Αντωνακάκης Δημήτρης
Αντωνακάκη Σουζάνα
Μαυρακάκη Βαρβάρα
Χουλιαράς Γιώργος
Σαρρής Κύριλλος
Δεληβοριάς Φοίβος
Κακίσης Σωτήρης
Πλέσσα Ελισάβετ
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
10/11/2018
Διάρκεια
77:28
Εκδήλωση
Στη νύχτα του χαρτιού. Γνωστά και άγνωστα σχέδια του Νίκου Χουλιαρά
Χώρος
Πινακοθήκη Γκίκα
Διοργάνωση
Μουσείο Μπενάκη
Κατηγορία
Τέχνες / Πολιτισμός
Ετικέτες
Νίκος Χουλιαράς, ζωγραφική, σχέδιο
Το Μουσείο Μπενάκη εγκαινίασε, την Τρίτη 18 Σεπτεμβρίου 2018, έκθεση αφιερωμένη στα σχέδια του Έλληνα καλλιτέχνη, Νίκου Χουλιαρά, σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Ελισάβετ Πλέσσα. Η έκθεση με τίτλο «Στη νύχτα του χαρτιού: Γνωστά και άγνωστα σχέδια του Νίκου Χουλιαρά» πραγματοποιείται στο Μουσείο Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα και θα διαρκέσει έως τις 24 Νοεμβρίου 2018.
Αφορμή για την τωρινή έκθεση στάθηκε η πρόσφατη ανακάλυψη άγνωστων σχεδίων στη συλλογή του εκλιπόντα καλλιτέχνη, τα οποία χρονολογούνται από τα χρόνια του στην ΑΣΚΤ μέχρι τις τελευταίες δημιουργικές του στιγμές. Στο πλαίσιο της ανάδειξης της σημασίας του σχεδίου στο έργο του Νίκου Χουλιαρά, συμπεριλαμβάνονται επίσης σχέδια από μερικές ενότητες-σταθμούς στην εκθεσιακή και εκδοτική ιστορία της ζωγραφικής του πορείας.
Το σχέδιο πρόσφερε στον Νίκο Χουλιαρά (1940-2015) την αυτονομία που πάντα επιδίωκε στη ζωή και στο έργο του, γιατί τον απελευθέρωνε από τους περιορισμούς ενός συγκεκριμένου τόπου και χρόνου της ζωγραφικής πράξης. Τα σχέδια του Χουλιαρά δεν είναι ποτέ σπουδές για μεγαλύτερα έργα, παρά αποτελούν αυτόνομες δημιουργίες και διακατέχονται από τις ίδιες εμμονές με τα ζωγραφικά έργα του: η μνήμη των τοπίων και οι τόποι της μνήμης, οι λέξεις και η γραφή, η βία και η τρυφερότητα του έρωτα, το ερημικό ζώο, η σκιά και η νύχτα, η εικόνα του εαυτού εικονίζονται ολοένα στο χαρτί του.
Αρχικά αφαιρετικά, όπως και τα ζωγραφικά έργα του, τα σχέδια μετέπειτα κατακλύζονται από την ανθρώπινη παρουσία, που εμφανίζεται άλλοτε πιο γραμμική κι άλλοτε πιο περίτεχνη. Τα σχέδια του Νίκου Χουλιαρά κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, που κυριαρχούν στην έκθεση, συχνά αποτελούν ένα είδος προσωπικού ημερολογίου όπου αποτυπώνονται, συχνά με χιούμορ και με αυτοσαρκασμό, ο φιλικός και καλλιτεχνικός του περίγυρος, η πρώιμη ενασχόλησή του με τη σκηνογραφία και το τραγούδι, τα σπίτια όπου έζησε, η ματιά του στην πολιτικοκοινωνική καθημερινότητα, οι γυναικείες φιγούρες και τα ταξίδια του.
«OI ΖΩΓΡΑΦΙΣΜΕΝΟΙ ΠΟΥ ΜΕ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ»
ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΦΙΛΟΥΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΧΟΥΛΙΑΡΑ
Παρότι ο Νίκος Χουλιαράς ακολούθησε μια απόλυτα αυτόνομη καλλιτεχνική πορεία, εντούτοις περιστοιχιζόταν πάντα από πολλούς και διαφορετικούς κύκλους φίλων, καλλιτεχνών και μη, οι οποίοι μάλιστα συχνά εικονίζονται σε σχέδια που παρουσιάζονται στην τωρινή έκθεση, ειδικά κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Στο πλαίσιο δύο συναντήσεων, τέσσερις παρέες του Νίκου Χουλιαρά επιχειρούν να φωτίσουν άγνωστες πτυχές από το ενιαίο σύνολο της ζωγραφικής και της ζωής του.
Στην δεύτερη συνάντηση που έγινε ο Σάββατο 11 Νοεμβρίου 2018, βιντεοσκοπήθηκε από το Blod και δημοσιεύεται εδώ, πήραν μέρος οι Δημήτρης και Σουζάνα Αντωνακάκη (αρχιτέκτονες), Βαρβάρα Μαυρακάκη (εικαστικός), Γιώργος Χουλιαράς (γλύπτης και αδελφός του Νίκου Χουλιαρά), Κύριλλος Σαρρής (εικαστικός), Φοίβος Δεληβοριάς (τραγουδοποιός) και Σωτήρης Κακίσης (ποιητής). Συντόνισε η επιμελήτρια της έκθεσης, Ελισάβετ Πλέσσα (ιστορικός της τέχνης).
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΧΟΥΛΙΑΡΑ
Γεννήθηκε στις 15 Οκτωβρίου του 1940 στα Γιάννενα, γιος του Ευάγγελου Χουλιαρά και της Σοφίας Δεσπότη. Ο πατέρας του διατηρούσε εμπορικό κατάστημα με υφάσματα. Είχε δύο μικρότερα αδέλφια, την Ιουλία Χουλιαρά και τον γλύπτη Γιώργο Χουλιαρά.
Μετά την Εμπορική Σχολή των Ιωαννίνων, όπου σπούδασε επίσης καλλιγραφία, πηγαίνει το 1959 σε φροντιστήριο στην Αθήνα για να περάσει στην Α.Σ.Κ.Τ., από όπου αποφοίτησε το 1967. Σπούδασε γλυπτική (με τον Γιάννη Παππά) και σκηνογραφία (με τον Βασίλη Βασιλειάδη). Το 1966 κάνει τις πρώτες του σκηνογραφίες για το Εθνικό Θέατρο και μέχρι το 1970 γράφει μονόπρακτα. Το θέατρο τον οδηγεί στη ζωγραφική. Το 1969 τιμήθηκε με το Α´ Βραβείο Παρθένη και πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση, στην γκαλερί Astor, στην Αθήνα. Το 1970 έλαβε μέρος στην Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας.
Από το 1962 ο Νίκος Χουλιαράς έγραφε και δημοσίευε ποιήματα, πεζά, θεατρικά έργα, καθώς και κείμενα για τη ζωγραφική, που στην πλειονότητά τους εκδόθηκαν από τις εκδόσεις Νεφέλη. To λογοτεχνικό του έργο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Σχεδίασε ο ίδιος όλες τις εκδόσεις του για τη ζωγραφική και τη λογοτεχνία του. Δύο βιβλία του τιμήθηκαν στη Λειψία με το βραβείο για το καλύτερα σχεδιασμένο βιβλίο στον κόσμο.
Τα χρόνια 1965-1971 ο Νίκος Χουλιαράς ασχολήθηκε παράλληλα με τη μουσική, ως συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής των τραγουδιών του και διασκεύασε παραδοσιακούς ηπειρώτικους σκοπούς. Τραγουδούσε σε μπουάτ στην Πλάκα («Ταβάνια», «Απανεμιά», «Χρυσό Κλειδί»), καθώς και στις «Νεφέλες» μαζί με τον Νότη Μαυρουδή, αλλά το 1972 αποφάσισε να αφοσιωθεί στη ζωγραφική.
Το διάστημα 1969-1971 ταξίδεψε στην Ευρώπη επισκεπτόμενος μουσεία και μνημεία.
Το 1976 απέκτησε το σπίτι στην Αντίπαρο, προνομιακό τόπο της ζωής και της ζωγραφικής του.
Παντρεύτηκε τέσσερις φορές (Ιωάννα Ζερβού, Αφροδίτη Κουτσίνα, Γιάννα Μυράτ, Έλλη Κελεμένδρη). Από τον γάμο του το 1973 με την Αφροδίτη Κουτσίνα απέκτησε το 1977 το μοναδικό του παιδί, τη Σοφία.
Πραγματοποίησε μεγάλο αριθμό ατομικών εκθέσεων, οι περισσότερες στην γκαλερί Νέες Μορφές (1976-2006). Έλαβε μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 2011 πραγματοποιήθηκε αναδρομική έκθεσή του στο Μουσείο Μπενάκη (Κτήριο οδού Πειραιώς).
Πέθανε στην Αθήνα, στις 20 Ιουλίου του 2015.
Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Αντωνακάκης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του ελληνικού μοντερνισμού.
Γεννήθηκε στα Χανιά Κρήτης στις 22 Δεκεμβρίου 1933 και έλαβε σχολική εκπαίδευση στην Αθήνα (1939- 1951). Είναι απόφοιτος της σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Από το 1958 εργάζεται ως αρχιτέκτονας μαζί με τη σύζυγό του Σουζάνα Αντωνακάκη, επίσης αρχιτέκτονα.
Το 1965 η Σουζάνα και ο Δημήτρης Αντωνακάκης μαζί με τη Ελένη Γούση-Δεσύλλα ίδρυσαν το Atelier66, στο οποίο προστέθηκαν τα επόμενα χρόνια συνάδελφοι τους αρχιτέκτονες ως ισότιμοι συνεργάτες. Τα επόμενα 20 χρόνια, μαζί με μια λίστα από κτίρια, εκδόσεις, συμμετοχές σε διαγωνισμούς, συνέβαλαν στη διαμόρφωση των σύγχρονων αρχιτεκτονικών τάσεων, έχοντας δημιουργήσει ένα χαρακτηριστικό στυλ που κατέστησε τη δουλειά του Atelier αναγνωρίσιμη. Αυτός ήταν ο λόγος που οδήγησε στην έκδοση μιας μονογραφίας από τις εκδόσεις Rizzoli το 1984 με την επεξεργασία του Kenneth Frampton.
Βιογραφικά στοιχεία
1. 1962- 63 Μέλος του διοικητικού συμβουλίου και ταμίας της Ένωσης Ελλήνων Αρχιτεκτόνων.
2. 1965- 86 Ιδρυτικό μέλος του Atelier66.
3. 1958- 92 Λέκτορας στη σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ.
4. 1975- 77 Πρόεδρος (1975) και αντιπρόεδρος (1976) της σχολής.
5. Υποψήφιος δύο φορές για τη θέση του καθηγητή Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων (1978, 1990- δεν εκλέχθηκε)
6. Επισκέπτης καθηγητής στη σχολή αρχιτεκτονικής του ΜΙΤ στη Βοστώνη (1994- 1999), στη σχολή αρχιτεκτόνων μηχανικών ΕΜΠ (1997- 1998) και στο τμήμα αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Πάτρας (1999- 2000).
7. Καλλιτεχνικός διευθυντής του Κέντρου για τη Μεσογειακή Αρχιτεκτονική στα Χανιά (1997- 2007).
8. 1987- 88 Με πρόσκληση του καθηγητή Herman Hertzberger, γίνεται μέλος της διδακτικής ομάδας στο διεθνές σεμινάριο σχεδιασμού στη σχολή αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου του Delft (1987) και του Split (1988).
9. 1987 Ιδρυτικό μέλος του Α66 atelier, μέχρι σήμερα.
10. 1995 Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής του Παρισιού (Academie d’ Architecture).
11. 2007 Επίτιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η Σουζάνα Αντωνακάκη γεννήθηκε το 1935 στην Αθήνα και σπούδασε στην Αρχιτεκτονική σχολή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου από το 1954 έως το 1959. Από τότε ξεκίνησε να συνεργάζεται με το Δημήτρη Αντωνακάκη. Ήταν ιδρυτικό μέλος του αρχιτεκτονικού γραφείου Atelier 66 (1965-1986), το οποίο μετονομάστηκε σε Α66 το 1987.
Είχε διατελέσει μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών - ΣΑΔΑΣ (1971-1972), πρόεδρος του τμήματος Αρχιτεκτόνων του Τεχνικού Επιμελητηρίου (1982-1984), Αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής - Academie d' Architecture (1995), μέλος της Εθνικής Γραμματείας της UIA (1982-2002).
Μετά από πρόσκληση του καθηγητή Herman Hertzberger, υπήρξε Επισκέπτρια Καθηγήτρια και μέλος της διδακτικής ομάδας του International Design Seminar στην Αρχιτεκτονική Σχολή του TU Delft (1987) και στο Split (1988). Μέλος της Εθνικής Γραμματείας και της Κριτικής Επιτροπής του Europan 1988. Εργα και κείμενά της έχουν καταχωρηθεί στο International Archive of Women in Architecture (iawa) VP & SU Virginia.
Ο Γιώργος Χουλιαράς γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1947. Σπούδασε Γλυπτική στην ΑΣΚΤ Αθήνας με δάσκαλο τον Γ. Παππά. Συνέχισε τις σπουδές του στο West Surrey College of Art στην Αγγλία, στο εργαστήρι Γλυπτικής και Κεραμικής. Πραγματοποίησε μεγάλες υπαίθριες εκθέσεις στο Ωδείο Αθηνών, έχει κάνει πολλές ατομικές εκθέσεις και έχει πάρει μέρος σε ομαδικές. Έργα του βρίσκονται σε συλλογές και δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Συμμετείχε σε Μπιενάλε μικρών γλυπτών και έχει πάρει μέρος σε πολλά Συμπόσια Γλυπτικής. Έχει πολλές διακρίσεις και βραβεία. Είναι ιδρυτικό μέλος του συλλόγου Γλυπτών και συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΠ. Α.Σ.Κ.Τ. Είναι τακτικός Καθηγητής Γλυπτικής στην ΑΣΚΤ Αθήνας.
Η Ελισάβετ Πλέσσα γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα. Σπούδασε "Visual and Performed Arts" στο University of Kent, στο Canterbury (BA, 1988-1991) και "Art in Britain and France 1945-1968" στο Courtauld Institute of Art, στο Λονδίνο (MA, 1991-1992, διατριβή με θέμα το έργο του Βέλγου λογοτέχνη και ζωγράφου Henri Michaux). Εργάστηκε ως Επιμελήτρια στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή–Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στην Αθήνα και στην Άνδρο (1992-2003). Από το 2004 εργάζεται ως επιμελήτρια ιδιωτικής συλλογής καθώς επίσης και ως επιμελήτρια εκθέσεων σε ελεύθερη βάση, επιμελήτρια εικαστικών εκδόσεων και συγγραφέας. Έχει συνεργαστεί με εκδοτικούς οίκους στην Ελλάδα και την Ιταλία (Πατάκης, Libro, Allemandi κ.ά.), καθώς και με εικαστικά μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα, την Αγγλία και την Ιταλία (Art Magazine, Τα Νέα της Τέχνης, Highlights, The Art Newspaper κ.ά.). Έχει επιμεληθεί μεγάλο αριθμό ατομικών και ομαδικών εικαστικών και φωτογραφικών εκθέσεων για σημαντικά μουσεία, ιδρύματα και γκαλερί (Μουσείο Μπενάκη, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Ίδρυμα Θεοχαράκη, Ελληνοαμερικανική Ένωση, Κέντρο Επισκεπτών του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου, Συλλογή Σωτήρη Φέλιου, Συλλογή Αντώνη και Άζιας Χατζηϊωάννου, Γκαλερί Νέες Μορφές, Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης, Γκαλερί Σκουφά, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών κ.ά.) – ανάμεσά τους τρεις εκθέσεις στο Μουσείο Μπενάκη (δύο αναδρομικές εκθέσεις, του Νίκου Χουλιαρά και του Τάσου Μαντζαβίνου, καθώς και μία μεγάλη έκθεση έργων του Στέφανου Δασκαλάκη).
