Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Πώς θα αγαπήσουμε την αρχαία ελληνική γραμματεία

Καλλιγάς Παύλος, Κοπιδάκης Μιχάλης Ζ., Λιάκος Αντώνης, Μπουκάλας Παντελής

13 Μαρτίου 2019

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 01:15:04 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1061

Δημόσια συζήτηση, με τίτλο "Πώς θα αγαπήσουμε την αρχαία ελληνική γραμματεία και πώς τον σύγχρονο πολιτισμό" διοργάνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, την Τετάρτη 13 Μαρτίου στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού (Άρεως 10, Μοναστηράκι).

Στο νέο πλαίσιο που θέτουν οι συνθήκες της εποχής (η πολιτισμική βιοποικιλότητα, η ανάγκη αναγνώρισης της διαφορετικότητας, οι ανισότητες και οι διακρίσεις), τόσο η σχέση με την αρχαία μας κληρονομιά -η οποία έχει αναχθεί πολλές φορές σ' ένα «χαρισματικό DNA», που αποτρέπει την πραγματική γνώση- αλλά και με τον σύγχρονο πολιτισμό, του οποίου είμαστε μάρτυρες και συμμέτοχοι, δημιουργούν νέες ερωτήσεις και απαιτούν νέες θέσεις και στόχους.

Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μυρσίνη Ζορμπά άνοιξε τη δημόσια συζήτηση με την εκδήλωση της 13ης Μαρτίου και δύο στρογγυλά τραπέζια στα οποία συμμετείχαν εξέχοντες ομιλητές:

Στο πρώτο πάνελ, με θέμα την αγάπη για την αρχαία ελληνική γραμματεία ομιλητές ήταν οι: Παύλος Καλλιγάς, διευθυντής Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, Μ. Ζ. Κοπιδάκης, κλασικός φιλόλογος, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, Αντώνης Λιάκος, ιστορικός, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ και Παντελής Μπουκάλας, συγγραφέας.

Στο δεύτερο στρογγυλό τραπέζι μίλησαν η Αλίκη Δανέζη-Knutsen, σκηνοθέτις, ο Σίμος Κακάλας, σκηνοθέτης, η Βασιλική Πέτσα, συγγραφέας, ο Ηλίας Στουραΐτης, ιστορικός και ο Βασίλης Χαραλαμπίδης, γεν. διευθυντής Bios, πρόεδρος Ευρωπαϊκού Δικτύου Δημιουργικών Κόμβων.

«Οι τρόποι, οι δρόμοι και οι συλλογιστικές, μέσα από τις οποίες μπορούμε να σκεφτούμε και να επεξεργαστούμε τη δυναμική αλλά και τα εμπόδια που συναντά η αγάπη προς τον σύγχρονο πολιτισμό, είναι πολλά και διαφορετικά» σημειώνει η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Αναφερόμενη στους καθοριστικούς παράγοντες διαμόρφωσης και συγκρότησης της αγάπης για τον σύγχρονο πολιτισμό, η κ. Ζορμπά υπογραμμίζει ότι είναι «η αναγνώριση της διαφορετικότητας, η διατήρηση της πολιτισμικής βιοποικιλότητας, η σημασία της βιωμένης κουλτούρας, η συμμετοχικότητα, καθώς και η αντιμετώπιση των σημαντικών προβλημάτων που προκύπτουν από τις ανισότητες και διακρίσεις και διατρέχουν το πολιτισμικό πεδίο, θέτοντας τα μεγαλύτερα εμπόδια στην αγάπη για τον σύγχρονο πολιτισμό».

Από την πλευρά του, ο συγγραφέας Παντελής Μπουκάλας, γνωστός και για τη λογοτεχνική του σχέση με την αρχαία ελληνική γραμματεία, σημειώνει ότι αυτός «ο θησαυρός θα μείνει αδρανής και αναξιοποίητος και η πνευματική μας καλλιέργεια αβαθής», αν μείνουμε στην επιπόλαιη και αβασάνιστη θέση των κληρονόμων λόγω καταγωγής και γλώσσας. Και ο κ. Μπουκάλας καταλήγει ότι «η αγάπη δεν μαθαίνεται. Η ίδια όμως μπορεί να μάθει να βρίσκει τους δρόμους που οδηγούν από την τέρψη στη γνώση».

(Πηγή: Ιστότοπος του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού)

 

Το Blod βιντεοσκόπησε και δημοσιεύει σε δύο μέρη, όλες τις ομιλίες της εκδήλωσης. Εδώ δημοσιεύεται το Πρώτο Μέρος της Ημερίδας, με τίτλο "Πώς θα αγαπήσουμε την αρχαία ελληνική γραμματεία".

Καλλιγάς Παύλος Ομότιμος Καθηγητής Αρχαίας Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ - τ. Διευθυντής, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών

Ο Παύλος Καλλιγάς διετέλεσε Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Ήταν Καθηγητής Αρχαίας Φιλοσοφίας στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Ε.Κ.Π.Α. ως το 2015 και έχει ασχοληθεί ερευνητικά με τη φιλοσοφία κατά την περίοδο της Ύστερης Αρχαιότητας, ιδιαίτερα με τον Νεοπλατωνισμό. Έχει επιμεληθεί την σχολιασμένη έκδοση των Εννεάδων του Πλωτίνου από την Ακαδημία Αθηνών σε επτά τόμους (1990-2018). Έχει επίσης δημοσιεύσει σχολιασμένες εκδόσεις έργων του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Έχει διατελέσει εκδότης του φιλοσοφικού περιοδικού Δευκαλίων (1997-2012).

Κοπιδάκης Μιχάλης Ζ. Ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, ΕΚΠΑ

Ο Μιχάλης Ζ. Κοπιδάκης σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και της Χαϊδελβέργης. Από το 1975 ως το 1998 υπηρέτησε ως βοηθός, λέκτορας, επίκουρος, αναπληρωτής και καθηγητής στο Φιλολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 1998 ως το 2010 υπηρέτησε ως καθηγητής στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Για πολλά χρόνια τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώθηκαν στην υφολογική ανάλυση και στο θρησκειολογικό υπόβαθρο της μετάφρασης των Εβδομήκοντα, της Καινής Διαθήκης και της Ελληνόφωνης Ιουδαϊκής Γραμματείας. Μελέτησε ιδιαίτερα φαινόμενα «συγκρητισμού», πώς δηλαδή από ετερόκλητα στοιχεία συγκροτείται ένα λογοτεχνικό κείμενο και κατ΄ επέκταση μια θρησκευτική δοξασία. Ο Μ. Ζ. Κοπιδάκης έχει επίσης συγγράψει άρθρα και μονογραφίες για την αρχαία λογοτεχνική κριτική, τους παροιμιογράφους, τη μυθολογία, την ιστορία της ελληνικής γλώσσας και τη νεοελληνική ποίηση.

Λιάκος Αντώνης Ιστορικός - Ομότιμος Καθηγητής, ΕΚΠΑ

Ο Αντώνης Λιάκος είναι ιστορικός, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Γεννήθηκε στην Αθήνα (1947) και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Φυλακίστηκε από το δικτατορικό καθεστώς από το 1969 έως το 1974. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιταλία και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στη νεώτερη και σύγχρονη ιστορία στο ΑΠΘ, το 1984. Δίδαξε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ (1981-1990). Την περίοδο 1988-1989 ήταν Honorary Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Το 1990 εξελέγη αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1994 εξελέγη τακτικός καθηγητής. Το 1995 ήταν Επισκέπτης καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, και στο Πανεπιστήμιο του Sydney στην Αυστραλία. Το 1996-1997 ήταν Visiting Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Princeton, ΗΠΑ. Το 2001, ήταν επισκέπτης καθηγητής στην Ecole Normale Superieure στο Παρίσι. Συμμετέχει στο Συμβούλιο του European Doctorate in Social History. Το 2006 ήταν επισκέπτης ερευνητής, για δεύτερη φορά, στο Princeton. Από το 2005 είναι μέλος του Board της International Commission for History and Τheory of Historiography και από το 2010 έως το 2015 διετέλεσε πρόεδρος. Διευθύνει το αγγλόφωνο ιστορικό ηλεκτρονικό περιοδικό Historein που εκδίδεται από το 1999.

Το ερευνητικό και συγγραφικό έργο του αφορά την νεώτερη και σύγχρονη ιστορία, ειδικότερα την ιστορία της συγκρότησης των εθνικών κρατών στην Ελλάδα και στην Ιταλία, την κοινωνική ιστορία και την ιστορία της ευρωπαϊκής ιστοριογραφίας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει οκτώ βιβλία και πάνω από εξήντα μελέτες δημοσιευμένες σε ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά επιστημονικά περιοδικά και ειδικούς τόμους. Έχει διατελέσει μέλος της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους, της Επιτροπής Ιστορίας της Εθνικής Τράπεζας, του ΔΣ των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και του Ιστορικού Αρχείου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διηύθυνε εκδοτικές σειρές Ιστορίας στους εκδοτικούς οίκους "Γνώση", "Θεμέλιο", δραστηριότητα που συνεχίζει στις εκδόσεις "Νεφέλη". Τα τωρινά του ενδιαφέροντα αφορούν την ιστορία και τη θεωρία της ιστοριογραφίας και τη διερεύνηση της ιστορίας ως πολιτισμικής πρακτικής. Έλαβε μέρος στο ερευνητικό πρόγραμμα του European Science Foundation "National Histories in Europe (NHIST) and the Cleiohres CLIOHRES.net" (“Creating Links and Innovative Overviews for a New History Research Agenda for the Citizens of a Growing Europe”).

Έλαβε το κρατικό βραβείο δοκιμίου για το βιβλίο του Αποκάλυψη, Ουτοπία και η Ιστορία (2011) και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (2019). Υπήρξε πρόεδρος της επιτροπής του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία το 2015-16.

Ιστοσελίδα του Αντώνη Λιάκου

Μπουκάλας Παντελής Δημοσιογράφος - Συγγραφέας - Μεταφραστής

Ο Παντελής Μπουκάλας είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος, μεταφραστής και επιμελητής-διορθωτής. Γεννήθηκε στο Λεσίνι του Μεσολογγίου το 1957. Έχει εκδώσει τα βιβλία ποίησης Αλγόρυθμος, Η εκδρομή της ευδοκίας, Ο μέσα πάνθηρας, Σήματα λυγρά, Ο μάντης, Οπόταν πλάτανος, Ρήματα (Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2010), Μηλιά μου αμίλητη, και Ο Χριστός στα χιόνια: Εφτά νύχτες στον κόσμο του Αντρέι Ταρκόφσκι, καθώς και δύο θεατρικά, για τον Καραϊσκάκη και τον Πετρόμπεη. Επίσης έναν τόμο βιβλιοκριτικών με τον τίτλο Ενδεχομένως – Στάσεις στην ελληνική και ξένη τέχνη του λόγου, δύο τόμους υπό τον τίτλο Υποθέσεις, με επιφυλλίδες του στην Καθημερινή της Κυριακής, και τους τέσσερις πρώτους τόμους της σειράς Πιάνω γραφή να γράψω… Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι: 1) Όταν το ρήμα γίνεται όνομα: Η αγαπώ και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών (Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου 2017). 2) Το αίμα της αγάπης: Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση. 3) Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα: Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή. 4) Ο Έρως και το Έθνος: Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης. Α΄: Έλληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Αρβανίτες, Τούρκοι. Έχει μεταφράσει τον Επιτάφιο Αδώνιδος του Βίωνος του Σμυρναίου, τα ποιήματα του τόμου Επιτάφιος λόγος – Αρχαία ελληνικά επιτύμβια επιγράμματα και τα Συμποτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας. Επίσης τους Αχαρνείς (Εθνικό Θέατρο, 2005), τον Αγαμέμνονα (ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, 2005), τις Τρωάδες (Θέατρο του Νέου Κόσμου, 2010), τον Κύκλωπα (Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, 2017), τις Θεσμοφοριάζουσες (Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, 2018), την Ιφιγένεια την εν Αυλίδι, ΚΘΒΕ, 2019, και την Ελένη του Ευριπίδη (ΚΘΒΕ, 2021).

Σχετικές ομιλίες