Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στους χώρους εργασίας. Αίτια, επιπτώσεις και στρατηγικές αντιμετώπισης του εργασιακού άγχους

Το Ινστιτούτο Κοινωνικής Δυναμικής (ΙΚΔΥΝ) και η Ένωση Ελλήνων Χημικών (ΕΕΧ) συνδιοργάνωσαν στο πλαίσιο των «Παρασκευών στην ΕΕΧ» την εκδήλωση με θέμα «ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ», επιχειρώντας να ψηλαφίσουν ένα θέμα το οποίο αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στον τομέα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας και το οποίο επηρεάζει καθοριστικά την υγεία ατόμων, επιχειρήσεων, ακόμη και εθνικών οικονομιών, καθώς είναι υπεύθυνο για το 40% περίπου των χαμένων ωρών εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
 

Το εργασιακό άγχος και οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι έχουν θεωρηθεί θέματα που μπορούν να στιγματίσουν και να περιθωριοποιήσουν τον εργαζόμενο όταν αντιμετωπίζονται ως προσωπική αδυναμία και όχι ως οργανωτικά ζητήματα ή διαχειρίσιμοι κίνδυνοι για την ασφάλεια και την υγεία στον χώρο εργασίας.
 

Μία από τις πηγές των ψυχοκοινωνικών κινδύνων μπορούν να θεωρηθούν οι σημαντικές αλλαγές οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στον κόσμο της εργασίας τις τελευταίες δεκαετίες με την ραγδαία ανάπτυξη και ενσωμάτωση της τεχνολογίας, οι οποίες αφενός οδήγησαν στην μεταβολή των απαιτούμενων δεξιοτήτων για τον εργαζόμενο και αφετέρου αύξησαν δραματικά τον ανταγωνισμό στην εργασία και επομένως φαινόμενα, όπως ο εκφοβισμός και η παρενόχληση.
 

Είναι ενδεικτικό για την Ελλάδα ότι στην έρευνα που πραγματοποίησε το 2013 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία (EU-OSHA) το 74% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα απάντησε θετικά στην ερώτηση « Ο εργαζόμενος υπόκειται σε εκφοβισμό ή παρενόχληση» και το 46% θετικά στην ερώτηση « Είναι πολύ συνηθισμένες οι περιπτώσεις εργασιακού άγχους».
 

Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι μπορούν να είναι αποτέλεσμα εργασιακής ανασφάλειας, κακής διαχείρισης των οργανωτικών αλλαγών, έλλειψης υποστήριξης από τη διοίκηση ή τους συναδέλφους, μη υγιούς κοινωνικού πλαισίου της εργασίας ή ακόμη και ψυχολογικής ή σεξουαλικής παρενόχλησης ή λεκτικής-σωματικής βίας που ασκείται από τρίτους.
 

Ενοχοποιούνται για σοβαρά προβλήματα τόσο στο υποκείμενο, όπως κατάθλιψη, τραυματισμούς στην εργασία, ψυχοσωματικές αντιδράσεις, συναισθηματικές ή και γνωστικές διαταραχές, συμπεριφορικές αντιδράσεις, όπως καταχρήσεις ουσιών κ.ά. όσο και στην επιχείρηση ή γενικότερα την εργασία, διότι οδηγούν συχνά σε ανθρώπινα λάθη, μείωση της παραγωγικότητας, προβλήματα συνεργασίας, αύξηση των ατυχημάτων και απώλεια ωρών εργασίας.
 

Η ΕΕΧ και το ΙΚΔΥΝ εκτιμώντας ότι η διαχείριση ενός τέτοιου πολυπαραγοντικού θέματος της κοινωνικής πραγματικότητας απαιτεί πολύπλευρη και διεπιστημονική συνεργασία, ώστε να αναδειχθούν και να οριοθετηθούν οι πτυχές του και να προταθούν ρεαλιστικές και αποτελεσματικές διέξοδοι οργάνωσαν την εκδήλωση αυτή με εκλεκτές ομιλήτριες και ομιλητές που θα προσεγγίσουν το θέμα από την κοινωνική και διοικητική, την νομική, της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, την πλευρά των επιχειρήσεων και της επιθεώρησης εργασίας.