Πόλεμος στο προϊστορικό Αιγαίο: ενδείξεις βίας και πολεμικής ετοιμότητας από τα αρχεία Γραμμικής γραφής Β των μυκηναϊκών ανακτόρων

Πολλά από τα υλικά στοιχεία του πολιτισμού κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο, από τις τειχισμένες ακροπόλεις και τη συχνότητα της εικονογραφικής απεικόνισης πολεμικών σκηνών, μέχρι τα όπλα που συνοδεύουν τους νεκρούς στο μεταθανάτιο ταξίδι τους, λειτουργούν ως ενδείξεις για τη σημασία του πολέμου ως ουσιαστικού παράγοντα διαμόρφωσης και εξάπλωσης της ανακτορικής ιδεολογίας της περιόδου.

Στο ίδιο πλαίσιο, οι πήλινες πινακίδες Γραμμικής Β γραφής των ανακτορικών αρχείων, γραμμένες σε μια πρωτο-ελληνική γλώσσα, περιέχουν πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικές με τον πόλεμο. Οι πληροφορίες αυτές είναι έμμεσες, όπως για παράδειγμα το πλήθος των ανθρωπωνυμίων που έχουν τις ρίζες τους σε λεξιλόγιο σχετικό με τον πόλεμο, αλλά και άμεσες, όπως οι καταγραφές επιθετικών όπλων, αρμάτων και αμυντικής πολεμικής εξάρτυσης. Οι πινακίδες συνδέονταν αποκλειστικά με το θεσμό του ανάκτορου ως πολιτικής οντότητας και εξυπηρετούσαν μόνο τη μυκηναϊκή ελίτ. Έχει λοιπόν ενδιαφέρον ότι στην Πύλο καταγράφουν ως τυπική διαδικασία την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για τη διασφάλιση της άμυνας του ανακτόρου μέσω της συμμετοχής κωπηλατών σε πλοία σε θέσεις κατά μήκος της πυλιακής ακτής, αλλά και σε στρατιωτικές μονάδες ξηράς όπου εκτείνεται γεωγραφικά η ανακτορική εξουσία.

«Αν θέλεις ειρήνη προετοιμάσου για πόλεμο», έγραψε τον 4ο αι. μ.Χ., ο Publius Flavius Vegetius Renatus, ιδέα που είναι γνωστό ότι έχει τις ρίζες της στους «Νόμους» του Πλάτωνα και στα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη αλλά φαίνεται ότι είναι ακόμα παλαιότερη, όπως δείχνουν τα ανακτορικά αρχεία της Γραμμικής Β γραφής.