Βιρβιδάκης Στέλιος
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
02/11/2022
Διάρκεια
01:06:58
Εκδήλωση
Διαλέξεις της Πολιτιστικής Εταιρείας "Πύρνα"
Χώρος
Πολιτιστική Εταιρεία "Πύρνα"
Διοργάνωση
Πολιτιστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Πύρνα
Κατηγορία
Φιλοσοφία
Ετικέτες
ηθική φιλοσοφία, έννοιες, θεωρίες, εφαρμογές, ηθική, αξίες, κανονιστικές αρχές, αρετές, κανονιστικές θεωρίες, εφαρμοσμένη ηθική, βιοηθική, ηθική του περιβάλλοντος, ηθική των επιχειρήσεων, ηθική του πολέμου, ηθική της τεχνητής νοημοσύνης, ιδιωτική ζωή, δημόσιος βίος, Πολιτική, δίκαιο, οικονομία
Οι τρεις διαδικτυακές ομιλίες περιλαμβάνουν τρεις διακριτές θεματικές: έννοιες, θεωρίες και εφαρμογές. Αρχικά παρουσιάζονται οι βασικές έννοιες της ηθικής φιλοσοφίας, οι αξίες, οι κανονιστικές αρχές και αρετές. Αναλύονται οι σημασίες του όρου «ηθική» και περιγράφονται τα επίπεδα και οι κυριότερες μέθοδοι της φιλοσοφικής τους διερεύνησης. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι κυριότερες κανονιστικές θεωρίες, οι οποίες συστηματοποιούν και ελέγχουν τις διαισθήσεις μας για τα κριτήρια ηθικής ορθότητας σχετικά με τη ρύθμιση και την αποτίμηση των πράξεων, με αναφορά στους σημαντικότερους φιλοσόφους που τις διαμόρφωσαν. Τέλος, παρουσιάζονται οι κυριότεροι κλάδοι της σύγχρονης εφαρμοσμένης ηθικής: βιοηθική, ηθική του περιβάλλοντος, των επιχειρήσεων, του πολέμου και της τεχνητής νοημοσύνης.
Πιο αναλυτικά:
1. ΕΝΝΟΙΕΣ
Προτείνεται η εισαγωγική παρουσίαση βασικών εννοιών της ηθικής φιλοσοφίας, αξιών, κανονιστικών αρχών και αρετών. Αναλύονται οι σημασίες του όρου «ηθική», και περιγράφονται τα επίπεδα και οι κυριότερες μέθοδοι της φιλοσοφικής τους διερεύνησης. Συζητούνται ερωτήματα που αφορούν την οριοθέτηση του πεδίου της ηθικής και την διαφοροποίησή της από την πολιτική και το δίκαιο, τις σχέσεις της με τη θρησκεία, την τέχνη, την οικονομία και την επιστήμη, και τη γενικότερη προσπάθεια ορθολογικής δικαιολόγησης της υιοθέτησης μιας ηθικής στάσης ζωής: «Είναι το νόμιμο πάντοτε και ηθικό;», «Είναι θεμιτό να υπαγορεύονται οι ηθικοί κώδικες από θρησκευτικές αντιλήψεις;», «Υπάρχουν υπερχρονικές ηθικές αρχές καθολικής εμβέλειας και ισχύος;», «Γιατί τελικά να είναι κανείς ηθικός;»
2. ΘΕΩΡΙΕΣ
Παρουσιάζονται οι κυριότερες κανονιστικές θεωρίες, οι οποίες συστηματοποιούν και ελέγχουν τις διαισθήσεις μας για τα κριτήρια ηθικής ορθότητας σχετικά με τη ρύθμιση και την αποτίμηση των πράξεων, με αναφορά στους σημαντικότερους φιλοσόφους που τις διαμόρφωσαν. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται θεωρίες που δίνουν έμφαση: α) στις συνέπειες των πράξεων και της υιοθέτησης ορισμένων κανόνων για την καθοδήγησή τους, όπως ο ωφελιμισμός των Τζέρεμυ Μπένθαμ και Τζων Στιούαρτ Μιλλ· β) στα εγγενή γνωρίσματα των πράξεων και των κανόνων για την καθοδήγησή τους, όπως η δεοντοκρατική θεωρία του Ιμμάνουελ Καντ· γ) στις αρετές του χαρακτήρα του δρώντος υποκειμένου, όπως η θεωρία ηθικών και διανοητικών αρετών του Αριστοτέλη. Εξετάζονται συνοπτικά τα κυριότερα επιχειρήματα υπέρ και κατά αυτών των αντιλήψεων, με σκοπό τη συγκριτική τους αξιολόγηση, και προτείνεται μια συνδυαστική προσέγγιση που ενσωματώνει στοιχεία και των τριών ομάδων θεωριών.
3. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
Στην τελική ενότητα αυτής της σειράς παρουσιάζονται οι κυριότεροι κλάδοι της σύγχρονης εφαρμοσμένης ηθικής. Αποδίδεται ιδιαίτερη έμφαση στο διεπιστημονικό πεδίο της Βιοηθικής, αλλά περιγράφεται συνοπτικά η προβληματική και άλλων σημαντικών κλάδων, της ηθικής του περιβάλλοντος, της ηθικής των επιχειρήσεων, της ηθικής του πολέμου, και της ηθικής της τεχνητής νοημοσύνης. Εξετάζονται σοβαρά διλήμματα του ιδιωτικού και του δημόσιου βίου και επιχειρείται να καταδειχθεί η δυνατότητα εφαρμογής εννοιών και αρχών των κυριότερων κανονιστικών θεωριών για την καλύτερη κατανόηση και αντιμετώπισή τους. Διερευνώνται γενικότερα, ο ελεγκτικός ρόλος, η λειτουργικότητα και τα όρια του φιλοσοφικού στοχασμού στο χώρο της πρακτικής, σε αλληλεπίδραση με τα κανονιστικά πλαίσια της πολιτικής, του δικαίου και της οικονομίας.
O Στέλιος Βιρβιδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών. Έχει σπουδάσει Φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του EKΠΑ, στο Πανεπιστήμιο Paris I (Sorbonne-Panthéon) και στο Πανεπιστήμιο Princeton, όπου πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα το 1984. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Rennes και Grenoble (Γαλλία), Keio (Ιαπωνία), Κύπρου και Wuhan (Kίνα). Έχει συγγράψει τη μονογραφία La robustesse du bien (Éditions Jacqueline Chambon, 1996) [σε εκτενέστερη ελληνική έκδοση, Η υφή της ηθικής πραγματικότητας (Leader Books, 2009)], εγχειρίδια για τη διδασκαλία της φιλοσοφίας στο Λύκειο και έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και φιλοσοφικά λεξικά, για θέματα κυρίως ηθικής φιλοσοφίας, γνωσιολογίας, φιλοσοφίας της θρησκείας και φιλοσοφίας της λογοτεχνίας. Είναι διευθυντής της Συντακτικής Επιτροπής του φιλοσοφικού περιοδικού Δευκαλίων και εκπρόσωπος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας στη Διοικούσα Επιτροπή της FISP (Fédération internationale des sociétés philosophiques). Aπό τη Γαλλική κυβέρνηση του έχει απονεμηθεί ο τίτλος του Chevalier dans l'ordre des Palmes Académiques.
