Ομιλία των buerger katsota architects στο πλαίσιο της έκθεσης 14 F/21 GR. Νέοι Έλληνες και Γάλλοι αρχιτέκτονες

Ο κοινός τόπος της Ελληνικής πόλης στον 20ό αιώνα -ως απάντηση στη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού και την ανάγκη στέγασής του και ως μονάδα, της οποίας η επανάληψη μορφοποίησε τον αστικό ιστό και προσδιόρισε τον υπολειμματικό δημόσιο χώρο- είναι η Ελληνική πολυκατοικία.

Ο κοινός τόπος για τους Έλληνες αρχιτέκτονες, που απορρόφησε το ταλέντο, την έρευνα και τη δημιουργική τους σκέψη- αλλά και που κατέγραψε τις πολιτικοκοινωνικές συνθήκες της εποχής τους όπως εκείνοι ερμήνευσαν είναι πάλι, η Ελληνική πολυκατοικία.
Στην Ελλάδα, οι πόλεις φιλοξενούν το 62,5% των κατοίκων τους σε πολυκατοικίες. Το 78,5% των οριζοντίων ιδιοκτησιών είναι ιδιόκτητα και ιδιόχρηστα διαμερίσματα. Η παραγωγή κατοικίας αποτελεί ιδιωτική επενδυτική δραστηριότητα, ενώ η πολιτεία συμμετέχει ελάχιστα.

Καθώς οι πόλεις γερνούν με την πλειοψηφία των κτηρίων τους πέρα από τα προβλεπόμενα όρια ζωής τους και σε μια εξαιρετικά κρίσιμη οικονομική και κοινωνική συγκυρία, αν οι αρχιτέκτονες πιστεύουμε ότι το μέλλον της πόλης είναι κοινός μας τόπος πρέπει να αποτυπώσουμε τη σωρευθείσα πράξη επί του αστικού χώρου και να παρέμβουμε σωστικά και σε σύμπραξη με κάθε ειδικότητα και μέσον, που μπορεί να αποκτήσει ρόλο στην υπερήμερα αναγκαία αρχιτεκτονική αναγέννηση της πόλης, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνον με την ανανέωση του κτηριακού της αποθέματος. Η επανεισαγωγή του οικοπέδου στην κτηριακή παραγωγή είναι ωστόσο πρακτικά αδύνατη αφ’ ενός λόγω του κατακερματισμού των ιδιοκτησιών ως αποτέλεσμα της πρακτικής της οριζόντιας ιδιοκτησίας, που ακυρώνει την πιθανότητα επανάληψης του μηχανισμού της αντιπαροχής και αφετέρου λόγω των συνεχώς χαμηλότερων συντελεστών δόμησης, που δεν επιτρέπουν την αντικατάσταση των υπαρχουσών οικοδομών με νέο, ίσης επιφάνειας κτηριακό όγκο.

Το μέλλον της Ελληνικής πόλης συνδέεται με την τύχη των πολυκατοικιών και του αστικού συγκροτήματος, που συνθέτουν.

Η επανεκτίμηση και επαναπροσέγγιση της βασικής μονάδας της πόλης μπορεί να δώσει ουσιαστικές λύσεις.

H περίπτωση του κτηρίου φοιτητικών διαμερισμάτων στην Πάτρα

Το έργο αποτελεί ένα φιλόδοξο εγχείρημα οικιστικής ανάπτυξης στο κέντρο της Πάτρας. Ένα υφιστάμενο κτήριο από τη δεκαετία του 1970 -μια πρώην ιδιωτική κλινική- ανακατασκευάζεται σε πρωτοτυπικό αστικό συγκρότημα 50 φοιτη-τικών διαμερισμάτων.

Η επιτυχία του εγχειρήματος καταδεικνύει ότι η επαναπροσέγγιση της πολυκατοικίας μπορεί να απαντήσει στις σύγχρονες απαιτήσεις για προσαρμοστικότητα και χωρική ευελιξία χάρη στην κατασκευαστική λογική της πολυκατοι-κίας με την ανεξάρτητη, σκυρόδετη δομή ενώ με επεμβάσεις στις προσόψεις και στους ακάλυπτους, στην ανάγκη για αναβάθμιση και διασύνδεση των κοινόχρηστων χώρων της πόλης. Επιπλέον μπορεί να απαντήσει στις σύγχρονες απαιτήσεις διαβίωσης στο κέντρο των πόλεων, στο πρόβλημα της διάχυσης και να αποτελέσει εγγύηση για την προστασία της υπαίθρου και τέλος, με την κατάλληλη ενεργειακή αναβάθμιση, στις απαιτήσεις για ενεργειακή εξοικονόμηση και βιωσιμότητα.

buerger katsota architects
Ο Stephan Buerger και η Δήμητρα Κατσώτα δημιούργησαν το γραφείο buerger katsota architects το 2005 με έδρα την Αθήνα και τη Βιέννη. Έργα και μελέτες του γραφείου έχουν διακριθεί σε διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, έχουν δημοσιευθεί εκτενώς σε επιθεωρήσεις και εκδόσεις και έχουν παρουσιασθεί σε αρχιτεκτονικές εκθέσεις στην Ελλάδα, Κύπρο, Αυστρία, Σλοβακία, Ιταλία, Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ και Ιαπωνία. Το 2011, το έργο ‘Villa S’ στη Βιέννη βραβεύθηκε από τον ΣΑΔΑΣ στην κατηγορία ‘αρχιτεκτονική εκτός συνόρων.