Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Σώμα: Ύπνος, θάνατος και ανάσταση - Πολιτικές διαχείρισης του θανάτου και δημιουργίας της ζωής

Λιγοξυγκάκης Πέτρος, Μακρυνιώτη Δήμητρα, Λυκουριώτη Ίρις, Γιανναράς Σπύρος, Παπαμάρκος Δημοσθένης, Παπανικολάου Δημήτρης

9 Μαΐου 2016

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 02:35:13 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 1893
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Πώς αντιλαμβανόμαστε το χρόνο του σώματος και πώς βιώνουμε τη φθορά και το τέλος;

Όπως ο άνθρωπος από πολύ νωρίς παρατήρησε και η τέχνη πολύ επέμενε να υπενθυμίζει, ο ύπνος είναι μια πρόβα θανάτου, το ενύπνιο μια πρόβα διαχείρισης του μεταφυσικού, το ξύπνημα η καθημερινή αλληγορία της ανάστασης.

Μέρος των συζητήσεων με θέμα το Σώμα, και συνδεδεμένη με το πρότζεκτ Hypnos, η συζήτηση με τίτλο «Σώμα: Ύπνος, θάνατος και ανάσταση» θα επικεντρωθεί στις σημερινές συνθήκες διαχείρισης (πολιτικής, θρησκευτικής, τεχνολογικής, βιοτεχνολογικής) του θανάτου και της ζωής.

Στόχος είναι να φέρουμε κοντά δύο μεγάλους, πολύ σύγχρονους προβληματισμούς: αφενός την κοινωνιολογική/θεωρητική ανάλυση για τη βιοπολιτική και τη θανατοπολιτική (πώς δηλαδή η σύγχρονη εξουσία προστατεύει και προγραμματίζει τη ζωή κάποιων ανθρώπων, ενώ παράλληλα διαχειρίζεται το θάνατο κάποιων άλλων) και αφετέρου τη μεγάλη συζήτηση για τη «δημιουργία ζωής» από τη βιοτεχνολογία. Θα συνδέσουμε επίσης αυτές τις συζητήσεις με το μεγαλύτερο θέμα της πίστης στη μετά θάνατον ζωή, αλλά και της μνημολογίας των νεκρών, του θρήνου, της εικόνας του φαντάσματος, της σύνδεσης της μνήμης (των νεκρών) με την ιστορική καταγραφή και την τέχνη.

Στη σκηνή της Στέγης, οι συνομιλητές θα ξεκινήσουν από διαφορετικές αφετηρίες: κοινωνιολογικές, καλλιτεχνικές, ερευνητικές των θεωρητικών αλλά και των θετικών επιστημών. Και, όπως πάντα, η συμμετοχή του κοινού είναι αυτή που δίνει στη συζήτηση την ουσιαστική της τροπή.

Ομιλητές

Σπύρος Γιανναράς: Συγγραφέας
Πέτρος Λιγοξυγκάκης: Αναπληρωτής Καθηγητής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
Ίρις Λυκουριώτη: Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Δήμητρα Μακρυνιώτη: Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δημοσθένης Παπαμάρκος: Συγγραφέας

Συντονιστής
Δημήτρης Παπανικολάου: Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Η συζήτηση με θέμα «Σώμα: Ύπνος, θάνατος και ανάσταση» εντάσσεται στον κύκλο συζητήσεων με επίκεντρο το σώμα, που πραγματοποιεί η Στέγη την καλλιτεχνική περίοδο 2015-16 και ανήκει στο πλαίσιο των συζητήσεων του Ύπνος Project.

Το σώμα δεν έφυγε ποτέ από τα μάτια μας: πάντα στο κέντρο της ανθρώπινης ύπαρξης, της επικοινωνίας, της καλλιτεχνικής έκφρασης, της φιλοσοφικής σκέψης, της επιστημονικής αναζήτησης, της παιδαγωγικής πρακτικής. Πεδίο ελέγχου αλλά και στόχος αυτοδιάθεσης, πλέγμα ορίων αλλά και μέσο για την υπέρβασή τους, υπό τον διαρκή κίνδυνο της φθοράς αλλά και πάντα ικανό να αναπτύξει νέες δυνατότητες.

Όταν όλα φαίνονται να αλλάζουν με τεράστιες ταχύτητες στον σύγχρονο πολύ-εστιακό, πολύ-επικοινωνιακό και πολυπολιτισμικό κόσμο, το ανθρώπινο σώμα μοιάζει το μόνο που μένει σταθερό και απαράλλαχτο. Είναι όμως έτσι; Μια ιδιαίτερα δυναμική διεπιστημονική συζήτηση αναπτύσσεται διεθνώς τα τελευταία χρόνια με αφορμή το σώμα και θυμίζει πόσο πολύ η σχέση μας με αυτό έχει κι αυτή αλλάξει, πόσα νέα ερωτήματα τίθενται συνεχώς, και πόσο χρειαζόμαστε νέες έννοιες, νέους προβληματισμούς και ιδέες για να τα αντιμετωπίσουμε.

Σχεδιασμός-concept: Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Ελισάβετ Πανταζή
Οργάνωση: Πάσκουα Βοργιά
Επιμέλεια, συντονισμός: Δημήτρης Παπανικολάου

Λιγοξυγκάκης Πέτρος Αναπληρωτής Καθηγητής Γενετικής, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Ο Πέτρος Λιγοξυγκάκης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Μακρυνιώτη Δήμητρα Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Σπουδές: Σπούδασε κοινωνιολογία, BA Deree College, Πτυχίο Κοινωνιολογίας ΠΑΣΠΕMA Πανεπιστήμιο του Εssex, PhD Πανεπιστήμιο του Essex

Επιστημονικά-Ερευνητικά ενδιαφέροντα: Παιδική ηλικία (δικαιώματα- συμμετοχή), σώμα, κοινωνική και πολιτική διαχείριση της θνητότητας και ζητήματα σχετικά με την ιδιότητα του πολίτηΑπό το 1997 διδάσκει στο κοινό ΜΠΣ Κοινωνιολογία και Πολιτική Επιστήμη του Ε.Κ.Π.Α., και από το 2003 είναι υπεύθυνη για το διεπιστημονικό σεμινάριο του α΄ έτους του κοινού ΜΠΣ «Εκπαίδευση και Ανθρώπινα δικαιώματα» και «Ειδική Αγωγή» ( Τ.Ε.Α.Π.Η. και Institute of Education

Δημοσιεύσεις: 
Η Παιδική ηλικία στα Αναγνωστικά Βιβλία 1834-1919. Αθήνα, Δωδώνη, 1986.
Inside the Greek Classroom: An Ethnography of Primary Education» στο Core (Collected Original Resources in Education), Vol. 14, no 2, 1990
Childhood as a Social Phenomenon – National Report Greece εκδ. European Centre for Social Welfare Training and Research, Vienna, 1992.
Goffman E. Συναντήσεις. Δύο μελέτες στην κοινωνιολογία της αλληλεπίδρασης, (μετάφραση και εισαγωγή) εκδ. Αλεξάνδρεια, 1996.
Παιδική Ηλικία – Κείμενα (επιστημονική επιμέλεια και εισαγωγή.) εκδ. Νήσος, 1996
Goffman E. Στίγμα – Σημειώσεις για τη διαχείριση της φθαρμένης ταυτότητας (μετάφραση και εισαγωγή) εκδ. Αλεξάνδρεια, 2001
Κόσμοι της Παιδικής Ηλικίας (επιστημονική επιμέλεια και εισαγωγή) εκδ. νήσος, 2003
Τα Όρια του Σώματος – Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις (επιστημονική επιμέλεια και εισαγωγή) εκδ. νήσος, 2004
Περί θανάτου: η πολιτική διαχείριση της θνητότητας (επιστημονική επιμέλεια και εισαγωγή) εκδ. νήσος 2008 ΄
Εκθεση αποτίμησης του Δικτύου Σχολικής Καινοτομίας. Αθήνα 2010, έκδοση του Ιδρύματος Λαμπράκη (σε συνεργασία με Γ. Κουζέλη, σελ. 158)
Ε. Goffan- Η παραφροσύνη κατ” οίκον (μετάφραση-εισαγωγή) εκδ. Αλεξάνδρεια 2011.

Λυκουριώτη Ίρις Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Διδάσκει Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Π.Θ. από το 2003.

Είναι αρχιτέκτων (ΕΜΠ, 1996), αριστούχος (ΙΚΥ) του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΕΜΠ (2001), όπου και εκπονεί τη Διδακτορική της Διατριβή με θέμα: ‘Η αρχιτεκτονική Γλώσσα: Το μέσον του Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού ως πεδίου διατύπωσης της σκέψης και συγκρότησης του χωρικού νοήματος’.

Συμμετείχε, κατά την περίοδο 1999-2002, επικουρικά στη διδασκαλία συνθέσεων και εσωτερικών χώρων στο ΕΜΠ. Ακόμη, δίδαξε ως εξωτερικός συνεργάτης του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στο μάθημα Συγκρότηση, Νόημα και Λειτουργία του Αρχιτεκτονικού Χώρου.

Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στρέφονται σε θέματα σχετικά με τις γνωστικές διαδικασίες, οι οποίες καθορίζουν τη σχεδιαστική πρόθεση, τη συγκρότηση γλώσσας σχεδιασμού και διακριτού αρχιτεκτονικού ιδιώματος με βασική μεθοδολογική αρχή την ενσωμάτωση του σχεδιασμού στην αναλυτική έρευνα.

Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και εργασίες της έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή έντυπα. Από το 1997 διατηρεί γραφείο αρχιτεκτονικών μελετών στην Αθήνα, ενώ από το 2005 έχει σχηματίσει την ομάδα ΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΤΗΣ ΦΑΛΑΙΝΑΣ.

Θέση της ομάδας είναι ότι ο αρχιτεκτονικός χώρος είναι το πεδίο στο οποίο δημιουργούνται εκ νέου, γεννιούνται - εξ ου και η εμβληματική μορφή της φάλαινας-θηλαστικού- σχέσεις ανάμεσα σε έξυπνους ανθρώπους. Ο χώρος δεν είναι μια ουδέτερη μηχανή κατοίκησης. Μελετώνται οι χώροι σαν γεννήτορες καθημερινών συμβάντων μέσω της πυκνής σύνδεσης κίνησης, οπτικής πρόσληψης και χρήσης του χώρου.

Ακόμη, λαμβάνοντας υπόψη τον ανθρωπογενή χαρακτήρα της παραγωγής των κτισμάτων και τη σημασία των τεχνικών κατασκευής για την οικονομία και τον πολιτισμό, η ομάδα υποστηρίζει τη διασπορά της ελευθέριας εργασίας. Αντί της ενσωμάτωσης τυποποιημένων βιομηχανικών προϊόντων, σχεδιάζονται και κατασκευάζονται κτίρια και πρωτότυπα αντικείμενα σε συνεργασία με εξειδικευμένους τεχνίτες.

Η δουλειά της ομάδας αφορά κυρίως ιδιωτικά και δημόσια έργα μικρής κλίμακας.

Γιανναράς Σπύρος Συγγραφέας

Ο Σπύρος Γιανναράς γεννήθηκε το 1972 στην Αθήνα. Σπούδασε γαλλική φιλολογία και θεωρία της λογοτεχνίας στο Παρίσι. Εργάστηκε για δέκα χρόνια στην εφημερίδα Καθημερινή γράφοντας κείμενα (κυρίως για το βιβλίο, τη φωτογραφία και τα εικαστικά) και παίρνοντας συνεντεύξεις από Έλληνες και ξένους συγγραφείς. Έχει συνεργαστεί με αρκετά λογοτεχνικά περιοδικά, όπως η "Νέα Εστία", το "Εντευκτήριο", η "Ευθύνη", το "Φρέαρ", "L'atelier du roman" κ.ά., δημοσιεύοντας κυρίως βιβλιοκριτικές και διηγήματα.

Ασχολείται με την κριτική βιβλίου και τη μετάφραση.

Έχει μεταφράσει Pierre Assouline, Paul Auster, Laurent Mauvignier, Michel Houellebecq.

Παπαμάρκος Δημοσθένης Συγγραφέας

Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος γεννήθηκε στη Μαλεσίνα Λοκρίδας το 1983. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα "Η αδελφότητα του πυριτίου", Αρμός 1998, "Ο τέταρτος ιππότης", Κέδρος 2001 και τις συλλογές διηγημάτων "ΜεταΠοίηση", Κέδρος 2012 και "Γκιακ", Αντίποδες, 2014.

Για το πρώτο του μυθιστόρημα του απονεμήθηκε το βραβείο Νεανικός Ικαρομένιππος.

Είναι υποψήφιος διδάκτορας Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Παπανικολάου Δημήτρης Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης - Συγγραφέας

Ο Δημήτρης Παπανικολάου είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Σπούδασε Κλασική και Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Συγκριτική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στις πολιτισμικές σπουδές και τη θεωρία της σεξουαλικότητας. Είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού UNFOLLOW και τακτικός συνεργάτης της "Αυγής".

Σχετικές ομιλίες