Τα παιδιά ως προσθετικοί ασθενείς. Πρωτόκολλα διαχείρισης της εκτεταμένης οδοντικής έλλειψης

Η πολλαπλή έλλειψη δοντιών στα παιδιά (ολιγοδοντία και ανοδοντία) οφείλεται συνήθως σε οδοντική αγένεση, αποτυχία δηλαδή διάπλασης μεγάλου αριθμού οδοντικών σπερμάτων. Ανάλογα με την παθογένεση χαρακτηρίζεται ως επίκτητη ή γενετική, και ανάλογα με τα συνοδά συμπτώματα ως συνδρομική ή μη συνδρομική.
 

Ο συνδυασμός της μερικής ή ολικής νωδότητας με την εξελισσόμενη ανάπτυξη και την υποκείμενη γενετική ανωμαλία που πιθανόν συνυπάρχει, καθιστά τη διαχείριση ιδιαίτερα απαιτητική. Το σχέδιο θεραπείας εμπλέκει πολλές ειδικότητες και εκτείνεται σε βάθος χρόνου, συνήθως μέχρι την ενηλικίωση. Για την αποτελεσματική υλοποίησή του πρέπει να καθοδηγείται από ένα συστηματικό πρωτόκολλο, σχεδιασμένο ώστε να κατευθύνει και να συντονίζει τις επιμέρους παρεμβάσεις.
 

Τα πρωτόκολλα παρακολούθησης δομούνται ανάλογα με το αίτιο της οδοντικής έλλειψης, το οποίο επηρεάζει την κλινική εικόνα, την έκταση και τις επιπτώσεις της βλάβης, αλλά και τη χρονική διάρκεια της παρακολούθησης. Στοχεύουν, αφ’ ενός στη διαχείριση των άμεσων αναγκών, και αφ’ ετέρου στην καθοδήγηση της ομαλής αύξησης του κρανιοπροσωπικού συμπλέγματος. Οργανώνονται με βάση τις γενικές αρχές της εξασφάλισης συνεργασίας και εμπιστοσύνης του μικρού ασθενή και των οικείων του, της συντηρητικής προσέγγισης και διατήρησης των φυσικών δοντιών και της συστηματικής παρακολούθησης με σταθερό προσανατολισμό στην τελική αποκατάσταση.
 

Για να κατευθύνει αποτελεσματικά το σχέδιο θεραπείας, κάθε πρωτόκολλο διαρθρώνεται χρονικά σε αλληλοδιάδοχες φάσεις. Η πρώτη φάση περιλαμβάνει τη γνωριμία με τον ασθενή, τη συλλογή του διαγνωστικού υλικού, τη συγκρότηση της ομάδας παρακολούθησης και την εκπόνηση του σχεδίου θεραπείας, ολοκληρώνεται δε με την κατασκευή της πρώτης προσωρινής κινητής προσθετικής αποκατάστασης. Η δεύτερη φάση διατρέχει την περίοδο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας και περιλαμβάνει συστηματική παρακολούθηση και προσθετική διαχείριση μέσω προσωρινών προσθετικών κατασκευών, οι οποίες συνδυάζονται συχνά με τις ταυτόχρονα εφαρμοζόμενες ορθοδοντικές παρεμβάσεις και αντικαθίστανται σε τακτά διαστήματα, εναρμονιζόμενες με τις αυξανόμενες στοματοπροσωπικές δομές. Κατά την όψιμη εφηβική ηλικία προγραμματίζεται η αποκατάσταση των ελλειπόντων μόνιμων δοντιών και δρομολογούνται οι απαραίτητες προπροσθετικές επεμβάσεις. Στην τρίτη φάση, μετά την ενηλικίωση, υλοποιείται η μόνιμη προσθετική αποκατάσταση με κινητή, ακίνητη ή επιεμφυτευματική πρόσθεση και εγκαθίσταται το τυπικό πρόγραμμα παρακολούθησης των ενηλίκων νωδών ασθενών.
 

Το πρωτόκολλο παρακολούθησης των αναπτυσσόμενων ατόμων με πολλαπλή οδοντική έλλειψη παρέχει ένα σταθερό πλαίσιο για συντονισμένη διαχείριση, επιτρέποντας ταυτόχρονα την ευελιξία που είναι απαραίτητη κατά την εξέλιξη του μακρόχρονου σχεδίου θεραπείας. Λειτουργώντας μέσα σε αυτό, τα μέλη της ομάδας πολλαπλών ειδικοτήτων έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν στοχευμένη φροντίδα, διατηρώντας παράλληλα μια συνολική εικόνα της πορείας και, κυρίως, των στόχων της θεραπείας.