Πώς το κλίμα γράφει ιστορία;

Το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος επαναλαμβάνει φέτος, μετά από υποχρεωτική διακοπή τριών ετών εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, τον κύκλο εκδηλώσεων με τίτλο «Καταθέσεις Πολιτισμού», τον οποίο υλοποιεί στο πλαίσιο της συμβολής της Τράπεζας στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της χώρας.

Ο φετινός πέμπτος κύκλος περιλαμβάνει τρεις θεματικούς άξονες: περιβάλλον, ιστορία και αρχαιολογία και εγκαινιάστηκε την Τρίτη 7 Φεβρουαρίου με τη συνομιλία του Γενικού Γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητή Χρήστου Ζερεφού, με τη δημοσιογράφο Βίκυ Φλέσσα. Θέμα της συζήτησης ήταν «Πώς το κλίμα γράφει ιστορία;».

Μία γοητευτική περιήγηση στο παρελθόν με καίριες επισημάνσεις για το μέλλον περιλάμβανε η πρώτη από τις φετινές Καταθέσεις Πολιτισμού, που συνεχίζονται στην Τράπεζα της Ελλάδος, ύστερα από υποχρεωτική διακοπή τριών ετών λόγω της πανδημίας.

«Πώς το κλίμα γράφει ιστορία;» ήταν το θέμα της συζήτησης του Γενικού Γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητή Χρήστου Ζερεφού, με τη δημοσιογράφο Βίκυ Φλέσσα.

Στην αρχή της συζήτησης ο κ. Ζερεφός επεσήμανε ότι η κλιματική αλλαγή επηρέασε τον ρου της Ιστορίας, αλλά και την τέχνη, και ανέφερε χαρακτηριστικά παραδείγματα για να τεκμηριώσει την άποψή του. Στη μυκηναϊκή εποχή, η λειψυδρία προκάλεσε κρίση της ελαιοπαραγωγής, η οποία ισοδυναμούσε, σε σημερινούς όρους, με κρίση πετρελαίου και οδήγησε στην πτώση των Μυκηνών. Μερικούς αιώνες αργότερα η νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών στη ναυμαχία της Σαλαμίνας οφειλόταν κατά ένα μέρος, σύμφωνα με μελέτη του ίδιου του κ. Ζερεφού, στην καλή γνώση που είχαν οι Έλληνες του τοπικού κλίματος και του ιδιαίτερου συστήματος των ανέμων της περιοχής, έτσι ώστε να φέρουν τον περσικό στόλο σε δυσχερή θέση και να τον εμβολίσουν.

Αφού ανέφερε μία σειρά παραδειγμάτων από την μυθολογία και την ιστορία, ο κ. Ζερεφός έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις σημερινές συνθήκες που έχει διαμορφώσει η κλιματική αλλαγή και επεσήμανε ότι το 2060-2070 αναμένεται η κατάσταση να γίνει μη αναστρέψιμη, ενώ το 2050 σηματοδοτεί το όριο απαλλαγής από τα ορυκτά καύσιμα – το οποίο θα μπορούσε να επεκταθεί, αν προστατεύονταν τα δάση από τις διεθνείς συνθήκες.

Εξήγησε επίσης πως τα αέρια του θερμοκηπίου, τα οποία σήμερα παράγονται με πιο εντατικό ρυθμό, δεν απορροφώνται όσο στο παρελθόν, επειδή τα δάση μειώνονται αλλά και οι ωκεανοί έχουν θερμανθεί. Μίλησε, επίσης, για τον κίνδυνο να χαθούν με το λιώσιμο των πάγων 2.000 χιλιόμετρα από την ακτογραμμή της Ελλάδας με ό,τι κινδύνους αυτό συνεπάγεται (εισχώρηση του αλμυρού νερού στον ορίζοντα του γλυκού, ξήρανση των φυτών και λειψυδρία πόσιμου νερού), αλλά και για την απελευθέρωση αρχαίων ιών από την τήξη των πάγων.

Ο κ. Ζερεφός υπογράμμισε στο τέλος την ανάγκη να εκμεταλλευτεί η χώρα μας πιο αποτελεσματικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ήλιο και άνεμο) και τόνισε ότι θα πρέπει να γίνουμε όλοι «τσιγκούνηδες» στην κατανάλωση ενέργειας και φυσικών πόρων για να προλάβουμε τα χειρότερα.