Αλιβιζάτος Νίκος
Θεοδωράκης Σταύρος
Καραποστόλης Βασίλης
Μπακούρης Κώστας
Σιακαντάρης Γιώργος
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
06/03/2012
Διάρκεια
88:56
Εκδήλωση
Ελλάδα: Μεταρρυθμίσεις, Ρήξεις, Τομές
Χώρος
Πολεμικό Μουσείο
Διοργάνωση
Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)
Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ)
Kantor Σύμβουλοι Επιχειρήσεων
ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ για μια Ανοικτή Κοινωνία
Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς
Κατηγορία
Πολιτική
Ετικέτες
θεσμοί, εφαρμογή νόμων
Το ΕΛΙΑΜΕΠ, το ΙΟΒΕ, η Kantor, η Κίνηση Πολιτών και η Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς διοργάνωσαν την Τρίτη 6 Μαρτίου στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου στην Αθήνα, την τέταρτη ανοικτή συζήτηση της σειράς των επτά εκδηλώσεων υπό τον τίτλο «Ελλάδα: Μεταρρυθμίσεις, Ρήξεις, Τομές».
Στη συζήτηση με θέμα «Ποιότητα θεσμών και Ανομία» εισηγητές ήταν οι:
Νίκος Αλιβιζάτος (Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών),
Σταύρος Θεοδωράκης (Δημοσιογράφος),
Βασίλης Καραποστόλης (Καθηγητής Πολιτισμού & Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών),
Κώστας Μπακούρης (Πρόεδρος της οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς»)
και Γιώργος Σιακαντάρης (Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας και Συγγραφέας).
Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο Νίκος Τραυλός, Καθηγητής Χρηματοοικονομικής και Πρύτανης του ALBA Graduate Business School.
Οι εισηγητές ανέπτυξαν διαφορετικές πτυχές της ποιότητας των θεσμών στη χώρα μας και της σχέσης ανάμεσα σε ποιότητα θεσμών και ανομία. Το βασικό συμπέρασμα των εισηγήσεων είναι:
α) ενώ το νομικό πλαίσιο της Ελλάδας είναι αρκετά σύγχρονο και ποιοτικά σχετικά καλό, η χώρα μας πάσχει από τη μη εφαρμογή των νόμων.
β) η μη εφαρμογή των νόμων και η κακή λειτουργία των θεσμών οφείλεται κυρίως στην έλλειψη πολιτικού θάρρους εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας, καθώς επίσης και στην έλλειψη νομιμοποίησης των κυβερνώντων.
γ) βασικοί πυλώνες της Δημοκρατίας, όπως η Νομοθετική Εξουσία, η Δικαιοσύνη, η Εκτελεστική Εξουσία και οι Επιχειρήσεις (κυρίως οι μη εισηγμένες) πάσχουν σημαντικά λόγω της έλλειψης αποτελεσματικών μηχανισμών πρόληψης και καταπολέμησης της διαφθοράς.
Τα επιχειρήματα που ανέπτυξαν οι εισηγητές στηρίχθηκαν σε ερευνητικά πορίσματα (Κ. Μπακούρης), σε παραδείγματα από το δημόσιο βίο (Σ. Θεοδωράκης), καθώς επίσης και σε νομικές διαπιστώσεις (Καθηγητής Ν. Αλιβιζάτος) και κοινωνιολογικές και πολιτικές αναλύσεις (Καθηγητής Β. Καραποστόλης και Δρ. Γ. Σιακαντάρης).
Ειδικότερα οι εισηγητές ανέφεραν τα εξής:
Ο κ. Μπακούρης παρουσίασε τα κυριότερα πορίσματα της έρευνας που πραγματoποίησε η οργάνωση «Διεθνής Διαφάνεια-Ελλάς» το 2011 σχετικά με την αξιολόγηση 12 θεσμών «πυλώνων» της ελληνικής κοινωνίας –π.χ. Νομοθετική, Εκτελεστική Εξουσία, ΜΜΕ, Επιχειρήσεις κλπ- ως προς την αποτελεσματικότητά τους όσον αφορά στην πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς. Η συγκεκριμένη έρευνα εντοπίζει ουσιαστικές αδυναμίες σε καίριους πυλώνες της ελληνικής κοινωνίας, όπως τη δικαιοσύνη, την εκτελεστική εξουσία, τις επιχειρήσεις και τους φορείς καταπολέμησης της διαφθοράς, των οποίων η αποτελεσματικότητα πρέπει να ενισχυθεί ουσιαστικά για την ενδυνάμωση του οικοδομήματος της ακεραιότητας στην Ελλάδα. Το γενικό συμπέρασμα που προέκυψε είναι ότι τα θεμέλια της κοινωνίας βρίσκονται σε κρίση οικονομική, κρίση αξιών και αμφισβήτηση αρχών, ενώ οι θεσμοί κλυδωνίζονται όχι λόγω της ανεπάρκειας του νομικού πλαισίου αλλά κυρίως λόγω της παντελούς έλλειψης εφαρμογής του. Υπάρχει νομική κατοχύρωση, η οποία στην πράξη καταστρατηγείται.
Ο Καθηγητής Αλιβιζάτος υποστήριξε την άποψη ότι η εφαρμογή των νόμων (και η λειτουργία των θεσμών γενικότερα) είναι μεν συνάρτηση της ποιότητάς τους, πλην όμως εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από δύο «εξωγενείς» παράγοντες: (α) την νομιμοποίηση των κυβερνώντων και (β) την αποφασιστικότητά όσων είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή τους να επιβάλουν τον σεβασμό τους, χωρίς εκπτώσεις. Όταν οι παράγοντες αυτοί απουσιάζουν –κάτι που, στην εποχή των δημοσκοπήσεων, μπορεί να διαγνώσει κανείς ευκολότερα απ’ ό,τι στο παρελθόν- τότε ακόμη και οι καλύτεροι θεσμοί κινδυνεύουν να μείνουν στα χαρτιά.
Ο κ. Θεοδωράκης χρησιμοποίησε παραδείγματα από το δημόσιο βίο για να καταδείξει την εκτεταμένη παρανομία και ανομία στη χώρα μας, που εκφράζεται με την παντελή έλλειψη εφαρμογής των νόμων. Ο εισηγητής απέδωσε αυτό το φαινόμενο στην ανικανότητα των πολιτικών, στην έλλειψη πολιτικού θάρρους και στην πλήρη αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να δει την ευρωπαϊκή πραγματικότητα και προοπτική.
Ο Δρ. Σιακαντάρης ανέδειξε την πολιτική διάσταση της ανομίας επισημαίνοντας πως η άρνηση της αυταξίας των νόμων («νόμος είναι το δίκιο του οποιουδήποτε») – και όχι φυσικά η αμφισβήτηση µε νόμιμα μέσα του ενός ή του άλλου νόμου – υποκρύπτει τη βαθύτατη άρνηση μιας κάποιας Αριστεράς να αποδεχτεί νεωτερικές αξίες όπως είναι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία και το κοινωνικό συμβόλαιο. Από την άλλη η αδυναμία της Πολιτείας να εφαρμόζει τον νόμο είναι απότοκο του γεγονότος πως ακόμη και στους κόλπους της εξουσίας δεν έχουν γίνει αποδεκτοί – λόγω πολιτικού κόστους – οι κανόνες εφαρμογής των νόμων, οι κανόνες δηλαδή της δημοκρατίας.
Ο Καθηγητής Καραποστόλης επικεντρώθηκε σε ένα σημαντικό πρόβλημα που αφορά στη λειτουργία των θεσμών στην Ελλάδα. Δηλαδή στη δυσκολία να γίνει αποδεκτή η αναγκαιότητα της ιεραρχικής σχέσης και κατά συνέπεια η «αυθεντικότητα» των εντολών που δίνουν οι προϊστάμενοι, και γενικά οι ιθύνοντες, προς τους υφισταμένους τους. Αιτία του φαινομένου είναι η σύγχυση ανάμεσα στο «πρέπει να γίνει» και το «θέλω να γίνει». Κατά κανόνα στην ελληνική κοινωνία το δεύτερο επικαλύπτει το πρώτο. Με άλλα λόγια, οι υφιστάμενοι τείνουν να αποκρούσουν την άνωθεν εντολή ερμηνεύοντάς την – ή και επιθυμώντας να την ερμηνεύσουν – ως ένδειξη της υποκειμενικής πρόθεσης του διευθυντή ή προϊσταμένου να ασκήσει πάνω τους το προνόμιο της προσωπικής επιβολής. Η λύση στο πρόβλημα αυτό, που είναι ουσιαστικά το γενικό πρόβλημα της ηγεσίας στην Ελλάδα, είναι να ενσαρκώσουν οι ίδιοι οι ιθύνοντες τον κοινό σκοπό, να πείσουν δηλαδή τους εργαζόμενους και πολίτες ότι δεν είναι απλώς «σχεδιαστές» αλλά και πραγματικοί αυτουργοί.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, το ακροατήριο είχε την ευκαιρία να αναδείξει περιπτώσεις χαμηλής ποιότητας θεσμών και να τις αντιστοιχίσει με την έντονη ανομία και παρανομία στη χώρα μας.
Ο Νίκος Κ. Αλιβιζάτος είναι Ομότιμος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949, κατάγεται όμως από την Κεφαλονιά και τη Χίο. Πτυχιούχος της Νομικής Αθηνών (1972), πήρε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο Paris II το 1977. Στα βιβλία του περιλαμβάνονται: Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση. Όψεις της ελληνικής εμπειρίας (Θεμέλιο 1983), Το Σύνταγμα και οι εχθροί του στη νεοελληνική ιστορία, 1800-2010 (Πόλις 2011), Ποια δημοκρατία μετά την κρίση; (Πόλις 2013), Πραγματιστές, δημαγωγοί και ονειροπόλοι. Πολιτικοί, διανοούμενοι και η πρόκληση της εξουσίας (Πόλις 2015), Δύο βήματα μπρος, ένα πίσω. 8+1 πολυτάραχες δεκαετίες (Μεταίχμιο 2020). Από το 1978 ασκεί ενεργό δικηγορία, τώρα πλέον στο Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο.
Γεννήθηκε το 1963 στα Χανιά και μεγάλωσε στην Αγία Βαρβάρα της Δυτικής Αττικής.
Ξεκίνησε το 1984 από το «Δ’ πρόγραμμα της Ελληνικής ραδιοφωνίας, συνέχισε με την εφημερίδα «Η Πρώτη», την «Μεσημβρινή», το Ραδιόφωνο «Σκάι 100.4», το «Έψιλον» της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας», το ΚΛΙΚ και το ΜΕΝ, «Το Βήμα», ενώ από το 2000 έως το 2003 παρουσίασε στην ΝΕΤ 406 ζωντανές εκπομπές με τον τίτλο «ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ». Από το 2006 η εκπομπή συνεχιζόταν στον τηλεοπτικό σταθμό Mega. Παράλληλα κάθε Σάββατο γράφει στην εφημερίδα «Τα Νέα» την στήλη «Οι άλλοι Πρωταγωνιστές». Επί μία διετία (1985-1987) ασχολήθηκε με την επιμόρφωση των Ρομ (αθίγγανων).
Τον Σεπτέμβριο του 2005 δημιούργησε το «Αλάτσι» ένα εστιατόριο κρητικής διατροφής.
Το 2010, ο Σταύρος Θεοδωράκης μαζί με άλλους 24 δημοσιογράφους, όπως η Μαρία Χούκλη, ο Γιώργος Καμπουράκης, ο Τάσος Τέλλογλου, ο Άρης Δαβαράκης κ.ά., δημιούργησαν τον ιστοτόπο protagon.gr.
Στις 26 Φεβρουαρίου του 2014, ίδρυσε το κόμμα «Το Ποτάμι».
Στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 κατήλθε στις εκλογικές περιφέρειες Β' Πειραιώς και Χανίων ως επικεφαλής του Ποταμιού. Ο ίδιος επέλεξε την έδρα των Χανίων.
Ο Βασίλης Καραποστόλης είναι καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Έχει δημοσιεύσει μελέτες, δοκίμια και άρθρα για τα ήθη στον σύγχρονο κόσμό, τον ιδιωτικό και δημόσιο βίο, την κοινωνική συμβίωση κ.ά.
Επίσης έχει δημοσιεύσει λογοτεχνικά έργα.
Μερικά από τα έργα του είναι:
- "Συμβίωση και Επικοινωνία στην Ελλάδα", εκδ. "Αλεξάνδρεια"
- "Χειροποίητη πόλη η Αθήνα ανάμεσα στο ναι και το όχι", εκδ. "Αλεξάνδρεια"
- "Ο εαυτός δίχως πυξίδα-ταξιδεύοντας", εκδ. "Αλεξάνδρεια"
- "Ο πειρασμός του Ηρόστρατου", εκδ. "Αλεξάνδρεια"
Τον Δεκέμβριο του 2006 εξελέγη Πρόεδρος της ΜΚΟ «Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς» και πρόσφατα ανανεώθηκε η θητεία του για άλλα τρία χρόνια. Είναι Πρόεδρος του Δ.Σ. της ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε. και Πρόεδρος του Ελληνο-Ρωσικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου.
Από το 2000 και μέχρι σήμερα παραμένει Σύμβουλος και Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου εταιρειών του ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ, ενός σημαντικού ελληνικού βιομηχανικού ομίλου με διεθνείς δραστηριότητες.
Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της NET MED NV, μητρικής των εταιρειών Συνδρομητικής Τηλεόρασης FILMNET και NOVA, από το 2004 μέχρι το 2008.
Από το 1998 ως το 2000 διετέλεσε Διευθύνων Σύμβουλος της Οργανωτικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004». Από το 2001 μέχρι το 2002 διετέλεσε Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Επενδύσεων.
Διαθέτει μεγάλη εμπειρία στον ιδιωτικό τομέα. Από το 1986 μέχρι το 1997 ήταν πρόεδρος της RALSTON ENERGY SYSTEMS EUROPE SA (ευρωπαϊκή διάσταση της εταιρείας που ανήκε στη RALSTON PURINA). Την ίδια περίοδο υπήρξε μέλος στο WORLD-WIDE BUSINESS COUNCIL της ίδιας εταιρείας. Από το 1970 έως το 1986 εργάσθηκε στην UNION CARBIDE σε πολλές θέσεις μεταξύ των οποίων και Διευθύνων Σύμβουλος στην Ελλάδα και τελευταία ως Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής Ευρώπης για τα καταναλωτικά προϊόντα.
Ανάμεσα σε άλλες δραστηριότητες διετέλεσε Πρόεδρος της EUROPEAN PORTABLE BATTERY ASSOCIATION, Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας της Γενεύης, Μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του BUSINESS EUROPE (μια έκδοση του ECONOMIST), Mέλος του WORLD PRESIDENTS’ ORGANISATION (WPO) και Μέλος του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου του MBA προγράμματος του Πανεπιστημίου DE PAUL του Σικάγο και Αντιπρόεδρος της ΕΕΔΕ.
Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού (ΜΒΑ) από το Πανεπιστήμιο DE PAUL του Σικάγο της πολιτείας Ιλλινόις των Η.Π.Α.
Ο Γιώργος Σιακαντάρης γεννήθηκε στη Δόμβραινα Βοιωτίας το 1959. Είναι διδάκτωρ κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Σόφιας και αναπληρωτής επιστημονικός διευθυντής του ΙΣΤΑΜΕ. Τακτικός αρθρογράφος στην εφημερίδα "Τα Νέα", είναι επίσης μέλος της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών "Μεταρρύθμιση" και "The Books' Journal".
