Μαυρομμάτης Εμμανουήλ
Καρκαγιάννη-Καραμπελιά Βάσια
Τσίκουτα-Δεϊμέζη Λίνα
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
10/10/2014
Διάρκεια
55:40
Εκδήλωση
Έλληνες κριτικοί και ιστορικοί της τέχνης στο Παρίσι, 1945-1975
Χώρος
Μουσείο Μπενάκη (Κτήριο οδού Πειραιώς)
Διοργάνωση
École Française d’Athènes
Μουσείο Μπενάκη
Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών
Κατηγορία
Τέχνες / Πολιτισμός
Ετικέτες
Παρίσι, σύγχρονη τέχνη, Έλληνες τεχνοκρίτες, ιστορικοί της τέχνης, ιστορία της τέχνης
Το Παρίσι, που ήταν ως γνωστόν μητρόπολη της σύγχρονης τέχνης από τις αρχές του 20ού αιώνα, συνέχισε και μετά τον πόλεμο να προσελκύει καλλιτέχνες και επιστήμονες από όλα τα μέρη του κόσμου. Ανάμεσά τους ήταν και Έλληνες τεχνοκρίτες και ιστορικοί της τέχνης, όπως οι Άγγελος Γ. Προκοπίου, Ελένη Βακαλό, Τώνης Σπητέρης, Γιώργος Μουρέλος, Γιώργος Πετρής, Νίκος Χατζηνικολάου, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Εμμανουήλ Μαυρομμάτης κ.ά., οι οποίοι σπούδασαν κοντά σε σημαντικούς δασκάλους (Jean Laude, Pierre Francastel, Roland Barthes, Pierre Vilar κ.ά.), παρακολουθούσαν τις ζυμώσεις γύρω από την θεωρία και την ιστορία της τέχνης, και επιχείρησαν να μεταφέρουν στα ελληνικά επιστημονικά πράγματα τις νέες ιδέες και τους κριτικούς κανόνες, τις θεωρίες, τις μεθόδους και τα επιστημονικά παραδείγματα και πειθαρχίες που αφομοίωσαν στο Παρίσι. Παράλληλα, οι ελληνικής καταγωγής κριτικοί Κριστιάν Ζερβός και ο Τεριάντ, που είχαν παίξει πρωταρχικό ρόλο στα καλλιτεχνικά πράγματα κατά τον Μεσοπόλεμο, εξακολουθούσαν αφενός να έχουν γόνιμη δράση στη γαλλική πρωτεύουσα αφετέρου να ασκούν ιδιαίτερη επιρροή στον κόσμο της τέχνης στην Ελλάδα. Τις μεταπολεμικές δεκαετίες επίσης ωρίμασαν επιστημονικά Γάλλοι αισθητικοί και ιστορικοί της τέχνης όπως οι Olivier Revault d'Allonnes και François Loyer, οι οποίοι ενδιαφέρθηκαν να μελετήσουν τη νεώτερη ελληνική καλλιτεχνική παραγωγή. Τέλος, αρκετοί Έλληνες καλλιτέχνες, που έζησαν στο Παρίσι συνδέθηκαν με ηγετικές μορφές πρωτοποριακών κινημάτων, όπως ο Pierre Restany και άντλησαν από τις ιδεολογικές τάσεις, τις μορφολογικές αναζητήσεις και τις δράσεις των Νέων Ρεαλιστών, των Καταστασιακών, των στρουκτουραλιστών κ.ά.
Η Ημερίδα επιχειρεί να αναδείξει την πολυμορφία των παραπάνω ζητημάτων και να διευρύνει τη μελέτη και τον διάλογο γύρω από το έργο και την προσφορά αυτής της πλειάδας τεχνοκριτών, θεωρητικών και ιστορικών της τέχνης που, είτε άμεσα, είτε έμμεσα διαδραμάτησαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ελληνικής τέχνης της μεταπολεμικής περιόδου και συνεισέφεραν καθοριστικά στη διαμόρφωση του λόγου περί τέχνης στην Ελλάδα. Επίσης, στόχος της Ημερίδας, πέρα από την ανάδειξη του ρόλου αυτών των προσωπικοτήτων, είναι να αναλυθούν οι τρόποι με τους οποίους οι τεχνοκριτικές τάσεις και οι θεωρητικές αναζητήσεις που κυριαρχούσαν εκείνη την περίοδο στη Γαλλία προσλήφθηκαν στον ελληνικό χώρο.
Για τον σκοπό αυτό οι πρωτότυπες ανακοινώσεις της Ημερίδας είναι επικεντρωμένες στα παραπάνω πρόσωπα, ενώ τα μονοθεματικά στρογγυλά τραπέζια-συζητήσεις είναι οργανωμένα γύρω από τα χρόνια των σπουδών και τις περιόδους της αισθητικής-επιστημονικής διαμόρφωσης κριτικών και ιστορικών της τέχνης. Οι ανακοινώσεις θα αφορούν επίσης γενικότερα θέματα διαμεσολάβησης και υποδοχής των κυρίαρχων ιδεών και τάσεων της γαλλικής ιστορίας και κριτικής της τέχνης από τον ελληνικό καλλιτεχνικό κόσμο.
Η ημερίδα – την οποία επιμελήθηκαν η Πολύνα Κοσμαδάκη (Μουσείο Μπενάκη) και ο Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος (Πανεπιστήμιο Κρήτης - Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών-ΙΤΕ) - οργανώθηκε στο πλαίσιο του τετραετούς ερευνητικού προγράμματος Athènes-Paris 1945-1974 / Αθήνα-Παρίσι 1945-1975, που πραγματοποιείται από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών EFA σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών-ΙΤΕ, και αποσκοπεί στην τεκμηρίωση και μελέτη των πολιτιστικών σχέσεων Γαλλίας και Ελλάδας κατά την περίοδο 1945-1975.
-Έχει συμμετάσχει με σεμινάρια για τον Ελληνικό διαφωτισμό στα μαθήματα της κ. Αντωνιάδη-Μπιμπίκου, στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales / Centre P. Belon, 1997-2006.
-Έχει οργανώσει πολλές εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων:
-Δέκαέξι νεωτερικοί Έλληνες καλλιτέχνες, έκθεση σε συνεργασία με το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο Παρισιού και τον Εμ. Μαυρομμάτη στο Ελληνικό Σπίτι( κοινότητα), οκτ. 1982.
-Identités Grecques ou le problème de l’ identite dans l’ art contemporain grec, συζητήσεις ‘στρογγυλής τραπέζης’ ( με τους Δανιήλ, Χριστοφόρου, Φασσιανό, Λυμπεράκη, Νίκο Κεσσανλή, Παύλο, Φιλόλαο, Πιερράκο, Χρύσα Ρωμανού, Σίμωση, Κ. Ξενάκη, και τούς P.Restany, A.Jouffroy, O.Revault d’ Allonnes, C.Boudaille, G.Viatte, Α. Καφέτζη, Ο. Παπαστάμο, Μ.Μαυρομμάτη, Ε. Τρισον-Μιλσανή, Βάσια Καρκαγιάννη-Καραμπελιά, σε συνεργασία με τον Μανώλη Μαυρομμάτη, το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και το Ελληνικό πολιτιστικό κέντρο, στο Beaubourg, Revue Parlee, 22 nov. 1982.
-Vers la iiberte, έκθεση δώδεκα Ελλήνων καλλιτεχνών ( Τάκης,Φιλόλαος, Δανιήλ,,Φασιανός, Καραχάλιος, Ανδρέου, Ι.Απέργη, Νέστορας, Αληθινός,Οπυ Ζούνη, Χάρης Ξένος, Ν.Κονταρίνη) στο Grand Palais, Μάιος-Ιούνιος 1996.
-Polytropes, έκθεση με τους Μαριδάκη, Τζίβελο, Θεόδουλο, Κορφιάτη, Αντόν, Πούλο, Κωστή Τριανταφύλλου, Καραίνδρο, Χάρη Ξένο) στο Château de Cadillac, Entre deux mers/ Régions d’ Europe, Bordeaux- Νοέμβριος 1996.
-Πολύτροπα-Κρήτη, στην Πινακοθήκη Κανακάκη, Ρέθυμνο, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 1996 και παράλληλα συνέδριο με θέμα «Το πεδίο της τέχνης σαν χώρος αντίστασης» με τους Henry Μ.Hughes, Έφη Στρούζα, Εμ. Μαυρομμάτη, Bernard Marcade, Michel Macarius και Βάσια Kαρκαγιάννη-Καραμπελιά.
-Εικόνες του Ρήγα, έκθεση πορτραίτων του Ρήγα, στα πλαίσια του διεθνούς Συνεδρίου «Από το Διαφωτισμό στις Επαναστάσεις», Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, Ιούνιος 1998.
-Δέκα Ελληνίδες καλλιτέχνιδες στο Παρίσι , ( Λακεριδου, Τσολακη, Ανδρεαδη, Παουρη, Ελευθεριου, Χατζηαργυρου, Τωμαδακη, Κλωναρη, Κριεζη, Maison de l’ Europe, Μάιος 2003.
Γράμματα - σήματα - γραφές (με τους Κελπε’κη, Αγραφιώτη, Μήτρα, Μίλτο Μιχαηλίδη, Κύριλλο Σαρρή, Ρίτσαρντς, Καλέση) στο κέντρο γλωσσών «Λέξη-Λόγος», Αθήνα, Σεπτέμβριος 2005.
-Έχει συμμετάσχει σε πολλά συνέδρια (AICA Γαλλίας και Ελλάδας, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, Néohellénistes Francophones, Art Jonction International(Cannes), Association des Etudes du Sud-Est Européen κ.α.).
Έχει συνεργαστεί με πολλά περιοδικά και εφημερίδες ( ΑΡΤΙ, Εικαστικά, το Βήμα, Καθημερινή , ιδιαίτερα δε με το περιοδικό ΑΝΤΙ , Αθήνα, από το 1975.) .
-Εκ των επιμελητών του Αθήνα by Art,που οργάνωσε η Εταιρεία Ελλήνων Τεχνοκριτών και ο Δήμος Αθηναίων επ’ ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων, το καλοκαίρι 2004.
-Μέλος της Διεθνούς Ενωσης Τεχνοκριτών ( AICA), ελληνικό και γαλλικό τμήμα -απο το 1975.
-Μέλος της Association Internationale des neohellénistes francophones.
-Mέλος της Société Pierre Belon (Histoire et Civilisation des Balkans), E H E S S, Παρίσι.
-Μέλος της διοικητικής επιτροπής της Association francohellénique de Psychiatrie et de Psychanalyse.
-Mέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του συλλόγου Amitiés Internationales André Malraux.
-Πρόεδρος του συλλόγου ΛΟΓΟΣ Α’ ( LOGOS A’ ) για την προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμου.
Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Γαλλοελληνικού Συλόγου (Ligue Francohellenique, Athenes).
Γεννήθηκε στην Κομοτηνή. Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη.
1978 - 1991 : Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης στη Σορβόννη, στο Πανεπιστήμιο Paris IV, του Παρισιού.
1983 : Δίπλωμα (Maîtrise) με θέμα “Le peintre poète Engonopoulos et le surréalisme
en Grèce”. («Ο ζωγράφος ποιητής Εγγονόπουλος και ο υπερρεαλισμός στην
Ελλάδα»
1984 : Μεταπτυχιακό Δίπλωμα (DEA) με θέμα “La peinture et la sculpture en Grèce
après 1945”.(«Η ζωγραφική και η γλυπτική στην Ελλάδα μετά το 1945»)
1984 : Δίπλωμα Μουσειολογίας της Σχολής του Λούβρου. Stage στο Μουσείο
Picasso του Παρισιού. (στο Palais de Tokyo).
1991 : Διδακτορικό Δίπλωμα (Nouveau Doctorat)του Πανεπιστημίου της Σορβόννης
Paris IV, με τη διατριβή “Les différentes influences dans la peinture grecque
après 1945”, («Οι διάφορες επιδράσεις στην ελληνική ζωγραφική μετά το
1945») με καθηγητή τον Bernard Dorival.
Από το 1978- 1984 έζησε στο Παρίσι και από το 1985-1993 στις Βρυξέλλες.
Από το 1994 έως σήμερα είναι επιμελήτρια στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, με ειδικότητα στη σύγχρονη τέχνη, υπεύθυνη για τις συλλογές μεταπολεμικής και σύγχρονης τέχνης του Μουσείου.
Από το 1996-1999 δίδαξε στη Σχολή ΑΚΤΟ ιστορία της τέχνης από την Αναγέννηση έως τον 20ο αιώνα.
Επιμελήθηκε εκθέσεις, σε όλη την Ελλάδα, αναδρομικού και ιστορικού χαρακτήρα, καθώς και εκθέσεις, ως ανεξάρτητη επιμελήτρια, με θεματικό περιεχόμενο, ομαδικές εκθέσεις και εκθέσεις νέων καλλιτεχνών.
Το 2002 επιμελήθηκε την πρώτη μεγάλη αντιπροσωπευτική έκθεση νέων Ελλήνων καλλιτεχνών στην Πινακοθήκη Αβέρωφ στο Μέτσοβο, (51 καλλιτέχνες) με θέμα «Διαγράφοντας το σήμερα, το αύριο, το χθες. Νέοι Έλληνες Καλλιτέχνες». Η έκθεση μεταφέρθηκε το 2003 στο Μακεδονικό Μουσείο στη Θεσσαλονίκη και στην Τεχνόπολη στην Αθήνα.
Συμμετείχε σε διεθνείς εκθέσεις. Το 2001, εκπροσώπησε την Ελλάδα, ως εθνική επίτροπος στην 49η Biennale της Βενετίας, με νέους καλλιτέχνες.
Το 2001, 2002, 2003, συμμετείχε ως επίτροπος της Ελλάδας στην διεθνή έκθεση γλυπτικής Open στο Lido της Βενετίας. Το 2003 εκπροσώπησε επίσης, με μία κύπρια καλλιτέχνιδα, και την Κύπρο στην ίδια έκθεση.
Οι πιο πρόσφατες εκθέσεις που έχει επιμεληθεί είναι οι τελευταίες εκθέσεις της Εθνικής Πινακοθήκης πριν τη μεταστέγασή της, με θέμα «Στα άδυτα - Μεταπολεμική και Σύγχρονη τέχνη», (Γλυπτοθήκη, 2012), «Δωρεές Ελλήνων καλλιτεχνών» (Πινακοθήκη, 2013), «Γυναικεία δημιουργία από τα Άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης» (Σίφνος, 2013), «Δάσκαλοι καλλιτέχνες από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης» (Σίφνος 2014), και ως ανεξάρτητη επιμελήτρια στο CAPM «Η ύλη ως αφήγηση» (2013).
Έχει συγγράψει κείμενα και μελέτες για θέματα ιστορίας της τέχνης και έχει εκπονήσει μονογραφίες και αναλύσεις του έργου σύγχρονων καλλιτεχνών, συχνότερα ελλήνων καλλιτεχνών.
Έχει κάνει διαλέξεις σε όλη την Ελλάδα, έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια ιστορίας της τέχνης και έχει συνεργασθεί με ειδικευμένα περιοδικά και εφημερίδες.
Είναι μέλος της Εταιρείας Τεχνοκριτών AICA Hellas, της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης, και του ICOM.
