Οι θεατρικές σπουδές στην Ελλάδα του 21ου αιώνα

Η Μαρίσια Φράγκου είναι Επίκουρη Καθηγήτρια της Θεατρολογίας στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. Είναι απόφοιτος του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Royal Holloway, University of London. Η διδακτορική της διατριβή εξέτασε την αναπαράσταση του φύλου, της εθνικής ταυτότητας και της έννοιας του ‘ανήκειν’ στο έργο της Αμερικανίδας δραματουργού Phyllis Nagy μέσα στο πλαίσιο του σύγχρονου βρετανικού και ευρωπαϊκού θεάτρου. Έχει διδάξει σε διάφορα θεατρολογικά τμήματα του Ηνωμένου Βασιλείου και στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Έχει δημοσιεύσει άρθρα για τη Phyllis Nagy και τη βρετανίδα συγγραφέα Debbie Tucker Green και τη σχέση της σκέψης του Claude Lévi-Strauss με τη θεατρική πράξη.

H Λίλα Καρακώστα είναι σκηνογράφος και αρχιτέκτων, καθηγήτρια Σκηνογραφίας Τμήματος Θεάτρου Α.Π.Θ. Ως σκηνογράφος έχει συνεργασθεί με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», τον οργανισμό Πάτρα-Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και τα ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, Καλαμάτας, Κέρκυρας, Βορείου Αιγαίου, Σερρών και Βέροιας, σε παραστάσεις κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου. Ως αρχιτέκτων έχει ασχοληθεί με αποκαταστάσεις διατηρητέων κτιρίων, διαμορφώσεις δημόσιων υπαίθριων χώρων (πλατείες, περιβάλλοντες χώροι μνημείων), σχεδιασμό κατοικιών, εκθέσεων και θεατρικών χώρων. Έχει διακριθεί σε Πανελλήνιους Αρχιτεκτονικούς και Καλλιτεχνικούς Διαγωνισμούς. Η διδακτορική της διατριβή έχει τίτλο «Το θέατρο στο Bauhaus: Η συμβολή του Bauhaus στην αναθεώρηση του θεάτρου. Το έργο του θεατρικού εργαστηρίου» (Α.Π.Θ., 2011). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα σχετίζονται με θέματα ιστορίας της σκηνογραφίας, θεατρικής τεχνολογίας, σκηνογραφικού σχεδιασμού και σχεδιασμού θεατρικών χώρων.

Πρόεδρος του Τμήματος Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών, η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Μαρίνα Κοτζαμάνη έχει διδακτορικό και μεταπτυχιακό (M.A.) στη Θεατρολογία από το City University, New York. Έχει επίσης σπουδάσει Γλωσσολογία και Φιλοσοφία στο MIT (M.Sc.) και στο UCL (B.A.). Ειδικεύεται στην παραστασιολογία καθώς και σε σύγχρονες μορφές τέχνης. Μελέτες της έχουν δημοσιευθεί σε διεθνώς αναγνωρισμένα ερευνητικά περιοδικά όπως το PAJ, το Theater /Yale School of Drama και το Theatre Journal. Ενδεικτικά, στα άρθρα της συμπεριλαμβάνονται τα: «Ευριπιδάκι, κουρέλι, κουρελάκι: Όταν ο Σαββόπουλος συνάντησε τον Κουν» στον συλλογικό τόμο Κάρολος Κουν (Αμολγός) και το “Lysistrata on Broadway” στο συλλογικό τόμο Ancient Comedy and Reception (deGruyter). Η Κοτζαμάνη δίδασκε για αρκετά χρόνια σε οργανική θέση στο τμήμα Κλασικών Σπουδών του Columbia University. Επίσης, έχει συνεργαστεί ως δραματουργός με επαγγελματικούς θιάσους στην Νέα Υόρκη όπως το LaMama και το CSC. Στα ενδιαφέροντά της συμπεριλαμβάνεται και η επιμέλεια εκθέσεων.

Ο Γιάννης Μόσχος είναι διδάκτωρ Θεατρoλογίας του Τμήματος Θεάτρου του Α.Π.Θ. (2012) και πτυχιούχος του Τμήματος Θεάτρου (1997) και της Φαρμακευτικής Σχολής του Α.Π.Θ. (1993). Από το 2002 έως σήμερα έχει σκηνοθετήσει –και μεταφράσει– διάφορα έργα του ελληνικού και παγκόσμιου δραματολογίου, συνεργαζόμενος με το Εθνικό Θέατρο, το Κ.Θ.Β.Ε., το Φεστιβάλ Αθηνών, το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, το Θέατρο του Νότου (Θέατρο Αμόρε), τη Μικρή Πόρτα της Ξένιας Καλογεροπούλου, την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» κ.ά. και από το 2021 διατελεί Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου.

Το διδακτικό του έργο περιλαμβάνει τη διδασκαλία μαθημάτων σκηνοθεσίας, υποκριτικής και δραματολογίας σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και δραματικές σχολές. Ως θεατρολόγος ειδικεύεται στη σύγχρονη ελληνική θεατρική ιστορία, έχει δημοσιεύσει άρθρα και έχει πραγματοποιήσει ομιλίες για την παρουσία του Ίψεν στην Ελλάδα –που ήταν και το αντικείμενο της διατριβής του–, όσο και για άλλα ζητήματα της πρόσφατης θεατρικής ιστορίας. Κυκλοφορεί το βιβλίο του: Ο Ερρίκος Ίψεν στην ελληνική σκηνή. Από τους ‘Βρικόλακες’ του 1894 στις αναζητήσεις της εποχής μας (Αμολγός, Αθήνα 2016).

Η Ιωάννα Παπαγεωργίου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Ολοκλήρωσε τη διατριβή της στο Goldsmiths College, University of London, με θέμα «The Origins of the Star Phenomenon: Stars and the Starring System in the Eighteenth-Century British Theatre». Είναι συγγραφέας των βιβλίων Το ευρωπαϊκό θέατρο από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα (από τον Κλασικισμό μέχρι τον Ρομαντισμό), Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα 2012 και Προφορική παράδοση και νεοτερισμός. Η δομή των έργων του ελληνικού θεάτρου σκιών κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Η περίπτωση της Πάτρας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης [υπό έκδοση]. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά της στρέφονται γύρω από το ευρωπαϊκό θέατρο του Διαφωτισμού και του Ρομαντισμού, τις σχέσεις του νεοελληνικού με το ευρωπαϊκό θέατρο, τον βεντετισμό, το θέατρο του βουλεβάρτου, το λαϊκό παραδοσιακό θέατρο, το θέατρο σκιών και τις σπουδές φύλου. Είναι επιστημονική υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος «Το δραματολόγιο του ελληνικού θεάτρου σκιών».

Ο Αστέριος Πελτέκης είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ, κάτοχος Master του Τμήματος Θεάτρου της Α.Σ.Κ.Τ. του Α.Π.Θ. και υποψήφιος Διδάκτορας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο πάνω στην πολιτιστική διαχείριση. Από τον Μάρτιο του 2022 διατελεί Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια θεάτρου στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ενδεικτικά με τους Peter Brook, Bruce Mayers και Sotigui Kouyate ως υπότροφος της ΕΘΕ. Ως ηθοποιός και σκηνοθέτης, έχει συνεργαστεί, σε περισσότερες από πενήντα παραστάσεις, με το ΚΘΒΕ, το Εθνικό Θέατρο, τον Θ.Ο.Κ., το Θέατρο Παλλάς, τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και το ελεύθερο θέατρο, καθώς και σε τηλεοπτικές σειρές και ταινίες στον κινηματογράφο και τη διαφήμιση. Έχει διδάξει υποκριτική, δραματολογία, Ιστορία θεάτρου, αυτοσχεδιασμό και στοιχεία σκηνοθεσίας σε θεατρικά εργαστήρια και Δραματικές Σχολές σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λευκωσία. Συνιδρυτής και σκηνοθέτης της εταιρείας τέχνης ‘Άνευ προηγουμένου’. Ιδρυτής της εταιρείας τέχνης ‘Άνω Θρώσκω’ στη Λευκωσία. Συνεργάτης και σύμβουλος για θέματα πολιτισμού και θεάτρου στο Φεστιβάλ Ανδραβίδας-Κυλλήνης 7. Διδάσκει εθελοντικά την ελληνική γλώσσα σε μετανάστες και πρόσφυγες.

Η Αγγελική Σπυροπούλου είναι Καθηγήτρια της Νεότερης Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας και Θεωρίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και διευθύντρια του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών ‘Δημιουργική Γραφή, Θέατρο και Πολιτιστικές Βιομηχανίες’. Από το 2014 είναι Ερευνητικός Εταίρος (Research Fellow) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (School of Advanced Study), όπου διευθύνει ερευνητικό σεμινάριο με τίτλο ‘Comparative Modernisms’. Πτυχιούχος Αγγλικής και Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με Μεταπτυχιακό τίτλο (ΜΑ) στην Κριτική θεωρία και διπλωματική στις ερμηνείες του Οιδίποδα, στο Πανεπιστήμιο του Sussex. Κάτοχος διδακτορικού τίτλου από το Πανεπιστήμιο του Sussex με συγκριτική ειδίκευση στην Virginia Woolf και τον Walter Benjamin στο πλαίσιο της φιλοσοφίας της ιστορίας και της νεωτερικότητας.

Ο Paul Allain είναι Καθηγητής Θεάτρου και Περφόρμανς και Κοσμήτορας Έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Κεντ στο Canterbury της Βρετανίας. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς για την εκπαίδευση του ηθοποιού και τις σύγχρονες διαδικασίες παράστασης κυρίως σε σχέση με το πολωνικό θέατρο (και ιδιαίτερα το θέατρο του Jerzy Grotowski) και το θέατρο του Suzuki Tadashi. Έχει λάβει βραβείο από την πολωνική κυβέρνηση για τις υπηρεσίες του για την προώθηση της πολωνικής κουλτούρας στο εξωτερικό. Από το 2014-2018 διετέλεσε ως μέντορας έρευνας για το Conservatoire for Dance and Drama, UK.

Η Maaike Bleeker είναι καθηγήτρια θεατρικών σπουδών, δραματουργός (dramaturg) και μεταφράστρια. Η έρευνά της αφορά στις διαδικασίες ενσώματης και τεχνολογικά διαμεσολαβημένης αντίληψης και μετάδοσης. Η μονογραφία της Visuality in the Theatre κυκλοφόρησε από την Palgrave το 2008. Έχει συνεπιμεληθεί συλλογικούς τόμους όπως τα Anatomy Live. Performance and the Operating Theatre (2008), Performance and Phenomenology. Traditions and Transformations (Routledge 2015), και το Transmission in Motion. The Technologizing of Dance (Routledge 2016). Από το 2011-2016 διετέλεσε πρόεδρος του Performance Studies International (PSΙ). Είναι επιμελήτρια στις σειρές ‘MediaMatters’ (Amsterdam University Press), ‘Thamyris’ (Rodopi) και ‘Thinking Through Theatre’ (Bloomsbury) και ήταν μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Theatre Survey, του American Society for Theatre Research (2017-2018).

Η Bonnie Marranca είναι συνιδρύτρια, εκδότης και αρχισυντάκτρια του βραβευμένου με Obie επιστημονικού περιοδικού PAJ: A Journal of Performance and Art. Έχει εκδώσει τα βιβλία: Performance Histories, Ecologies of Theatre και Theatrewritings, το οποίο βραβεύτηκε με το George Jean Nathan Award for Dramatic Criticism. Έχει συνεπιμεληθεί πλήθος συλλογικών τόμων όπως τα: New Europe. Plays from the continent, Plays for the end of the century, American Dreams. The imagination of Sam Shepard, The theatre of images. Τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε 17 γλώσσες. Είναι Guggenheim Fellow και Fulbright Senior Scholar που έχει διδάξει σε πολλά πανεπιστήμια όπως τα Columbia University, Princeton University, NYU, Duke University, the University of California-San Diego, Free University (Βερολίνο), Autonomous University/Institute for Theatre (Βαρκελώνη) και το University of Rio de Janeiro (Βραζιλία). Είναι ομότιμη καθηγήτρια θεάτρου στο The New School/Eugene Lang College for Liberal Arts.

O Romain Piana είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Sorbonne Nouvelle στο Παρίσι. Μετά το πέρας της διδακτορικής του διατριβής με θέμα την πρόσληψη του Αριστοφάνη στη Γαλλία του 19ου και 20ού αιώνα, ασχολήθηκε με την πρόσληψη του αρχαίου δράματος και δημοσίευσε, ανάμεσα σε άλλα, ένα βιβλίο για τις Βάκχες (Canopé, 2015) με τον Aurélien Pulice. Επιμελείται τη βάση δεδομένων ‘Théâtre antique en France’ που καταγράφει τις παραστάσεις αρχαίου δράματος στη Γαλλία. Οι δημοσιεύσεις του αφορούν κυρίως στην ιστορία του γαλλικού θεάτρου στον 19ο και 20ό αιώνα, και κυρίως μορφές θεατρικής σάτιρας όπως η revue de fin d'année, και γενικότερα τον ενδιαφέρει η σχέση θεάτρου και τύπου. Έχει επιμεληθεί γαλλικά έργα όπως το Occupe-toi d'Amélie του Georges Feydeau (Folio Gallimard).

O Matthias Warstat είναι Καθηγητής Θεατρικών Σπουδών στο Freie Universität Berlin και κύριος ερευνητής στα προγράμματα CRC Affective Societies, Intervening Arts και Temporal Communities στο ίδιο πανεπιστήμιο. Από το 2022, είναι μέλος της Ακαδημίας Επιστημών Berlin-Brandenburg (Berlin-Brandenburg Academy of Sciences and Humanities). Η έρευνά του αφορά κυρίως στη νεότερη ιστορία θεάτρου, τη θεατρικότητα της κοινωνίας και της πολιτικής και σε θέματα αισθητικής στο σύγχρονο θέατρο και περφόρμανς.

Καθηγητής, Τμήμα Θεάτρου ΑΠΘ (2023), Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ (1991–2023, Πρόεδρος ΤΘΣ: 2011–2015). Πτυχίο: Νομική Σχολή ΕΚΠΑ (1981). Μεταπτυχιακά - Διδακτορική Διατριβή: Institut d’Études Théâtrales, Sorbonne Nouvelle, Paris III (1981–1987). Ιδρυτικό μέλος Ευρωπαϊκού Δικτύου Έρευνας και Τεκμηρίωσης Παραστάσεων Αρχαίου Ελληνικού Δράματος (https://www.thea.auth.gr/arc-net/)· Ερευνητικός Εταίρος IRC/Interweaving Performance Cultures, Freie Universität Berlin· Ιππότης Tάγματος Ακαδημαϊκού Φοίνικα Γαλλικής Δημοκρατίας.

Βιβλία: Ένα θαμπό χειρόγραφο (1994)· Μολιέρος (2002)· Το θέατρο στην Ελλάδα 1940-2000. Μια επισκόπηση (2005/20236)· Σχεδιάσματα ανάγνωσης (2006)· Αντί Κριτικής (2006). Επιμέλεια (επιλ.): Γιάννης Σιδέρης, Ιστορία του Νέου Ελληνικού Θεάτρου, Α΄/Β΄1-3 (1990–2010)· Κάρολος Κουν. Οι Παραστάσεις (2008)· Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (2013)· [με: Broze, Couloumbaritsis, et.al.] Le Mythe d'Hélène (2005)· [με Σ. Φελοπούλου] Relations France-Grèce: Le théâtre des années 1960 à nos jours (2017)· [με Γωγώ Βαρζελιώτη] Σκηνή και ΑμφιΘέατρο. Αφιέρωμα στον Σπύρο Α. Ευαγγελάτο (2018).