούν ιοντίζουσες ακτινοβολίες απαιτεί την παρουσία του ακτινοφυσικού/φυσικού ιατρικής.

Στην σημερινή ομιλία θα εστιάσουμε στον λιγότερο γνωστό ρόλο του φυσικού στις μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες, κυρίως σε εφαρμογές του πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού, όπου χωρίς τον φυσικό ιατρικής κάποιες σπουδαίες διαγνωστικές υπηρεσίες απλά δεν θα μπορούσαν να γίνουν επαρκώς ούτε από τον ακτινολόγο/τεχνολόγο (μιλάμε γενικά και όχι για κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις) αλλά ούτε κι από τον ιατρό. Συγκεκριμένα θα δείξουμε πως κάποιες εφαρμογές της φυσικής έγιναν πολύ επιτυχημένες κλινικές μέθοδοι, όπως η απεικόνιση της διάχυσης (diffusion imaging) και η απεικόνιση του τανυστή της διάχυσης (Diffusion Tensor Imaging), η μαγνητική δεσμιδογραφία (MR Tractography), η μαγνητική φασματοσκοπία in vivo (MR spectroscopy), η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI), η ποσοτική μαγνητική τομογραφία και η μέτρηση της συγκέντρωσης του σιδήρου στο ήπαρ και στο μυοκάρδιο, αλλά και ο προσδιορισμός της λιπώδους διήθησης των ιστών (κυρίως του ήπατος και των μυών) και τέλος η μέτρηση της ταχύτητας ροής του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον υδροκέφαλο αλλά και η ταχύτητα και ο όγκος ροής των αγγείων με τεχνικές phase contrast.

Ο σημερινός φυσικός ιατρικής εκτός από Φυσική έχει εκπαιδευτεί και εξοικειωθεί και στην βιολογία και στην φυσιολογία και στην ανατομία, έτσι ώστε να υπάρχει κοινή γλώσσα με τους ιατρούς. Προφανώς την κλινική ευθύνη έχει πάντα ο ιατρός, ο ρόλος όμως του φυσικού ιατρικής συνεχώς διευρύνεται και η συμμετοχή του στην ιατρική έρευνα είναι πλέον εκ των ων ουκ άνευ.