Ζορμπά Μυρσίνη
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
31/05/2013
Διάρκεια
13:16
Εκδήλωση
Διαχείριση Πολιτιστικών Οργανισμών σε Περίοδο Κρίσης
Χώρος
Πάντειο Πανεπιστήμιο
Διοργάνωση
ΠΜΣ Πολιτιστική Διαχείριση - Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού - Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Κατηγορία
Τέχνες / Πολιτισμός
Ετικέτες
πολιτισμός, πολιτιστική πολιτική, πολιτιστική διαχείριση, οικονομική κρίση
Η ομιλία αυτή έγινε στο πλαίσιο της διημερίδας "Διαχείριση Πολιτιστικών Οργανισμών σε Περίοδο Κρίσης" που διοργάνωσε το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα για την Πολιτιστική Διαχείριση του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου.
Η σύνοψη της ομιλίας, όπως δημοσιεύθηκε στο Πρόγραμμα της Διημερίδας:
Τι σημαίνει πολιτική πολιτισμού στις σημερινές συνθήκες κρίσης και τι εννοούμε ως αλλαγή παραδείγματος; Διατρέχουμε, εκτός από την οικονομική, κρίση πολιτισμικής ταυτότητας, κρίση δημιουργικής παραγωγής, κρίση των πολιτιστικών θεσμών, κρίση επικοινωνίας των δημιουργών με το κοινό τους ή δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο; Τι αλλάζει, πέραν των οικονομικών, σε σχέση με τους καθιερωμένους ως τώρα όρους άσκησης της πολιτιστικής πολιτικής του κράτους, τις μεθόδους και το Λόγο του; Τι αλλάζει στο τοπίο των δρώντων, όσον αφορά τους νέους παίκτες, τα μεγέθη, τις στρατηγικές επιλογές, τις συμπράξεις; Τι αλλάζει στην κοινωνία, εξαιτίας της κρίσης, στο πεδίο των νοοτροπιών, των στάσεων, της πολιτισμικής ιθαγένειας; Ποια είναι τα εργαστήρια πολιτισμικής και πολιτιστικής επεξεργασίας, οι αναδυόμενες κουλτούρες, τα νέα κοινά και οι νέες ελίτ και τι εκφράζουν σε αυτή τη μεταβατική φάση, στην οποία κυριαρχεί η αβεβαιότητα στη μεθόριο μεταξύ χάους και ορμητικής εγκατάστασης νέων ισορροπιών; Εντέλει, ποιες επιπτώσεις έχουν τα παραπάνω στον τρόπο που γίνεται αντιληπτή η ίδια η κουλτούρα και η πολιτική της διαχείριση από την πολιτική ηγεσία, τη δημόσια διοίκηση, τους δρώντες, την κοινή γνώμη;
Οι απαντήσεις σε όλα αυτά στοιχειοθετούν το ευρύτερο πλαίσιο που πρέπει να αποσαφηνιστεί, προκειμένου να αναζητήσει κάποιος τις προτάσεις για τη διαχείριση των πολιτιστικών οργανισμών κάτω από τις σημερινές συνθήκες. Ο Λόγος περί διαχείρισης προϋποθέτει, χωρίς εκπτώσεις, το Λόγο της πολιτισμικής και πολιτιστικής ανάλυσης, πάνω στον οποίο η διαχείριση θα οικοδομήσει τα δικά της αξιώματα.
Η πολιτισμική και πολιτιστική ανάλυση απαιτεί, ωστόσο, το άνοιγμα διαδικασιών για τον επαναπροσδιορισμό του ίδιου του πολιτισμικού κεφαλαίου της χώρας και της σύστασής του. Αυτός θα υπαγορεύσει, στη συνέχεια, τους στρατηγικούς άξονες αξιοποίησής του, τις κατευθύνσεις αναδιάρθρωσης των δομών και οργανισμών, την ανανέωση των εργαλείων, τις συμπράξεις, την εξωστρέφεια, εν ολίγοις τη νέα θεμελίωση και μέθοδο της κρατικής παρέμβασης στην κουλτούρα και τον πολιτισμό της χώρας.
Όλα αυτά μαζί θα συνθέσουν το νέο πλαίσιο, ένα νέο πρόγραμμα που όσο πιο πλουραλιστικό, συμμετοχικό και δημοκρατικό είναι, τόσο περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας θα έχει. Η αλλαγή παραδείγματος συντελείται ήδη γύρω μας στις πολιτιστικές πρακτικές, στην παραγωγή και διανομή της κουλτούρας, στη συμβολική οικονομία των νοημάτων, στις ανισότητες και τις διακρίσεις, στα επικοινωνιακά δίκτυα. Αν δεν υπάρξει ένα παρόμοιο συντεταγμένο σχέδιο με τη συμμετοχή όλων των δρώντων, οι αλλαγές θα πραγματοποιηθούν ερήμην του δημοσίου συμφέροντος.
Το κράτος δεν μπορεί να απουσιάζει από τη διαμόρφωση του νέου τοπίου του πολιτισμού αλλά ούτε και να παίζει πια τον παλιό του ρόλο στο παλιό έργο που ήδη κατέβηκε. Όμως, οφείλει να αποτελεί εγγυητή του κοινωνικο- πολιτισμικού χαρακτήρα της παρέμβασης, του συνολικού σχεδιασμού και της τήρησης των κανόνων του παιχνιδιού. Οφείλει να μετασχηματίσει στο εσωτερικό της διοικητικής δομής τους παλιούς όρους και μεθόδους άσκησης της κρατικής πολιτιστικής πολιτικής, να αποδεχθεί τη σημασία των δρώντων και των συμπράξεων, να μεταβάλει ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβανόταν ως πολιτική ηγεσία την ίδια την κουλτούρα και την πολιτική της διαχείριση. Οι αρχές και οι κανόνες μιας σύγχρονης πολιτιστικής πολιτικής, όπως διατυπώνονται από τους διεθνείς οργανισμούς και εφαρμόζονται στα πιο επιτυχημένα διεθνή παραδείγματα, μακριά από εθνικιστικές εξάρσεις, ιδεοληψίες, κρατικισμό, ρομαντική νοσταλγία, συντεχνιακή λογική, μονομερή επιβολή της αγοράς ή, το αντίθετο, μιας από τα πάνω ελιτιστικής Κουλτούρας, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμα συστατικά ενός νέου πλαισίου πολιτιστικής πολιτικής. Είναι πρωτίστως πολιτική ευθύνη η αποφυγή της ανεξέλεγκτης κατάρρευσης, της άνευ όρων παράδοσης, της καταστροφής του πολύτιμου κεφαλαίου του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμικού πεδίου και των δημιουργικών του δυνάμεων στο βωμό της παλαιοκομματικής πελατειακής ρουτίνας.
Η Μυρσίνη Ζορμπά (1949-2023) ήταν Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Φιλοσοφία του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Οδυσσέας. Διετέλεσε σύμβουλος του υπουργού Πολιτισμού (1993) και Ευρωβουλευτής (2000-2004). Ήταν η πρώτη Διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (1994-1999). Από το 2006 ως το 2012 δίδαξε πολιτισμική θεωρία και πολιτική πολιτισμού σε μεταπτυχιακά προγράμματα. Συμμετείχε σε ευρωπαϊκές επιτροπές και δίκτυα, και ίδρυσε μαζί με άλλους το «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού» του οποίου ήταν πρόεδρος ΔΣ (2004-2016). Είχε δημοσιεύσει μελέτες σε συλλογικούς τόμους και πολυάριθμα άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, ελληνικά και ξένα, για θέματα πολιτισμικής πολιτικής. Το βιβλίο της «Πολιτική του πολιτισμού» διδάσκεται σε πολλά πανεπιστημιακά μεταπτυχιακά τμήματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Βιβλία της:
Πολιτική του πολιτισμού, Εκδόσεις Πατάκη, 2014
Από τα Εξάρχεια στις Βρυξέλλες, Εκδόσεις Οδυσσέας, 2004
Η κρατική πολιτική για το βιβλίο, Εκδόσεις Οδυσσέας, 1995
