Καρατζογιάννης Μάνος
Αρδίττης Βίκτωρ
Αρμένης Γιώργος
Μόσχος Γιάννης
Παπακωνσταντίνου Έλλη
Πατεράκη Ρούλα
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
11/06/2018
Διάρκεια
55:18
Εκδήλωση
Συμπόσιο για το θέατρο της Λούλας Αναγνωστάκη
Χώρος
Κτίριο Α, Πειραιώς 260
Διοργάνωση
Ελληνικό Φεστιβάλ
Κατηγορία
Τέχνες / Πολιτισμός
Ετικέτες
Λούλα Αναγνωστάκη, θέατρο
Το Συμπόσιο για το θέατρο της Λούλας Αναγνωστάκη πραγματοποιήθηκε στις 11 Ιουνίου 2018 στο Δωμάτιο ΧΙΙ της Αναδρομικής έκθεσης - Σκηνικής εγκατάστασης Δωμάτια μνήμης. Περιπλάνηση στον κόσμο της Λούλας Αναγνωστάκη. Η έκθεση και το συμπόσιο αποτελούν μέρη του αφιερώματος στην κορυφαία Ελληνίδα δραματουργό που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου.
Η εκδήλωση ήταν διαρθρωμένη σε τρία μέρη και έτσι δημοσιεύεται στο blod.
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
Το πρώτο μέρος προλογίζει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Ε.Φ. Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος.
Τα Δωμάτια Μνήμης παρουσιάζουν
η Δήμητρα Κονδυλάκη, Καλλιτεχνική Σύμβουλος του Ε.Φ., Επιμελήτρια της έκθεσης
η Λουκία Μάρθα, Σκηνογράφος της έκθεσης
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ
μιλούν
Δημήτρης Δημητριάδης, Συγγραφέας
«Μια νεωτερική ηθογραφία»
Χρύσα Προκοπάκη, Συγγραφέας - Μεταφράστρια
«Η παρέλαση στη Γαλλία το 1968 από τον Αντουάν Βιτέζ»
Δημήτρης Τσατσούλης, Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πατρών
«Αντόνιο: μια κβαντική οντότητα σε παράλληλους κόσμους»
Βίκυ Μαντέλη, Μέλος ΕΕΠ, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πατρών
«Οι θρυμματισμένοι ήρωες της Λούλας Αναγνωστάκη, μια απόπειρα ανασύνθεσης»
Πρόλογος - συντονισμός: Γρηγόρης Ιωαννίδης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΣΚΗΝΗΣ
Συζητούν οι σκηνοθέτες
Βίκτωρ Αρδίττης, Γιώργος Αρμένης, Γιάννης Μόσχος, Έλλη Παπακωνσταντίνου, Ρούλα Πατεράκη
Πρόλογος - συντονισμός: Μάνος Καρατζογιάννης, Ηθοποιός - Σκηνοθέτης
Όπως τονίζει η Δήμητρα Κονδυλάκη, Καλλιτεχνική Σύμβουλος για το Σύγχρονο Ελληνικό Θέατρο στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, «Το συμπόσιο είναι αφιερωμένο στο θέατρο της Λούλας Αναγνωστάκη. Είναι γεγονός», συνεχίζει, « ότι στα Δωμάτια Μνήμης που δημιουργήσαμε κατ’ εικόνα του έργου της το προσωπικό στοιχείο είναι πολύ έντονο. Η έκθεση ξεκινάει με μια αποκαλυπτική εξομολόγηση, η φωνή της είναι πανταχού παρούσα, φωτογραφίες παιδικής και νεανικής ηλικίας παντού στα δωμάτια. Αυτό δεν συμβαίνει γιατί μας ενδιέφερε να «κοιτάξουμε πίσω από την κλειδαρότρυπα», να δούμε τον άνθρωπο πίσω από το έργο. Ακριβώς το αντίθετο: μας ενδιέφερε το έργο πίσω από τον άνθρωπο.
Η κυριαρχία του προσωπικού στοιχείου σηματοδοτεί την ιδιαιτερότητα του συγγραφικού ιδιώματος της Λούλας Αναγνωστάκη: το συλλογικό διοχετεύεται στο προσωπικό, η ελληνική ιστορία είναι σα να κυλάει στις φλέβες του κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά προσδιορίζοντας τη ζωή και τις πράξεις του. Μ’ αυτή την έννοια, η σφαίρα του ιδιωτικού συναντάει και ενώνεται αξεδιάλυτα με τη σφαίρα του δημόσιου. Εδώ έγκειται και η δύναμη του θεάτρου της: δεν παραθέτει προβλήματα και παθογένειες καταγγέλοντάς τα ή διαχωρίζοντας το αγαθό άτομο από τον διεφθαρμένο, εχθρικό κόσμο του. Η κοινωνική ανισορροπία είναι καθρέφτης της ατομικής ανισσοροπίας και αντιστρόφως, τα τραύματα και τα χάσματα του καθενός σωρρευτικά φτιάχνουν αυτόν τον εχθρικό κόσμο στην εκτρωματική μορφή που έχει σήμερα.
Κι όλα αυτά τα βλέπουμε να συμβαίνουν μέσα από τον διάλογο, μέσα από την πλοκή, μέσα από την ανάπτυξη σχέσεων και δεν περιορίζονται σε καταγγελτικές αφηγηματικές καταγραφές. Η Αναγνωστάκη δεν καταγράφει, καταγράφεται ως υποκείμενο και ως συγγραφέας από την ιστορία. Δεν παρατηρεί – βιώνει κι αφήνει ελεύθερη τη γραφή της να διαποτίζεται από τα βιώματά της με τον τρόπο του δραματουργού που ξέρει να μοιράζει τη φωνή του σε πολλά ξεχωριστά πρόσωπα ταυτόχρονα. Που μπορεί να ταυτίζεται με ξεχωριστές και αντικρουόμενες θέσεις την ίδια στιγμή – κάτι που τον διαφοροποιεί ριζικά από τον πεζογράφο, τα πρόσωπα του οποίου δεν κρύβουν πίσω από τα διαφορετικά τους κίνητρα παρά μια φωνή και μόνη: τη φωνή του δημιουργού τους. Είναι θέατρο, αυθεντικό θέατρο.
Αφιερώνουμε λοιπόν αυτό το συμπόσιο στο θέατρο της Αναγνωστάκη. Στο μέτρο που προσπαθούμε να μετριάσουμε τη συναισθητική φόρτιση που αναπόφευκτα μας καταλαμβάνει εφόσον η απώλειά της είναι τόσο πρόσφατη. Καθώς στο θέατρό της βρίσκεται η ίδια αλλά και όλοι εμείς. Βρίσκεται το πρόσωπο αλλά και ο κόσμος του και ο μελλοντικός κόσμος. Βρίσκεται το άτομο ως καθολική οντότητα με μια διάσταση οικουμενική που αφορά τόσο τον έλληνα όσο και τον ξένο αναγνώστη. Η Λούλα Αναγνωστάκη ως πρόσωπο αφορά εμάς κι όλους τους οικείους που συγκλονίστηκαν από το θάνατό της. Η Λούλα Αναγνωστάκη ως συγγραφέας αφορά το πεδίο της λογοτεχνίας που δεν γνωρίζει σύνορα τόπου και χρόνου. Αφιερώνουμε τόσο τη σημερινή ημέρα όσο και την Έκθεση και το σύνολο αφιέρωμα στη συγγραφέα: Με την πρόθεση να αναδείξουμε την υποδειγματική διάσταση αυτού του θεάτρου, όχι μόνο για μας που είμαστε εδώ αλλά και για τους κατοπινούς συγγραφείς και για το ελληνικό θέατρο αύριο που έχει ανάγκη μια νέα ποιητική φωνή, ένα πραγματικά νέο πρόσωπο• ν’ αποβάλει γραφές κουρασμένες που με τα προσωπεία του νέου δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να αναπαράγουν μορφές του παλιού. Έχουμε ανάγκη το καθαρό και βαθύ βλέμμα που μας μαθαίνει το θέατρο της Λούλας Αναγνωστάκη.
Ευχαριστούμε γι’ αυτό τον λόγο όλους τους ομιλητές, συγγραφείς, μεταφραστές, θεωρητικούς και ανθρώπους του θεάτρου, καλούς γνώστες και αγωγούς του έργου της, που δέχτηκαν ο καθένας από την ιδιαίτερη θέση και τη μοναδική εμπειρία του να μας μιλήσουν και να συμβάλλουν σε μια ουσιαστική, όσο το δυνατόν σφαιρικότερη, προσέγγισή του».
Ο Βίκτωρ Αρδίττης γεννήθηκε στην Aθήνα το 1953. Σπούδασε Oικονομικά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, και Θεατρολογία στο Université de Paris III – Sorbonne Nouvelle με καθηγητές τους Bernard Dort και Georges Banu. Φοίτησε στη σχολή του «Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου». Mαθήτευσε πλάι στους σκηνοθέτες Antoine Vitez και Γιώργο Σεβαστίκογλου, καθώς και στον θίασο «Schaubühne» του Bερολίνου. Πρώτη του επαγγελματική σκηνοθεσία το 1984. Συνεργάστηκε με τη ραδιοφωνία ως σκηνοθέτης και παραγωγός εκπομπών λόγου για το θέατρο. Tο 1987 συμμετείχε στη δημιουργία του θεσμού του «Θεατρικού Aναλογίου» στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας. Tο 1988 υπήρξε συνιδρυτής του «Θεάτρου Πάτρας», στη διεύθυνση του οποίου παρέμεινε για ένα χρόνο. Tο 1992 συμμετείχε στη δημιουργία του εναλλακτικού πολυδύναμου κέντρου τεχνών "Φούρνος" στην Aθήνα. Tο 1997 ίδρυσε τον θίασο «Θέατρο του Λόγου» που επιχορηγήθηκε από το YΠ.ΠO. Yπήρξε Kαλλιτεχνικός Διευθυντής του Kρατικού Θεάτρου Bορείου Eλλάδος από το 2001 ώς το 2004. Yπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Θεάτρων της Eυρώπης (Union des Théâtres de l’Europe) από το 2002 μέχρι το 2004, όπου και παραμένει σήμερα ως ανεξάρτητο μέλος. Δίδαξε στο Tμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών από το 1992 ώς το 1998, καθώς και στην Aνωτέρα Σχολή Δραματικής Tέχνης "Bεάκη". Από το 2007 είναι Υπεύθυνος Σπουδών της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Το 2007 δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στο Université de Paris III. Στο Tμήμα Θεάτρου της Σχολής Kαλών Tεχνών του Α.Π.Θ., διδάσκει από το 1997 και είναι σήμερα Αναπληρωτής Καθηγητής. Έχει πάρει μέρος σε διεθνή συνέδρια και σεμινάρια. Άρθρα και μεταφράσεις του για το θέατρο έχουν δημοσιευτεί στα περιοδικά Chaillot, Études Théâtrales, Aντί, Λέξη, Δρώμενα, καθώς και σε συλλογικούς τόμους. Έχει σκηνοθετήσει σε κρατικά θέατρα, ΔH.ΠE.ΘE. και επιχορηγούμενους θιάσους, καθώς και στο Teatro Stabile του Τορίνου, έργα των: Mαριβώ, Kλωντέλ, Tεννεσσή Oυίλλιαμς, Mισέλ Bιναβέρ, Aλφρέντ ντε Mυσσέ, Στρίντμπεργκ, Nτυράς, Kολτές, Xάινερ Mύλλερ, Pακίνα, Γκαίτε, Στέρνχάιμ και Σοφοκλή, Xουρμούζη, Mητσάκη, Mαδαρού, Mαρίας Λαϊνά, Λούλας Aναγνωστάκη, Άρη Aλεξάνδρου, Γιάννη Ρίτσου, Μαρίας Ευσταθιάδη κ.ά. Aσχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σκηνοθεσία στην όπερα και το σύγχρονο μουσικό θέατρο, στο Mέγαρο Mουσικής Aθηνών, στο Φεστιβάλ Άργους κ.ά., όπου ανέβασε έργα των: Mότσαρτ, Mοντεβέρντι, Γκλουκ, Mενόττι, Σατί και B. Pιζιώτη, X. Bρόντου, M. Aδάμη, Θ. Aντωνίου, Γ. Kουμεντάκη, Θ. Aμπαζή κ.α. Τελευταία σκηνοθετική εργασία του: το έργο της Λούλας Αναγνωστάκη Η Νίκη στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου (Αθήνα, Δεκέμβριος 2011).
Ο Γιώργος Αρμένης γεννήθηκε στην Κληματιά Ιωαννίνων. Απόφοιτος της δραματικής σχολής του Θεάτρου Τέχνης Κάρολου Κουν και επί 22 έτη συνεργάτης του Θεάτρου. Ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Νέου Ελληνικού Θεάτρου και της ομώνυμης δραματικής σχολής. Πέρα από τη δραστηριότητα του ως ηθοποιός και σκηνοθέτης σε έργα αρχαίου, κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου, έχει γράψει πολλά λογοτεχνικά κείμενα και έργα για το θέατρο και την τηλεόραση. Έχει τιμηθεί με τα Α’ βραβεία ανδρικού ρόλου στα φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και Δράμας, με το βραβείο «Φώτος Πολίτης» καθώς και με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια.
Ο Γιάννης Μόσχος είναι διδάκτωρ Θεατρoλογίας του Τμήματος Θεάτρου του Α.Π.Θ. (2012) και πτυχιούχος του Τμήματος Θεάτρου (1997) και της Φαρμακευτικής Σχολής του Α.Π.Θ. (1993). Από το 2002 έως σήμερα έχει σκηνοθετήσει –και μεταφράσει– διάφορα έργα του ελληνικού και παγκόσμιου δραματολογίου, συνεργαζόμενος με το Εθνικό Θέατρο, το Κ.Θ.Β.Ε., το Φεστιβάλ Αθηνών, το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, το Θέατρο του Νότου (Θέατρο Αμόρε), τη Μικρή Πόρτα της Ξένιας Καλογεροπούλου, την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» κ.ά. και από το 2021 διατελεί Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου.
Το διδακτικό του έργο περιλαμβάνει τη διδασκαλία μαθημάτων σκηνοθεσίας, υποκριτικής και δραματολογίας σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και δραματικές σχολές. Ως θεατρολόγος ειδικεύεται στη σύγχρονη ελληνική θεατρική ιστορία, έχει δημοσιεύσει άρθρα και έχει πραγματοποιήσει ομιλίες για την παρουσία του Ίψεν στην Ελλάδα –που ήταν και το αντικείμενο της διατριβής του–, όσο και για άλλα ζητήματα της πρόσφατης θεατρικής ιστορίας. Κυκλοφορεί το βιβλίο του: Ο Ερρίκος Ίψεν στην ελληνική σκηνή. Από τους ‘Βρικόλακες’ του 1894 στις αναζητήσεις της εποχής μας (Αμολγός, Αθήνα 2016).
Η Έλλη Παπακωνσταντίνου είναι πολυδιάστατη καλλιτέχνις που δραστηριοποιείται στη σκηνοθεσία, μετάφραση και συγγραφή. Αφού σπούδασε στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ολοκλήρωσε Master σκηνοθεσίας στο Royal Holloway, University of London και εργάστηκε για δέκα χρόνια ως σκηνοθέτης στο West End και off West End του Λονδίνου. Το 2011 είχε την πρωτοβουλία να συσταθεί ένας χώρος τέχνης και δικτύωσης τέχνης, το «Βυρσοδεψείο». Σήμερα, μοιράζει την καλλιτεχνική της δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σκηνοθετώντας είτε για την ομάδα της ODC Ensemble, της οποίας είναι ιδρυτικό μέλος, είτε για άλλους οργανισμούς. Έχει τιμηθεί με τα βραβεία: Fulbright artist’s Award 2018-9, First Prize Award for BE Festival 2017 at the Repertory Theatre of Birmingham, U.K. for performance Revolt Athens, Fulbright Artist’s Award 2004-5 for research at the Music & Advanced Media Lab of the Princeton University, Stanley J. Seeger Visiting Fellowship 2005, Princeton University, First Prize Award, Edinburgh Festival 1997.
Παραστάσεις της έχουν ανεβεί σε σκηνές της Ελλάδας, της Κύπρου, της Αιγύπτου, του Ηνωμένου Βασιλείου (Φεστιβάλ Εδιμβούργου 1997, 2004), της Γαλλίας, του Ιράκ (Διεθνές Θεατρικό Φεστιβάλ του Κουρδιστάν 2012) και των ΗΠΑ (Princeton University, La MaMa κλπ).
Η Ρούλα Πατεράκη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, ενώ ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Απόφοιτος της Αγγλικής Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Κυριαζή Χαρατσάρη και υπήρξε μέλος του επαγγελματικού θιάσου Ελεύθερο Θέατρο. Ιδρυτικό μέλος του Θεατρικού Εργαστηρίου Θεσσαλονίκης, ίδρυσε η ίδια κατόπιν την Επιθεώρηση Δραματικής Τέχνης (1978-1985), μια διπλή δομή Δραματικής Σχολής και Επαγγελματικού Θιάσου στη Θεσσαλονίκη, όπου σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε σε έργα των Στόππαρντ, Μπέκετ, Μπρεχτ, Ίψεν κ.ά. Παράλληλα, δίδαξε στην Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης της Επιθεώρησης.
Το 1990, ίδρυσε το Δραματικό Θέατρο «Ρούλα Πατεράκη» με έδρα την Αθήνα και ανέβασε έργα μεγάλων κλασικών αλλά και σύγχρονων συγγραφέων (Ζενέ, Στρίντμπεργκ, Κέην, Προυστ, Μπέρνχαρντ, Μ. Φάις, Δ. Δημητριάδη, Γ. Πάνου, Γ. Βέλτσου κ.ά.), σε μερικά από τα οποία επίσης πρωταγωνίστησε.
Έχει εργαστεί ως ηθοποιός σε πολλούς θιάσους ερμηνεύοντας, μεταξύ άλλων, πρωταγωνιστικούς ρόλους, όπως τη Ρεβέκκα Βεστ στο Ρόσμερσχολμ του Ίψεν, σε σκηνοθεσία Α. Αντύπα, τη Μαργαρίτα Γκωτιέ στην Κυρία με τις καμέλιες του Α. Δουμά, σε σκηνοθεσία Π. Ζούλια ή τη Μόλλυ Μπλουμ στο ομώνυμο έργο του Τζαίημς Τζόυς, σε σκηνοθεσία Λ. Μελετοπούλου. Σκηνοθέτησε επίσης έργα των Ίψεν, Σω, Κολτές, Ντοστογιέφσκι, Φασμπίντερ, Γουλφ, Τζόυς κ.ά., σε πολλά ελεύθερα θέατρα (Οδού Κεφαλληνίας, Αθηνών, Αλίκη, Τζένη Καρέζη, Φούρνος, Από μηχανής κ.ά). Το 2008, σκηνοθέτησε την παράσταση Στο Βυθό του Μαξίμ Γκόρκι στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ενώ διασκεύασε και ανέβασε την παράσταση Οιδίπους (Τύραννος και Επί Κολωνώ) με το Εθνικό Θέατρο στην Αρχαία Επίδαυρο.
Tο 2009, σκηνοθέτησε και ερμήνευσε τη Σονάτα του Σεληνόφωτος για τους Μονολόγους από την Τέταρτη Διάσταση στο Φεστιβάλ Επιδαύρου. Το 2005 τιμήθηκε με το Βραβείο «Κάρολος Κουν», για την ερμηνεία της στον Φιλόσοφο του Γιάννη Πάνου και το 2009, κέρδισε το Βραβείο «Κάρολος Κουν» σκηνοθετώντας το Puerto Grande του Μάνου Λαμπράκη. Στον κινηματογράφο συμμετείχε στις ταινίες: Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον, σε σκηνοθεσία Λ. Παπαστάθη και Τρεις στιγμές του Π. Σεβαστίκογλου.
Η πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο έγινε σε ηλικία δέκα ετών, στη Θυσία του Αβραάμ, στο ρόλο του Ισαάκ. Ο πιο πρόσφατος ρόλος της είναι η Αδελφή Αλοϋσιους στην Αμφιβολία του Πάτρικ Σάνλευ σε σκηνοθεσία Απόλλωνα Παπαθεοχάρη και η τελευταία σκηνοθεσία της είναι η Επίκληση της γοητείας του Γιάννη Μαυριτσάκη. Τιμήθηκε με το μεγάλο βραβείο «Μαρίκα Κοτοπούλη».