Δούση Εμμανουέλα
Μανιάτης Γιάννης
Καρτάλης Κωνσταντίνος
Μάντζαρης Νίκος
Γεωργακόπουλος Θοδωρής
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
30/11/2020
Διάρκεια
01:09:18
Εκδήλωση
Διαδικτυακές δημόσιες συζητήσεις "diaNEOsis LIVE"
Χώρος
Διαδικτυακή δημόσια συζήτηση
Διοργάνωση
διαΝΕΟσις - Οργανισμός Έρευνας και Ανάλυσης
Κατηγορία
Περιβάλλον, Οικονομία
Ετικέτες
λιγνίτης, λιγνιτικές περιοχές, τοπική οικονομία, ανεργία, συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων, δίκαιη μετάβαση, οικονομική βιωσιμότητα, περιβαλλοντική βιωσιμότητα, απολιγνιτοποίηση, διάλογος, ενημέρωση, κλιματική ουδετερότητα, πράσινη ανάπτυξη, κυκλική οικονομία, πράσινη ενέργεια, εξοικονόμηση ενέργειας, Εξοικονόμηση κατ' οίκον, ηλιακός θερμοσίφωνας, ενεργειακή αυτονομία μικρών νησιών, κλιματική αλλαγή, πανδημία
Η διαΝΕΟσις, με αφορμή τη δημοσίευση μιας σειράς ερευνών και κειμένων πολιτικής σχετικά με την περιβαλλοντική και οικονομική βιωσιμότητα της χώρας μας, διοργάνωσε μια δημόσια διαδικτυακή συζήτηση στην οποία συζητήθηκαν τα βασικά συμπεράσματα και οι βασικές προτάσεις στις οποίες καταλήγουν. Στη συζήτηση, που συντόνισε ο Διευθυντής Περιεχομένου της διαΝΕΟσις Θοδωρής Γεωργακόπουλος, συμμετείχαν οι: Εμμανουέλα Δούση, Αν. Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, κάτοχος έδρας UNESCO στην Κλιματική Διπλωματία, Γιάννης Μανιάτης, Αν. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Κωνσταντίνος Καρτάλης, Καθηγητής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Νίκος Μάντζαρης, Αναλυτής Πολιτικής, συνιδρυτής και εταίρος στο The Green Tank.
Πρόσφατα η διαΝΕΟσις δημοσίευσε μία δημοσκοπική μελέτη, η οποία καταγράφει τις απόψεις των Ελλήνων που ζουν στις λιγνιτικές περιοχές. Ο Νίκος Μάντζαρης, μέλος της ερευνητικής ομάδας της μελέτης, άνοιξε τη συζήτηση με μία συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων της. Σύμφωνα με αυτά, το 71% των κατοίκων λιγνιτικών περιοχών έχουν αρνητικά συναισθήματα για τη μετάβαση και το 87% θεωρούν ότι θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία. Η Ελλάδα ήδη παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας στις λιγνιτικές περιοχές στην Ευρώπη και αν δεν πραγματοποιηθεί ο σωστός σχεδιασμός, αυτά τα ποσοστά θα αυξηθούν ραγδαία με την παύση λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων έως το 2023. Όπως τόνισε και ο Νίκος Μάντζαρης, το σημαντικότερο εύρημα της έρευνας ήταν ο συνδυασμός άγνοιας των κατοίκων για το υπάρχον σχέδιο και τους πόρους που το συνοδεύουν και η ανάγκη τους για συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων.
“Η δίκαιη μετάβαση έχει ως στόχο την αποκατάσταση των θέσεων εργασίας και τη μακροπρόθεσμη οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα των περιοχών”, εξήγησε η Εμμανουέλα Δούση, μέλος επίσης της ερευνητικής ομάδας που σχεδίασε το ερωτηματολόγιο. Παρόμοιο επιτυχές παράδειγμα, είπε, αποτελεί η Βόρεια Ρηνανία της Γερμανίας. Μετά το κλείσιμο των εργοστασίων, η περιοχή αναπτύσσεται πάνω στους τομείς της βιοϊατρικής, της έρευνας και του βιομηχανικού τουρισμού. Εκεί, τα θεμέλια της απολιγνιτοποίησης ήταν ο στρατηγικός σχεδιασμός και η γενναία χρηματοδοτική στήριξη. Σύμφωνα με την κ. Δούση το σημαντικότερο συστατικό, όμως, ήταν ο διάλογος που προηγήθηκε. Όπως φαίνεται από την αγανάκτηση των κατοίκων στη χώρα μας και την ελλιπή ενημέρωσή τους για το μέλλον τους, είναι επιτακτική ανάγκη να πραγματοποιηθούν: α) εκστρατεία ενημέρωσης στις περιοχές, β) διάλογος που να συμπεριλαμβάνει την τοπική αυτοδιοίκηση, την περιφερειακή διοίκηση, τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών, γ) αποσαφήνιση ύψους πόρων, δ) ενίσχυση υγιών πρωτοβουλιών και ε) θέσπιση πολυσυμμετοχικού συστήματος διακυβέρνησης για την υλοποίηση του σχεδίου.
Καθώς η Ε.Ε. έχει θέσει το 2050 ως προθεσμία για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, δεν είναι μόνο ο λιγνίτης που πρόκειται να απασχολήσει τη χώρα μας. Η διαΝΕΟσις, με συντάκτη τον Γιάννη Μανιάτη, δημοσίευσε μία πρόταση με 10 επιχειρησιακά σχέδια που στοχεύουν σε μία πράσινη ανάπτυξη και βασίζονται στην κυκλική οικονομία. Πέρα από την παραγωγή πράσινης ενέργειας, βασικός πυλώνας είναι και η εξοικονόμηση ενέργειας. “Εφτακόσιες χιλιάδες οικογένειες δεν έχουν αρκετούς πόρους να δαπανήσουν σε ενέργεια”, είπε ο Γιάννης Μανιάτης, κάτι που το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» φιλοδοξεί να επιλύσει. Επίσης ενδιαφέρον προκαλεί το στοιχείο ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή παραγωγής ηλιακών θερμοσιφώνων παγκοσμίως, οι οποίοι μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας κατά 50%. Ο π. Υπουργός έκλεισε με μία από τις φιλόδοξες προτάσεις του κειμένου πολιτικής, που είναι η δημιουργία ενός δικτύου μικρών ενεργειακά αυτόνομων νησιών που θα αποτελέσουν παγκόσμιο πρότυπο ανάπτυξης.
Στο πλαίσιο της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας μετά την πανδημία, η διαΝΕΟσις δημοσίευσε και ένα κείμενο πολιτικής για την κλιματική αλλαγή του Κωνσταντίνου Καρτάλη. Ο Κ.Καρτάλης τόνισε “Η χώρα πρέπει να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι πρέπει να δουλεύει προληπτικά”. Για παράδειγμα, το 2013-2019, δηλαδή σε περίοδο που ήδη ο κίνδυνος της κλιματικής αλλαγής ήταν γνωστός, η Ελλάδα δαπάνησε €1,2 δισ. για αγορά δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Πλέον, κάθε πολιτική πρέπει να ενσωματώνει την απειλή της κλιματικής αλλαγής. Τέλος, αντίθετα με την άποψη ότι η πανδημία συντελεί στην αντιστροφή της κλιματικής κρίσης, ο Καθηγητής επεσήμανε ότι η πραγματική θετική επίδραση είναι αμελητέα. Στην πρώτη φάση της πανδημίας, απομακρυνθήκαμε από τη μη αύξησης θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2050 κατά μόλις 2 μήνες.
Στη συνέχεια, οι τέσσερις ομιλητές απάντησαν κάποιες από τις δεκάδες ερωτήσεις που είχαν διατυπωθεί κατά τη διάρκεια της συζήτησης από όσους παρακολουθούσαν. Μεταξύ άλλων, απάντησαν για το πώς θα σχεδιαστεί και θα εφαρμοστεί στην πράξη η συμμετοχή των πολιτών στη «Δίκαιη Μετάβαση», για τους λόγους που κάνουν επιτακτικό το κλείσιμο των εργοστασίων λιγνίτη -κάτι που, από ό,τι φαίνεται, δεν έχει γίνει καλά κατανοητό από όλους ακόμα-, για το αν η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας μπορεί να συμβαδίζει με την έννοια της «πράσινης ανάπτυξης» και για τη σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας στο σχεδιασμό πολιτικών ενέργειας και προστασίας του περιβάλλοντος. Και οι τέσσερις ομιλητές συμφώνησαν πως η Ελλάδα χρειάζεται ένα συνεκτικό σχέδιο, που δε θα αλλάζει με κάθε εκλογικό της κύκλο και που θα θέσει τα θεμέλια για την πράσινη ανάπτυξη πριν να είναι πια αργά.
Η Εμμανουέλα Δούση είναι Καθηγήτρια στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, διευθύντρια του Εργαστηρίου Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και Πολιτικής και κάτοχος έδρας UNESCO για τη διεθνή κλιματική διπλωματία.
Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Σορβόννη στο Παρίσι. Είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών διπλωμάτων (δημόσιο διεθνές δίκαιο και δίκαιο περιβάλλοντος) και διδακτορικού στο διεθνές δίκαιο. Έχει διδάξει ως επισκέπτρια καθηγήτρια σε πολλά πανεπιστήμια στη Γαλλία και έχει διατελέσει επισκέπτρια ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και στο European University Institute. Είναι τακτικό μέλος της διεθνούς Επιτροπής της International Law Association για το ρόλο του διεθνούς δικαίου στη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, της διεθνούς επιτροπής IUCN World Committee on Environmental Law και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.
Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη διεθνή κι ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική, το δίκαιο της θάλασσας, τις πολιτικές βιώσιμης ανάπτυξης, την κλιματική διπλωματία, την επίλυση διαφορών.
Ο Ιωάννης Μανιάτης είναι Διπλωματούχος Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός του Ε.Μ.Π. και Διδάκτωρ Μηχανικός. Από το 1995 ήταν Αν. Καθηγητής του Α.Π.Θ., ενώ από το 2002 είναι Αν. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά. Επισκέπτης Καθηγητής στο Ινστιτούτο Οικονομικής Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου της Βόννης.
Πολιτική και Κοινωνική Δραστηριότητα
Εξελέγη Βουλευτής Αργολίδας για πρώτη φορά στις εκλογές του 2004. Επανεξελέγη στις εκλογές του 2007, του 2009, του Μαΐου του 2012, του Ιουνίου του 2012 και του Σεπτεμβρίου του 2015.
Έχει διατελέσει:
- Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής (25.6.2013-26.01.2015)
- Γραμματέας Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΠΑ.ΣΟ.Κ. (05.7.2012 – 25.6.2013)
- Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (2009 – 2012)
- Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Μεταφορών & Επικοινωνιών (15.11.1998 – 31.06.2001)
- Πρόεδρος του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών της Αθήνας (ΟΑΣΑ) και των τριών θυγατρικών του ΗΣΑΠ, ΕΘΕΛ, ΗΛΠΑΠ (01.07.2001 – 31.07.2002)
- Πρόεδρος του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (15.11.1998 – 11.09.2000)
Ακαδημαϊκή δραστηριότητα
Έχει συμμετάσχει με πάνω από διακόσιες (200) επιστημονικές εργασίες και ομιλίες σε διεθνή συνέδρια κι επιστημονικά περιοδικά. Επιστημονικός Υπεύθυνος εικοσιπέντε (25) Ερευνητικών Προγραμμάτων που χρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ελληνικό δημόσιο και Ιδιωτικές Επιχειρήσεις.
Έχει διδάξει στο Α.Π.Θ. και το Πανεπιστήμιο Πειραιά τα ακόλουθα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα:
- Παρακολούθηση και Προστασία Περιβάλλοντος
- Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών
- Φυσικοί Πόροι και Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη
- Διαρθρωτικές Πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- Κτηματολόγιο και Πολιτική Γης
- Χρήσεις και Αξίες Γης
- Οικονομοτεχνικές Μελέτες
- Συστήματα Μεταφορών και Ενέργειας
- Διαχείριση Τεχνολογικής Καινοτομίας και Μεταφορά Τεχνολογίας
Ο Κωνσταντίνος Καρτάλης είναι Καθηγητής Φυσικής Περιβάλλοντος και Κλίματος στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή καθώς και της αντίστοιχης Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής. Είναι εμπειρογνώμονας της ΕΕ στο πρόγραμμα Urban Innovation Actions καθώς και σε αυτό για Net Zero Cities και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Διεθνούς Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Οικολογικά Σχολεία. Έχει διατελέσει μέλος του Επικουρικού Οργάνου των Ηνωμένων Εθνών για την εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων και Αντιπρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου Εκπαίδευσης της UNESCO.
Μεταβαίνοντας από τον ακαδημαϊκό χώρο, όπου παρακολούθησε τα αντικρουόμενα επιστημονικά ρεύματα στην αμερικάνικη ακαδημία αλλά και τη βιομηχανία κυρίως γύρω από ενεργειακά θέματα, στον χώρο της στενής ενασχόλησης με τις εξελίξεις της περιβαλλοντικής πολιτικής, ο Νίκος έθεσε ως προτεραιότητα την οικολογική θεώρηση των πραγμάτων ως τον μόνο βιώσιμο δρόμο για το μέλλον του πλανήτη.
Ο Νίκος σπούδασε χημικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μετά από 2 χρόνια έρευνας στον «Δημόκριτο» ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στη χημική και βιομοριακή μηχανική από το τμήμα Χημικής Μηχανικής και Επιστήμης των Υλικών από το Πανεπιστήμιο της Minessota (ΗΠΑ), σπουδάζοντας παράλληλα και βιολογία στο αντίστοιχο τμήμα. Στο ίδιο πανεπιστήμιο έκανε μεταδιδακτορικό στα μαθηματικά.
Στη συνέχεια έγινε Επίκουρος και μετέπειτα Αναπληρωτής Καθηγητής στα τμήματα Chemical and Biomolecular Engineering και Biomedical Engineering του Πανεπιστημίου του Rice στο Houston του Texas. Η ερευνητική του δραστηριότητα ήταν στη βιοτεχνολογία, επεκτάθηκε στη νανοτεχνολογία ενώ άγγιξε διάφορες πτυχές της οικολογίας όπως για παράδειγμα τα βιοαποσυντιθέμενα πλαστικά.
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στο γραφείο του Ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων στην Αθήνα όπου είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει στενά την ευρωπαϊκή πολιτική σε ζητήματα ενέργειας και κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, παρακολουθούσε πολλά ακόμα περιβαλλοντικά θέματα, όπως οι εξορυκτικές δραστηριότητες χρυσού τόσο στην Ελλάδα όσο και στα Βαλκάνια, το εξασθενές χρώμιο στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης, η διαχείριση απορριμμάτων, η θέρμανση κατοικιών κλπ.
Στη συνέχεια εργάστηκε για τέσσερα χρόνια και μέχρι το 2018 στο WWF Ελλάς ως υπεύθυνος του τομέα κλιματικής και ενεργειακής πολιτικής, με έμφαση στην απολιγνιτοποίηση, τη στροφή του ενεργειακού μοντέλου στις ανανεώσιμες πηγές, τη δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών στη μετά-λιγνιτική εποχή και την ενεργειακή αποδοτικότητα, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τον Ιανουάριο 2020 ορίστηκε μέλος της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής για την Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976. Έχει δουλέψει ως δημοσιογράφος, αρθρογράφος σε περιοδικά, μεταφραστής, επιμελητής κειμένων, και υπεύθυνος ψηφιακών media σε μεγάλο ελληνικό ΜΜΕ. Ήταν συνιδρυτής ενός digital media startup, ενώ έχει εργαστεί και ως μεταφραστής και επιμελητής εκδόσεων. Σήμερα είναι μέλος του Advisory Board του ανεξάρτητου μη-κερδοσκοπικό ερευνητικού οργανισμού «Διανέοσις» και αρθρογραφεί στην εφημερίδα Καθημερινή και σε άλλα ΜΜΕ της Ελλάδας και του εξωτερικού. Έχει εκδώσει πέντε βιβλία: Ένα εφηβικό μυθιστόρημα («Πέρα από την Καταιγίδα», Οξύ, 2006), μια συλλογή δημοσιογραφικών κειμένων («Αληθινές Ιστορίες», Introbooks, 2011), μια συλλογή άρθρων γνώμης («Πράγματα Που Σκέφτομαι Στο Ντους, e-book Καστανιώτης, 2014), ένα μυθιστόρημα για την ελληνική κρίση («Φεβρουάριος», Καστανιώτης, 2012) και μία αστυνομική ιστορία στα αγγλικά, με τ' όνομα "Lost and Found". Μπορείτε να μάθετε περισσότερα στο προσωπικό του site και στο Twitter (@tgeorgakopoulos).
