Πολυπολιτισμικότητα, πολιτισμικός διάλογος και κοινωνική αλλαγή

Γεννημένη το 1957, η Μικαέλ Ζαν έφτασε στο Κεμπέκ του Καναδά το 1968, με τους γονείς και την αδελφή της, φυγάδες από την δικτατορία του Ντυβαλιέ και βρέθηκε σε μια χώρα που είχε ήδη πίσω της μια εμπειρία υποδοχής μεταναστών 60 ετών, η οποία είχε διαμορφώσει τη φυσιογνωμία της ενώ κάθε νέο κύμα μεταναστών αθροιζόταν στην εθνολογική και πολιτισμική σύνθεσή της.

Η Μικαέλ Ζαν απόλαυσε τα προνόμια που της πρόσφερε η καναδική κοινωνία και ταυτόχρονα αφιέρωσε όλες τις δυνάμεις της για να βελτιώσει τη θέση και τις προοπτικές  όσων έφταναν στον Καναδά σε αναζήτηση ασφάλειας και καλύτερης ζωής. Μετά από πολλά πτυχία στην Ιταλική και Ισπανική γλώσσα και λογοτεχνία και στη Συγκριτική Λογοτεχνία, η Μικαέλ Ζαν έγινε δημοσιογράφος, σκηνοθέτης ταινιών, παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών, δούλεψε για τις γυναίκες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας, άνοιξε το δρόμο για να δημιουργηθεί ένα δίκτυο καταφυγίων για γυναίκες και παιδιά σε όλο τον Καναδά, εντάχθηκε στο Συμβούλιο Πολιτισμικών Κοινοτήτων του Κεμπέκ, εργάστηκε για τον  οργανισμό Εργασία και Μετανάστευση στον Καναδά και άρχισε να γράφει για τις εμπειρίες των μεταναστριών.

Παντρεύτηκε τον γεννημένο στη Γαλλία, Καναδό σκηνοθέτη, Ζαν-Ντανιέλ Λαφόν (Jean-Daniel Lafond), υιοθέτησαν  την Μαρί-Εντέν, ορφανή από την Αϊτή και έκαναν αρκετές ταινίες μαζί, ανάμεσά τους το βραβευμένο, «Η Αϊτή σε όλα μας τα όνειρα».

Το 2005 η μετανάστρια από την Αϊτή, έγινε η 27η Κυβερνήτης του Καναδά, η πρώτη στην ιστορία της χώρας με καταγωγή από την Καραϊβική, έσπασε την παράδοση των κυβερνητών που έπρεπε να έχουν γεννηθεί στον Καναδά, ήταν επίσης η πρώτη κυβερνήτης που δεν είχε στρατιωτική ή πολιτική προέλευση και η πρώτη που είχε κάνει διαφυλετικό γάμο. Έδωσε στο συνταγματικό αξίωμά της καινούργιες ποιότητες, υιοθέτησε τη «διπλωματία της προσέγγισης» και τη «διπλωματία ανθρώπινης κλίμακας».

Όταν τελείωσε η θητεία της στη θέση του Κυβερνήτη, η Μικαέλ Ζαν διορίστηκε Ειδική Απεσταλμένη της ΟΥΝΕΣΚΟ στην Αϊτή και παράλληλα, μαζί με τον σύζυγό της, τον φιλόσοφο, δοκιμιογράφο και σκηνοθέτη Ζαν-Ντανιέλ  Λαφόν, δημιούργησαν το Ίδρυμα Μικαέλ Ζαν, με αποστολή την προώθηση της εκπαίδευσης και της δημιουργικότητας των νέων στις αγροτικές, βόρειες ή φτωχές κοινότητες του Καναδά. Είναι επίσης Πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Οτάβα, που είναι το μόνο ‘δίγλωσσο’ Πανεπιστήμιο, αφού η διδασκαλία όλων των μαθημάτων, γίνεται σε δύο γλώσσες (αγγλικά και γαλλικά).

Η Μικαέλ Ζαν είναι ο άνθρωπος που μπορεί να μιλήσει έγκυρα και πειστικά για τον διαπολιτισμικό διάλογο και τη σημασία του για την κατανόηση της ποικιλομορφίας, αλλά και της σύνθετης φύσης της συνύπαρξης, για τον εμπλουτισμό της εμπειρίας από την συνάντηση διαφορετικών πολιτισμών, αλλά και τη συμβολή των μεταναστών στην ανάπτυξη του Καναδά, να ανατρέψει τα στερεότυπα και να προτείνει πολιτικές που αμβλύνουν το σοκ της συνάντησης διαφορετικών ανθρώπων σε μια κοινωνία.

Στην Αθήνα πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη τον Οκτώβριο του 2009, όταν παρέστη στην τελετή παράδοσης της Ολυμπιακής Φλόγας για τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες του Βανκούβερ του 2010.