Παγκόσμιες ανισότητες: πού βρισκόμαστε σήμερα;

Απέναντι στην ανησυχητική επιδείνωση των ανισοτήτων στον κόσμο, το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος διάλεξε ως κεντρικό θέμα του κύκλου διαλέξεων « Σύγχρονη σκέψη» το 2019 το διακύβευμα της ισότητας. Διανοούμενοι που προέρχονται από διάφορους επιστημονικούς τομείς, θα προσεγγίσουν διαδοχικά το ζήτημα των ανισοτήτων στους τομείς της οικονομίας, της εκπαίδευσης και των φύλων.

Ο οικονομολόγος, Lucas Chancel, ο οποίος συνδιευθύνει με τον παγκόσμιας φήμης Γάλλο οικονομολόγο Thomas Piketty το Εργαστήριο για τις Παγκόσμιες Ανισότητες και το WID.world (World Inequality Database) στην Paris School of Economics (Ecole d'Economie de Paris - PSE), εγκαινιάζει τον φετινό κύκλο θέτοντας το ζήτημα των κοινωνικών και εισοδηματικών ανισοτήτων που δεν παύουν να διευρύνονται στην Ευρώπη και τον κόσμο.

Ο Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, συντονίζει την εκδήλωση.

Η διάλεξη του Lucas Chancel βασίζεται στην «Έκθεση για τις Παγκόσμιες Ανισότητες 2018», της οποίας είχε αναλάβει την επιμέλεια και το γενικό συντονισμό.

Η Έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2018 παρουσιάζει και αναλύει την κατανομή του πλούτου και την εξέλιξη των οικονομικών ανισοτήτων στον κόσμο από το 1980. Επισημαίνει ότι αυξήθηκαν οι ανισότητες «σε σχεδόν όλες τις περιοχές του κόσμου» αλλά με ρυθμούς διαφορετικούς.

Αποκαλυπτικά και ανησυχητικά είναι τα στοιχεία. Από το 1980, οι ανισότητες των εισοδημάτων αυξήθηκαν ραγδαία στην Βόρεια Αμερική, στην Κίνα, στην Ινδία και στην Ρωσία, αλλά πιο συγκρατημένα στην Ευρώπη. Ενδεικτική είναι η σύγκριση ανάμεσα στην Δυτική Ευρώπη και τις Ενωμένες Πολιτείες, των οποίων τα επίπεδα ανισοτήτων ήταν παρόμοια το 1980, αντιθέτως με τη σημερινή ριζικά διαφορετική κατάσταση. Ενώ το 1980 το 1% των πλουσίων αυτών των δύο περιοχών κατείχε το 10% του συνολικού εθνικού πλούτου, το 2016 από 10% ανέβηκε στο 12% στην Ευρώπη ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες εκτινάχθηκε στο 20%. Την ίδια στιγμή στις Ενωμένες Πολιτείες, το εισόδημα του 50 % των πιο φτωχών μειώθηκε από το 20% το 1980 στο 13% του συνολικού πλούτου το 2016.

Όσον αφορά τις ανισότητες μεταξύ των κατοίκων του πλανήτη τις τελευταίες δεκαετίες, οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι το 1% των πιο πλουσίων του κόσμου, επωφελήθηκε δύο φορές περισσότερο από την οικονομική ανάπτυξη σε σχέση με το 50% των πιο φτωχών. Αυτοί οι τελευταίοι επωφελήθηκαν εντούτοις των μεγάλων ρυθμών ανάπτυξης, ενώ η μεσαία τάξη παγκοσμίως (στην οποία ανήκει το 90% των πιο φτωχών σε Ευρώπη και Αμερική) έβλεπε τα εισοδήματά της να συρρικνώνονται.

Αυτά είναι μερικά από τα δεδομένα που περιλαμβάνονται σε αυτή την Έκθεση και τα οποία αναλύονται στη διάλεξη του Lucas Chancel στο Γαλλικό Ινστιτούτο.

Για τους συγγραφείς, «η οικονομική ανισότητα είναι ένα πολύπλοκο και πολυδιάστατο φαινόμενο, και ως ένα βαθμό αναπόφευκτο». Θεωρούν ότι «εάν η επιδείνωση των ανισοτήτων δεν αποτελέσει αντικείμενο παρακολούθησης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης, θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάθε είδους πολιτική, οικονομική και κοινωνική καταστροφή».