Bodossaki Lectures on Demand
ΙΔΡΥΜΑ ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ

Συναίσθημα και Τραύμα. Από την ψυχανάλυση στη νευροβιολογία

Λαζαράτου Ελένη

15 Δεκεμβρίου 2018

ΟΜΙΛΙΕΣ
EXIT FULL SCREEN VIDEO & SLIDES
ΔΙΑΡΚΕΙΑ 54:47 ΠΡΟΒΟΛΕΣ 3012
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ /

Το τραύμα ψυχαναλυτικά παραπέμπει σε συμβάν της ζωής το οποίο ορίζεται από την έντασή του, από την αδυναμία του προσώπου να το αντιμετωπίσει κατά τρόπο κατάλληλο, και από τις παθογόνες επιπτώσεις διαρκείας που επιφέρει στην ψυχική οργάνωση. Τα εξωτερικά συμβάντα έχουν ψυχικές επιπτώσεις μόνο στον βαθμό που δραστηριοποιούν ορισμένες φαντασιώσεις και προκαλούν εισροή ενορμητικών διεγέρσεων.


Αρχικά, ο Sigmund Freud πίστευε ότι όλες οι νευρώσεις ήταν αποτέλεσμα προηγούμενων τραυματικών εμπειριών, κυρίως με τη μορφή της σεξουαλικής αποπλάνησης. Διατύπωσε την πρωταρχική θεωρία (1890-1897) σύμφωνα με την οποία η αιτιολογία της υστερίας ανάγεται σε τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος. Οι υστερικοί ασθενείς πάσχουν κυρίως από αναμνήσεις. Στη θεωρία «εκ των υστέρων» συνδέει τις συνέπειες της σεξουαλικής αποπλάνησης ενός παιδιού με την παθολογία του ενήλικα.


Σε νευροβιολογικό επίπεδο γνωρίζουμε ότι οι μηχανισμοί αποτύπωσης της τραυματικής εμπειρίας συνδέονται άμεσα με την ενεργοποίηση του βιολογικού υποστρώματος του συναισθήματος. Νεότερες μελέτες έχουν δείξει ότι το τραύμα μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στην πλαστικότητα του εγκεφάλου. Υπό την επίδραση της τραυματικής εμπειρίας δημιουργούνται ισχυροί μνημονικοί κώδικες που δύσκολα αποσβένονται. Οι μνήμες αποθηκεύονται στο νευρωνικό κύκλωμα στο οποίο η αμυγδαλή παίζει κεντρικό ρόλο. Το πρώιμο stress οδηγεί, όταν είναι μέτριας έντασης, σε συγκεκριμένη νοητική λειτουργία που εξαρτάται από τον ιππόκαμπο ενώ, όταν είναι πολύ έντονο, μπορεί να καταστρέψει τη νευρωνική λειτουργία και την επιβίωση περιοχών του ιπποκάμπου άμεσα και μακροπρόθεσμα.


Οι δύο προσεγγίσεις, ψυχαναλυτική και νευροβιολογική, δεν είναι αντιτιθέμενες αλλά αλληλεπιδρούν και αλληλοσυμπληρώνονται. Ψυχαναλυτές και νευροεπιστήμονες με ευρείες θεωρητικές βάσεις συνδυάζουν τα δεδομένα και εμπλουτίζουν την κατανόηση των ψυχικών διαταραχών έτσι ώστε να οδηγηθούμε σε αποτελεσματικότερες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Λαζαράτου Ελένη Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, ΕΚΠΑ

Η Ελένη Λαζαράτου είναι Παιδοψυχίατρος, Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής, υπεύθυνη της Υπηρεσίας Παιδιών και Εφήβων στο Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα – Καισαριανής, που ανήκει στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η μετεκπαίδευση και η άσκηση της ειδικότητας της έγινε στη Γαλλία όπου παρέμεινε επί οκταετία και όπου έλαβε θέση βοηθού καθηγητού στο Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie, Paris VI.

Στον εκπαιδευτικό-διδακτικό τομέα η δραστηριότητα της εκτείνεται σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο των φοιτητών της Ιατρικής και των ειδικευομένων στην Παιδοψυχιατρική και την Ψυχιατρική, καθώς και των σπουδαστών άλλων επαγγελμάτων υγείας. Σε ερευνητικό επίπεδο έχει συμμετάσχει σε πολυκεντρικά διεθνή ερευνητικά προγράμματα που αφορούν την παιδοψυχιατρική. Οι δημοσιεύσεις της περιλαμβάνουν 57 ξενόγλωσσα άρθρα, 65 ελληνικά και 72 κεφάλαια σε βιβλία. Είναι επίσης συγγραφέας δύο βιβλίων στη Γαλλική γλώσσα και τεσσάρων στην Ελληνική.

Σχετικές ομιλίες