Νίκα - Σαμψών Εύη
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
22/01/2014
Διάρκεια
86:04
Εκδήλωση
Ελεύθερο Εργαστήρι Μουσικής Παιδείας - 1ος Κύκλος 2013-2014 "Μαθαίνοντας να ακούμε μουσική"
Χώρος
Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη»
Διοργάνωση
Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη» - Σύλλογος «Οι φίλοι της μουσικής»
Κατηγορία
Τέχνες / Πολιτισμός
Ετικέτες
δυτική μουσική, αρχαίοι ελληνικοί μύθοι, όπερα, όπερα μπαρόκ, Κλάουντιο Μοντεβέρντι, Ορφέας
Ήδη από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της, η όπερα χρησιμοποίησε επεξεργασίες αρχαιοελληνικών μύθων και αρχαίων δραμάτων, οι οποίες εντάχτηκαν στη θεματολογία της και επανήλθαν αισθητά διαφοροποιημένοι κατά τους αιώνες της ανέλιξής της. Ανατρέχοντας σε ειδικές μελέτες που διερευνούν τις επεξεργασίες των αρχαιοελληνικών μύθων στην όπερα, διαπιστώνει κανείς, την ιδιαίτερη έκταση των καταλόγων που καταγράφουν τις παραλλαγμένες εκδοχές των μυθικών χαρακτήρων στη μακραίωνη ιστορία της. Το ζήτημα της πρόσληψης του αρχαίου κόσμου στην ιστορία της όπερας αποτέλεσε συχνά θέμα ειδικών μελετών, καθώς ο συσχετισμός των αρχαιοελληνικών προτύπων με τις διάφορες ιστορικές εποχές και αντίστοιχα με τις υφολογικές ιδιαιτερότητες επιχειρήθηκε επανειλημμένως ανά τους αιώνες στο πλαίσιο θεωρητικών, αισθητικών ή μουσικοδραματικών προσεγγίσεων
Με τα πρώτα drammi per musica του Φλωρεντινού Ομίλου, της Camerata Fiorentina, τέθηκαν και τα θεμέλια για την ανάπτυξη του νέου συνθετικού είδους που έμελλε να απασχολήσει τους συνθέτες και τους θεωρητικούς επί τέσσερις σχεδόν συνεχείς αιώνες και να επαναφέρει διαρκώς ανανεωμένους τους αρχαίους ελληνικούς μύθους στη θεματολογία της όπερας, προσαρμόζοντάς τους στα εκάστοτε μουσικοδραματουργικά πρότυπα της εποχής. Στην πορεία ανέλιξης του είδους κατά τον 17ο αιώνα οι περισσότεροι συνθέτες όπερας επανέφεραν στη θεματολογία της όπερας τους αρχαίους ελληνικούς μύθους, εμπλουτίζοντας το μελοποιημένο περιεχόμενό τους με τα υφολογικά γνωρίσματα της επιμέρους τοπικής «εθνικής» μουσικής παράδοσης. Τα έργα που δημιουργήθηκαν μέσα από τις αναζητήσεις των εκπροσώπων του Φλωρεντινού Ομίλου, της Camerata Fiorentina, στα τέλη του 16ου αιώνα οριοθέτησαν και την απαρχή της όπερας, εφόσον έθεσαν και τα θεμέλια για την ανάπτυξη του νέου συνθετικού είδους. Η όπερα της εποχής του μπαρόκ στηρίχτηκε συχνά στους αρχαιοελληνικούς μύθους και τους επανέφερε σε πολλαπλές επεξεργασίες κατά τα διάφορα στάδια ανάπτυξής της (Βενετσιάνικη Όπερα, Ναπολιτάνικη Όπερα, γαλλική tragédie Lyrique , κ.ά.).
Μετά το 1750 περίπου παρατηρήθηκαν αρκετές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που αφορούσαν κυρίως την ανέλιξη του είδους dramma per musica σε ορισμένες μητροπόλεις της Ευρώπης, οι οποίες είχαν εντάξει στη μακρόχρονη πολιτισμική τους παράδοση την καλλιέργεια της όπερας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα μέσα του 18ου αιώνα ορισμένοι συνθέτες και θεωρητικοί της μουσικής επιδίωξαν να επιφέρουν αλλαγές στα ισχύοντα μουσικοδραματουργικά πρότυπα του μουσικού θεάτρου, δίχως όμως να πρωτοτυπήσουν αποφασιστικά στην εξέλιξη της συνθετικής υφής και της δραματουργίας. Στα διάφορα επιμέρους θεωρητικά και καλλιτεχνικά εγχειρήματα αναμόρφωσης του μουσικού θεάτρου που παρατηρήθηκαν κατά τον 18ο αιώνα, βασικά αντικείμενα αμφισβήτησης και κριτικής ήταν αφενός η παρωχημένη αξία του μουσικοδραματικού πρότυπου του Μεταστάσιου και αφετέρου οι αποκλίσεις που 2 υπήρχαν ανάμεσα στις εθνικές παραδόσεις όπερας και τα διάφορα είδη που καλλιεργήθηκαν, όπως λ.χ. του dramma per musica, της festa teatrale και της tragédie lyrique. Η σύγκριση ανάμεσα στην ιταλική και γαλλική όπερα αποτέλεσε κοινό τόπο των δοκιμίων κριτικής για την όπερα κατά τον 18ο αιώνα, καθώς αρκετοί θεωρητικοί και λιμπρετίστες αξίωσαν συχνά την ανανέωση της opera seria κατά τα πρότυπα δομής και περιεχομένου της γαλλικής τραγωδίας.
Το μουσικό εργαστήριο Όπερα και Αρχαίοι μύθοι ολοκληρώθηκε σε δύο διαλέξεις που αναρτώνται στο Blod:
Στο πλαίσιο της πρώτης διάλεξης με θέμα Όπερα και αρχαίοι μύθοι Ι (22.1.2014) θα επιχειρηθεί μια σύντομη ιστορική επισκόπηση της εξέλιξης της όπερας κατά το διάστημα 1600-1750 και θα παρουσιαστούν έργα με αρχαιοελληνική θεματολογία, τα οποία αποτυπώνουν τα χαρακτηριστικά δραματουργικά γνωρίσματα της όπερας του μπαρόκ.
Στο πλαίσιο της δεύτερης διάλεξης με θέμα Όπερα και αρχαίοι μύθοι ΙΙ (29.1.2014) θα επιχειρηθεί μια σύντομη ιστορική επισκόπηση της εξέλιξης της όπερας κατά το διάστημα 1750-1800 και θα παρουσιαστούν έργα που στηρίζονται σε αρχαιοελληνικούς μύθους, τα οποία αποτυπώνουν αντίστοιχα τα χαρακτηριστικά δραματουργικά γνωρίσματα της όπερας της κλασικής εποχής.
Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε μουσική στο Εθνικό Ωδείο. Ακολούθησαν σπουδές Μουσικολογίας, Θεατρολογίας και Νεότερης Γερμανικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου (Ludwig-Maximilians-Universität München: Magister Artium και Dr. phil.). Δίδαξε μαθήματα Ιστορικής Μουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει συνεργαστεί με την Εθνική Λυρική Σκηνή, την Εκδοτική Αθηνών, το Γ' Πρόγραμμα της Ε.Ρ.Α. Από τον Σεπτέμβριο του 1991 είχε τακτική συνεργασία με τον Τομέα Εκδόσεων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, όπου έχει αναλάβει την επιμέλεια πολλών εκδόσεων του Ο.Μ.Μ.Α., στις οποίες έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα εξειδικευμένα μουσικολογικά κείμενα.
Ερευνητικά πεδία: Όπερα και είδη του Μουσικού Θεάτρου, Μορφολογία και Ανάλυση της Μουσικής του 18ου και 19ου αιώνα, Συνθετική Δημιουργία της Κλασικής Εποχής και του Ρομαντισμού, Ζητήματα μεθοδολογίας της Μουσικολογικής Επιστήμης και Νεοελληνική Μουσική.
Έχει επιβλέψει περισσότερες από 100 Διπλωματικές Εργασίες, 3 Διδακτορικές Διατριβές στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών Α.Π.Θ. και έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες διοικητικές επιτροπές και εξεταστικές επιτροπές κρίσης επιστημονικών εργασιών ή άλλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Εθνικού και Καποδιαστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και άλλων εκπαιδευτικών φορέων.
Έχει θητεύσει επίσης σε διάφορες διοικητικές θέσεις του Α.Π.Θ. και άλλων φορέων, όπως: Πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών Α.Π.Θ. (δύο θητείες), Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής για τα Μουσικά Σχολεία του Υπουργείου Παιδείας. Έχει διατελέσει επίσης για μεγάλο χρονικό διάστημα Γενική Γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Μουσικής – Unesco. Είναι μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Μουσικολογίας (International Musicological Society – IMS) και υπεύθυνη της συντονιστικής επιτροπής για τη Μελέτη της Μουσικής των Βαλκανίων (Regional Association for the Study of Music of the Balkans) της IMS.
Είναι επίσης Πρόεδρος της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας.
