Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Ποια πόλη; Ποια ύπαιθρος; - Β’ Συνεδρία

Παπαφίγκου Μαρία, Θεοδωρόπουλος Δημήτρης, Τσιγάρα Μαρία, Φωτάκης Αλέξανδρος, Βαΐτσος Αλέξανδρος, Κοτιώνης Ζήσης, Τουρνικιώτης Παναγιώτης, Κωνσταντόπουλος Ηλίας

13 Ιανουαρίου 2023

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 01:17:50 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 176
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Η ημερίδα με τίτλο "Ποια πόλη; Ποια υπαιθρος;" που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Βραβείου Αρχιτεκτονικής ΕΙΑ 2022, έχει σαν στόχο αφενός να παρακολουθήσουμε τις σκέψεις των δημιουργών των διακριθέντων έργων, και αφετέρου να ακούσουμε το σκεπτικό των κριτικών επιτροπών που τις επέλεξαν, και να συζητήσουμε για την αρχιτεκτονική που γεννιέται σ’ αυτόν τον τόπο σήμερα. Oι διακρίσεις του φετινού βραβείου αρχιτεκτονικής, έχουν συναίσθηση της σχέσης τους με τον ευρύτερο χώρο στον οποίο τοποθετούνται και εντάσσονται. Έχουν σαφή συνείδηση του ‘που βρίσκονται’, είτε αποτελούν μέρος ενός πυκνοκατοικημένου αστικού συνόλου, είτε ενός διάσπαρτου φυσικού περιβάλλοντος. Τα κτίρια στην πόλη, που παρουσιαστηκαν και συζητήθηκαν στην πρώτη ενότητα, αντιμετωπίζουν ένα σύνθετο και περιορισμένο σε έκταση περιβάλλον. Οι εξοχικές κατοικίες, στην δεύτερη ενότητα, έχουν επίσης πλήρη επίγνωση του ‘που βρίσκονται’ και στρέφονται όχι μόνο προς την γοητευτική θέα, αλλά και προς τη γη, το χώμα και τις πέτρες που πατάνε. Οι βραβευμένες κατοικίες, με πολύ διαφορετικούς τρόπους οδηγούν με συνέπεια μέχρι τα άκρα αυτή την σχέση με τη γη. Όλα αυτά τα έργα αποτελούν παραδείγματα μιας σύγχρονης αρχιτεκτονικής, που δεν είναι μόνον κατασκευαστικά, λειτουργικά και αισθητικά άρτια, αλλά έχουν συνείδηση της θέσης της στην πόλη και στην ύπαιθρο.

Πρόγραμμα

Έναρξη – Χαιρετισμός Προέδρου ΕΙΑ
Ηλίας Κωνσταντόπουλος

Α’ Συνεδρία
Ρένα Σακελλαρίδου Ι RS SPARCH
Μυρτώ Κιούρτη
Stephan Buerger & Δήμητρα Κατσώτα Ι Buerger – Katsota Architects
Σχολιασμός επιτροπής

Β’ Συνεδρία
Μαρία Παπαφίγκου Ι ΟΟΑΚ Architects
Δημήτρης Θεοδωρόπουλος & Μαρία Τσιγάρα Ι Hiboux Architecture
Αλέξανδρος Φωτάκης
Αλέξανδρος Βαΐτσος Ι DECA Architecture
Σχολιασμός επιτροπής

Συζήτηση

Εκ μέρους των κριτικών επιτροπών μίλησαν και συντόνισαν τις συζητήσεις οι αρχιτέκτονες:
Ζήσης Κοτιώνης, Μπούκη Μπαμπάλου-Νουκάκη, Διονύσης Σοτοβίκης, Βαγγέλης Στυλιανίδης, Παναγιώτης Τουρνικιώτης.

Τα Βραβεία Αρχιτεκτονικής αποτελούν την υψηλότερη διάκριση υλοποιημένου έργου και θεσμοθετήθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2000, από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής. Τα βραβεία, που απονέμονται ανά τετραετία, έχουν στόχο την ανάδειξη της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής η οποία διακρίνεται για την υψηλή αισθητική, λειτουργική και κατασκευαστική της ποιότητα και την εναρμόνισή της με το περιβάλλον.

Το “Βραβείο Αρχιτεκτονικής ΕΙΑ 2022” αφορά αρχιτεκτονικά έργα, ανεξαρτήτως κλίμακας και τυπολογίας, που βρίσκονται στην Ελλάδα και έχουν ολοκληρωθεί στο διάστημα 2017‐2022.

Παπαφίγκου Μαρία ΟΟΑΚ Architects
Θεοδωρόπουλος Δημήτρης Hiboux Architecture

Ο Δημήτρης Θεοδωρόπουλος σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και συνέχισε εκεί στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα ‘Σχεδιασμός-Χώρος-Πολιτισμός’(2007). Την άνοιξη του 2003 βρέθηκε στο Παρίσι παρακολουθώντας μαθήματα στην σχολή Sociologie Urbaine του πανεπιστημίου Nanterre, Paris X. Συνεργάστηκε με το γραφείο του Δ. Λουκόπουλου και δούλεψε ως freelancer σε συνεργασία με γραφεία στην Αθήνα και την Τρίπολη. Συμμετείχε στην ομάδα Νικίου 22 στα project “out of Athens” και “λατομήματα” και σε ερευνητικά προγράμματα του ΕΜΠ, για το «οικολογικό και τεχνολογικό κέντρο στο Ζηνί, Κως», υπό τον καθ. Σταύρο Σταυρίδη [2006] και για την «Καταγραφική διάσωση των χωρικών τεκμηρίων κατοίκισης των Ρωμιών στην Πόλη: Πολεοδομική – Αρχιτεκτονική και Φωτογραφική Αποτύπωση». Το 2010 βραβεύθηκε με έπαινο στα αρχιτεκτονικά βραβεία ΣΑΔΑΣ για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του έργου «Εξοχική κατοικία στη Μάνη» σε συνεργασία με τη Σοφία Ντώνα. Ως μέλος της ομάδας “Errands”, πήρε μέρος στη 2η μπιενάλε της Αθήνας (2009) και στην 5η μπιενάλε αρχιτεκτονικής του Σάο Πάολο(2007) και την 1 design biennial της Κωνσταντινούπολης (2012). Απ’ το 2016 είναι μέλος της πλατφόρμας παραστατικών τεχνών ΜΕΤΑ.

Τα ακαδημαϊκά έτη 2015-16, 2016-17 και 2018-19 δίδαξε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών και το εαρινό εξάμηνο 2022 στο ΑΠΘ. Παράλληλα το 2017-19 δίδαξε αρχιτεκτονικό σχέδιο στο ΠΕΣΚΤ Πύργου Τήνου.

Τσιγάρα Μαρία Hiboux Architecture

Η Μαρία Τσιγάρα σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα “Κοινωνική και πολιτισμική ανθρωπολογία” στο Πάντειο Πανεπιστήμιο(2008), εστιάζοντας κυρίως στην ανθρωπολογία του χώρου και του σώματος, καθώς και στην πολιτική ανθρωπολογία. Συμμετείχε σε ερευνητικό πρόγραμμα στο πανεπιστήμιο Yildiz (Κων/πολη, 2002) και παρακολούθησε μαθήματα στο πανεπιστήμιο Nova (Λισσαβώνα, 2003). Έχει δημοσιεύσει την ερευνητική της εργασία μαζί με τον Γιώργο Κουρμαδά για την Κων/πολη στην συλλογική έκδοση του Σταύρου Σταυρίδη “Μνήμη Και Εμπειρία Του Χώρου” (Εκδ. Αλεξάνδρεια, 2006). Τελειώνοντας τις σπουδές της, ως freelancer ασχολήθηκε με τον σχεδιασμό ιδιωτικών έργων. Είναι μέλος της ομάδας Errands με την οποία έχει συμμετάσχει μεταξύ άλλων στην 2η μπιενάλε της Αθήνας/2009, 1st Istanbul Design Biennial (2012), την έκθεση “Τhe politics and pleasures of food/2014,ACC,Weimar κ.α. Το 2014 επιμελήθηκε και οργάνωσε το 1o φεστιβάλ βραδύτητας στην Αθήνα, ερευνώντας την έννοια του αργού χρόνου στην σύγχρονη αστική συνθήκη.

Φωτάκης Αλέξανδρος Αρχιτέκτων

Ο Αλέξανδρος Φωτάκης, σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και στο Imperial College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο της Μαδρίτης και στο Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Λωζάνης από όπου και αποφοίτησε με καθηγητή τον Harry Gugger.

Διδάσκει αρχιτεκτονική σύνθεση στο τμήμα αρχιτεκτόνων του Ομοσπονδιακού Πολυτεχνείου της Λωζάνης και Θεωρία αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών της Γενεύης και ασχολείται κυρίως με την κατοικία και την σχέση αρχιτεκτονικής και τοπίου, φυσικού και δομημένου.

Διατηρεί από το 2017 αρχιτεκτονικό γραφείο με έδρα την Λωζάνη και το έργο του έχει δημοσιευθεί και βραβευθεί σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Βαΐτσος Αλέξανδρος DECA Architecture

Ο Αλέξανδρος Βαΐτσος γεννήθηκε το 1971 στο Περού. Έχει ζήσει στη Λατινική Αμερική, τη Γαλλία, την Αγγλία, την Αμερική και στην Ελλάδα. Σπούδασε στο Harvard University (B.A Visual and Environmental Studies) και έκανε το μεταπτυχιακό του στο University of California, Berkeley (Masters in Architecture). Έχει διδάξει αρχιτεκτονικό σχεδιασμό στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας, στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στο University of California, Berkeley. Το 2001 ίδρυσε τους DECA Architecture.

H ομάδα των DECA Architecture ιδρύθηκε το 2001 από τον Carlos Loperena και τον Αλέξανδρο Βαΐτσο, οι οποίοι γνωρίστηκαν στις μεταπτυχιακές τους σπουδές στο UC Berkeley. Η ομάδα έχει έδρα την Αθήνα και αποτελείται από 15 αρχιτέκτονες. Η DECA έχει πάρει μέρος σε παραπάνω από 100 έργα με μεγάλη ποικιλία από θέματα, τοποθεσία και κλίμακα. Αυτό περιλαμβάνει τον σχεδιασμό joysticks, κτηρίων και πολεοδομικών σχεδίων, τόσο σε αστικά περιβάλλοντα, όσο και στην ύπαιθρο. Η δουλειά των DECA φιλοδοξεί να ερεθίσει τις αισθήσεις πέρα από τα οικεία και συνηθισμένα όρια.

Η DECA έχει εκτεθεί σε μουσεία σε Τόκυο, Βοστώνη, Αθήνα και Λονδίνο ενώ το 2012, η εγκατάσταση “Bedrooms” ήταν μέρος της Ελληνικής συμμετοχής στην Biennale της Βενετίας.

Παράλληλα με την ενεργή αρχιτεκτονική δράση, η DECA διατηρεί και αναπτύσσει έναν ερευνητικό κομμάτι που αυτόν τον καιρό ασχολείται με δύο βασικά ερωτήματα:

Η μετάβαση στην εποχή της Πληροφορίας καθιστά ορισμένο κτηριακό απόθεμα των πόλεών μας παρωχημένο. Πως, λοιπόν, θα μεταμορφώσουμε τις πόλεις μας ώστε να γίνουν πυρήνες ζωτικότητας, ποικιλομορφίας και ανθεκτικότητας;

Η κλιματική κρίση δημιουργεί θερμότερες πόλεις, έλλειψη νερού και απειλεί την τροφική μας αυτάρκεια. Ποιες καινοτόμες στρατηγικές μπορούν να μετατοπίσουν αυτά τα προβληματικά πρότυπα προς ένα βιώσιμο μέλλον;

Κοτιώνης Ζήσης Αρχιτέκτων PhD

Ο Ζήσης Κοτιώνης είναι αρχιτέκτων, εικαστικός και συγγραφέας. Είναι διδάκτωρ αρχιτέ-
κτων (ΕΜΠ 1994), καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
(2003-2021). Είναι συγγραφέας εννέα βιβλίων θεωρίας και ερμηνείας του τοπίου και της
αρχιτεκτονικής, μιας συλλογής διηγημάτων, και μιας έκδοσης αφηγηματικής ποίησης.
Διατηρεί γραφείο αρχιτεκτονικών μελετών στην Αθήνα και το Βόλο. Αρχιτεκτονικές με-
λέτες και έργα του έχουν βραβευτεί, διακριθεί, δημοσιευτεί και έχουν εκτεθεί στην Ελ-
λάδα και το εξωτερικό. Στις διακρίσεις του περιλαμβάνονται τα Βραβεία του περιοδικού
“Δομές” 2016, και τα Βραβεία του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής (ΕΙΑ) 2017, για
πραγματοποιημένα του έργα.

Το εικαστικό του έργο έχει επίσης εκτεθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε Μουσεία,
Πανεπιστήμια και αίθουσες τέχνης. Στις καλλιτεχνικές του πρακτικές περιλαμβάνονται
δράσεις μέσα στην πόλη, εικαστικές και αρχιτεκτονικές εγκαταστάσεις και performances.
Έχει δώσει διαλέξεις σε Πανεπιστήμια στην Ελλάδα, την Ευρώπη, την Ασία, τις ΗΠΑ και
την Λατινική Αμερική. Έχει αρθρογραφήσει σε εφημερίδες (Καθημερινή, Το Βήμα, Η
Αυγή) και περιοδικά αρχιτεκτονικής, θεωρίας και τέχνης. Τo 2010 εκπροσώπησε την Ελ-
λάδα στην 12η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, ως Εθνικός Συνεπίτροπος. 

Ιστότοπος του Ζήση Κοτιώνη

Τουρνικιώτης Παναγιώτης Αρχιτέκτων - Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ

Ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης είναι Ομότιμος Καθηγητής του ΕΜΠ. Έχει διδάξει θεωρία της αρχιτεκτονικής για περισσότερα από 30 χρόνια. Έχει δημοσιεύσει κριτικά δοκίμια για την αρχιτεκτονική και την πόλη, που καλύπτουν τη νεότερη και τη σύγχρονη εποχή, ανάμεσα στα οποία Adolf Loos, Macula, 1991• The Historiography of Modern Architecture, MIT Press, 1999• Ο Παρθενώνας και η ακτινοβολία του στα νεώτερα χρόνια, Μέλισσα, 1994• Η διαγώνιος του Le Corbusier, Εκκρεμές, 2010. Οι διασταυρώσεις της ελληνικής και της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής και η πρωτεύουσα πόλη της Αθήνας είναι δύο σημαντικά κεφάλαια του πρόσφατου έργου του που παραμένουν ακόμη ανοιχτά. Είναι πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής (ΕΑΗΝ).

Κωνσταντόπουλος Ηλίας Αρχιτέκτων - Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πανεπιστήμιο Πατρών - Πρόεδρος, Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής

Σπούδασε αρχιτεκτονική στην Bartlett School of Architecture, University College London. Είναι Καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών και διδάσκει στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και είναι Πρόεδρος του Δ.Σ. από το 2012. Είναι Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Αισθητικής από το 2014. Είναι επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος «Τοπάλη» και μέλος της ελληνικής ομάδας του «Do.Co.Mo.Mo».

Έχει εργασθεί ως αρχιτέκτονας στην Αθήνα από το 1985 και υπήρξε ιδρυτικό μέλος και διευθυντής του βραβευμένου γραφείου βιομηχανικού σχεδιασμού ‘Sigma Design’ (Πρώτο Βραβείο Βιομηχανικού Σχεδιασµού ΕΟΜΜΕΧ). Ως αρχιτέκτων έχει υλοποιήσει μελέτες κατοικιών, επαγγελματικών και εμπορικών χώρων και επίπλων. Υπήρξε συνεκδότης των περιοδικών 9Η (Λονδίνο) και ΝΤΙΖΑΪΝ (Αθήνα – Βραβείο GR design για το σύνολο της προσφοράς στο σχεδιασμό Οπτικής Επικοινωνίας) και σύμβουλος έκδοσης και επιμελητής αφιερωμάτων των Αρχιτεκτονικών Θεμάτων και των Θεμάτων Χώρου + Τεχνών στην Ελλάδα. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς για την Αρχιτεκτονική, το Design και τις Εφαρμοσμένες Τέχνες στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων μονογραφιών για τους αρχιτέκτονες Νίκο Βαλσαμάκη, Κυριάκο Κρόκο και Εργαστήριο 66. Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και ήταν επιμελητής εκθέσεων και επιστημονικών συναντήσεων, όπως «Architecture of the 20th century: Greece» (Deutsches Architektur Museum, Φραγκφούρτη 1999), «9H Gallery» (Λονδίνο 1985-90). Ανάμεσα στις εκδηλώσεις που έχει συνδιοργανώσει και επιμεληθεί περιλαμβάνονται:
• ‘Το Αιγαίο: Μία Διάσπαρτη Πόλη’ (Ελληνική Συμμετοχή, 10η Διεθνής Biennale Αρχιτεκτονικής, Βενετία, 2006)
• ‘ON: The Modern and the Contemporary in European and Japanese culture’ (Έκθεση Ευρώπη-Ιαπωνία, Τόκιο, 2006)
• ‘Η Σημασία της Φιλοσοφίας στην Αρχιτεκτονική Εκπαίδευση’ (Συνέδριο, Πανεπιστήμιο Πατρών, Ίδρυμα Μιχελή, 2009)
• ‘Biennale Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων’ (EIA, 2012-2018)
• ‘Ελληνικά Βραβεία Αρχιτεκτονικής’ (EIA, 2013, 2017).

Σχετικές ομιλίες