Σπυρίδων Ξύνδας, Λεωνίδας Αλβάνας και μερικές σκέψεις για το έντεχνο ελληνικό τραγούδι στα Επτάνησα

Η ανακοίνωση αυτή του μουσικολόγου Κώστα Καρδάμη, έγινε στο πλαίσιο της "Διημερίδας για το ελληνικό τραγούδι" που διοργάνωσε η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος "Λίλιαν Βουδούρη" στο Μέγαρο Μουσικής και ανήκει στην ενότητα "Συνθέτες και τα τραγούδια τους".

Λόγω κωλύματος του ομιλητή, την ανακοίνωση διάβασε ο προεδρεύων της συνεδρίας κ.Παναγιώτης Βλαγκόπουλος, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών Ιονίου Πανεπιστημίου.

Η σύνοψη της ομιλίας όπως δημοσιεύτηκε στο Πρόγραμμα της εκδήλωσης:
 

Ο Σπυρίδων Ξύνδας και ο Λεωνίδας Αλβάνας κατέχουν σημαντική, καίτοι μη επαρκώς προβεβλημένη, θέση στην εξέλιξη αυτού που θα ονομαζόταν "έντεχνο ελληνικό τραγούδι". Μαθητής του Μάντζαρου ο πρώτος, πιθανόν και συνομιλητής του Σολωμού, κιθαρωδός και δάσκαλος φωνητικής, ασχολήθηκε από νωρίς (πριν καταπιαστεί με το μελόδραμα) με τη μελοποίηση ελληνικών στιχουργημάτων σε μια περίοδο, κατά την οποία η όποια αναφορά στην ελληνική γλώσσα αποτελούσε ταυτόχρονα και σαφή εθνική, πολιτική και κοινωνική θέση. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι μετά τον Μάντζαρο (και παράλληλα με αυτόν) ο Ξύνδας είναι ο δεύτερος χρονικά συνθέτης που με συνέπεια θεράπευσε την ελληνόφωνη έντεχνη μελοποίηση. 

Ο Λεωνίδας Αλβάνας ανήκει σε εκείνους που συνεχίζουν τη δυναμική αυτή: Βιολοντσελίστας, μουσικός του θεάτρου San Giacomo και γόνος αριστοκρατικής και μορφωμένης οικογένειας συνέβαλε στη διάδοση της έννοιας του "δημοφιλούς ελληνικού τραγουδιού". Η διάδοση των μελουργημάτων αμφότερων των συνθετών στα Επτάνησα ευνοήθηκε από την ήδη υπάρχουσα "εκ παραδόσεως" (αστική και εξωαστική) παραγωγή ελληνόγλωσσων συνθέσεων, τις εξαιρετικές συγκυρίες που είχε δημιουργήσει από μουσικής απόψεως η συστηματική επαφή με την έντεχνη μουσική παραγωγή της εποχής, τη διάδοση των πρακτικών αυτών "τόσο στο σαλόνι, όσο και στο καντούνι" και τις κοινωνικές επιδιώξεις της εποχής. Αυτό συνέβαλε στο να δημιουργηθεί ένα τραγουδιστικό ρεπερτόριο "λαϊκό", αλλά όχι "λαϊκίστικο".