Τα Καλλυντικά στην Αρχαία Ελλάδα

Το οπτικοακουστικό υλικό της διάλεξης δημιουργήθηκε από τη διαδικτυακή σελίδα «Φρυκτωρίες», την οποία το BLOD ευχαριστεί θερμά για την παραχώρηση της άδειας δημοσίευσης.

Σύνοψη

Τα καλλυντικά, όπως αρώματα και βαφές καλλωπισμού, έπαιζαν σπουδαίο ρόλο στις ποικίλες εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής των αρχαίων Ελλήνων. Στις αρχαίες πηγές γίνεται αναφορά σε σχετικά προϊόντα, όπως για παράδειγμα στον Όμηρο, στον Αρχίλοχο, τη Σαπφώ, τον Αλκαίο και τον Ανακρέοντα.

Αρχαιομετρικές μελέτες μας πληροφορούν ότι τα καλλυντικά χρησιμοποιήθηκαν στην Ελληνική αρχαιότητα όχι μόνο για αισθητικούς σκοπούς, αλλά και για θρησκευτικούς και θεραπευτικούς σκοπούς και έπαιζαν σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια τελετών αγώνων, εορτών και τελετών ταφής.

Τα είδη των αρχαίων καλλυντικών ήταν αλοιφές, κρέμες, έλαια, θυμιάματα, βαφές προσώπου και μαλλιών, ανθόνερα, πούδρες, που αποτελούνταν από ορυκτά και εκχυλίσματα από φυτά, βότανα, ρίζες, φρούτα, σπόρους. Επίσης, από ρητίνες δένδρων και προϊόντα ζωικής προέλευσης. Οι πρώτες ύλες και τα έτοιμα καλλυντικά ήταν κυρίως Ελληνικής προέλευσης ενώ κάποια εισάγονταν και από την Ανατολή. Κάποιες συνταγές παρασκευής καλλυντικών και φαρμακευτικών προϊόντων, έχουν διασωθεί από αρχαίους Έλληνες συγγραφείς όπως ο Θεόφραστος, ο Πλίνιος και ο Διοσκουρίδης.

Τα αρχαία εργαστήρια (παρασκευαστήρια) καλλυντικών, ονομάζονταν μυρεψεία και διέθεταν ποικιλία από σκεύη, όπως: ιγδία με δοίδυκες (γουδιά με γουδοχέρια), τριβεία με τριπτήρες, ηθμούς (φίλτρα), κύπελλα, λεκάνες, ασάμινθους (μπανιέρες), χύτρες, πύραυνα (θυμιατήρια) και πυριαντήρια (φορητές εστίες). Τα έτοιμα προϊόντα φυλάσσονταν σε ποικίλα μυροδοχεία, πυξίδες και εξάλειπτρα.

Στα αρχαία καλλυντικά περιλαμβάνονταν και τα ψιμύθια (φτιασίδια), δηλαδή οι βαφές προσώπου και μαλλιών από χρωστικές φυτών, αιθάλη, και διάφορα ορυκτά. Οι πιο γνωστά ψιμύθια ήταν η Ελληνική «στίβη» ή «στίμμη» και το Αιγυπτιακό «κόχλ».

Ομάδες ερευνητών από μεγάλα εργαστήρια της Ευρώπης και Αμερικής, έχουν επιβεβαιώσει την ύπαρξη νανοτεχνολογίας στα καλλυντικά των αρχαίων Ελλήνων που είχαν παράλληλα και θεραπευτικές ιδιότητες μετά την ψιμυθίωση (εφαρμογή μακιγιάζ). Ιδιότητες, όπως προστασία από οφθαλμικές βακτηριακές λοιμώξεις στις βαφές οφθαλμών, αντηλιακή προστασία στις βαφές προσώπου και αποτελεσματική μαύρη βαφή μαλλιών εφαρμόσιμη με χημικές τεχνικές που έχουν διασωθεί μέχρι τις ημέρες μας.