Θρησκεία, εθνική ταυτότητα και δικαιώματα του ανθρώπου

Η νέα χρονιά στο Megaron Plus ξεκίνησε με μια διάλεξη που είχε ως κεντρικό της θέμα τη θρησκεία στις μέρες μας. Αυτή τη φορά, το ΜΜΑ φιλοξένησε, την Πέμπτη 8 Ιανουαρίου, τον Heiner Bielefeldt [Xάινερ Μπήλεφελντ], Ειδικό Εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών για την Ελευθερία της Θρησκείας ή της Πίστης και Καθηγητή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Πολιτικής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στο Πανεπιστήμιο Ερλάνγκεν-Νυρεμβέργης. Ο τίτλος της ομιλίας του διαπρεπούς επιστήμονα είναι «Θρησκεία, εθνική ταυτότητα και δικαιώματα του ανθρώπου».

O Χάινερ Μπήλεφελντ επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στις σχέσεις της θρησκείας, της εθνικής ταυτότητας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, εστιάζοντας στις πιθανές επιπτώσεις της στενής σύνδεσης θρησκείας-εθνικής ταυτότητας στη θρησκευτική ελευθερία. Την άποψή τους για τα φλέγοντα ζητήματα τα οποία θίγει κατά την ομιλία του ο Δρ. Μπήλεφελντ, εκφράζουν, στο πλαίσιο του Στρογγυλού Τραπεζιού που ακολουθεί, τρεις εξέχοντες ειδικοί: ο Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Αλιβιζάτος, η Καθηγήτρια Δικαίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης Eva Brems [Εύα Μπρεμς] και ο Καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ Malcolm Evans [Μάλκομ Ήβανς]. Tη συζήτηση συντονίζει η Έφη Φωκά.

Ο Χάινερ Μπήλεφελντ σπούδασε Φιλοσοφία, Καθολική Θεολογία και Ιστορία. Είναι κάτοχος διδακτορικού και μεταδιδακτορικού διπλώματος των Πανεπιστημίων Τύμπινγκεν και Βρέμης αντιστοίχως. Έχει διατελέσει Διευθυντής του Γερμανικού Ινστιτούτου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (2003-2009). Το 2009 ανέλαβε την έδρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Πολιτικής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στο Πανεπιστήμιο Ερλάνγκεν/Νυρεμβέργης. Έναν χρόνο αργότερα, διορίστηκε Ειδικός Εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για την Ελευθερία της Θρησκείας ή της Πίστης, με βασικό αντικείμενο τη διπλωματική επικοινωνία σχετικά με καταγγελίες που αφορούν σε ατομικές περιπτώσεις, τη σύνταξη αναφορών για συγκεκριμένες χώρες, καθώς και τη συγγραφή εκθέσεων επί ειδικών θεμάτων που άπτονται της θρησκευτικής ελευθερίας στο σχολείο, του ρόλου του κράτους στη διαθρησκευτική επικοινωνία, της αναγνώρισης των θρησκευτικών κοινοτήτων από τα κράτη, του προσηλυτισμού και του ιεραποστολικού έργου, καθώς και των θρησκευτικών μειονοτήτων. Στα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Χάινερ Μπήλεφελντ, πάντοτε υπό το πρίσμα της διεπιστημονικότητας, περιλαμβάνονται η θεωρητική και πρακτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι θεωρητικές δημοσιεύσεις του αφορούν κυρίως στη φιλοσοφική θεμελίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στον διαπολιτισμικό και διαθρησκευτικό διάλογο με έμφαση στις διαφορετικές ισλαμικές διερμηνεύσεις και στη συμβολή της καντιανής φιλοσοφίας στην κατανόηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των νομοθρησκευτικών εννοιών. Στα συγγράμματά του με περισσότερο πρακτικό χαρακτήρα παρουσιάζονται θέματα όπως η απαγόρευση των βασανισμών, τα δικαιώματα των ανθρώπων με ειδικές δεξιότητες, οι πολιτικές κατά των διακρίσεων και η ενσωμάτωση της πολυπολιτισμικότητας στην πολιτική. 

Στο Στρογγυλό Τραπέζι που θα ακολουθεί μετά την ομιλία του Χάινερ Μπήλεφελντ, συμμετέχει ο Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Νίκος Αλιβιζάτος, ο οποίος έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Paris II, το 1977. Διδάσκει Συνταγματικό και Δημόσιο Δίκαιο από το 1980. Έχει συνεργαστεί με τα Πανεπιστήμια Στάνφορντ και Πρίνστον, καθώς και με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Έχει εκδώσει τέσσερα βιβλία. Επίσης, έχει αναλάβει επανειλημμένως την υπεράσπιση υποθέσεων ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Στη συζήτηση λαμβάνει επίσης μέρος η Καθηγήτρια Δικαίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Πανεπιστημίου της Γάνδης Εύα Μπρεμς, η οποία,  μεταξύ άλλων, είναι η Κύρια Ερευνήτρια του Προγράμματος του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Συμβουλίου Strengthening the European Court of Human Rights: More Accountability through Better Legal Reasoning (2009-2014). Στο Στρογγυλό Τραπέζι «Θρησκεία, εθνική ταυτότητα και δικαιώματα του ανθρώπου» μιλά ακόμη ο Mάλκομ Ήβανς, Καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, ο οποίος έχει χειριστεί επί σειρά ετών υποθέσεις σχετικά με θέματα θρησκευτικής ελευθερίας που εξετάστηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Συντονίστρια της συζήτησης θα είναι η Δρ. Έφη Φωκά, Ερευνήτρια του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), Κύρια Ερευνήτρια του Προγράμματος Grassrootsmobilise και Επιστημονική Συνεργάτις του Hellenic Observatory [Ελληνικού Παρατηρητηρίου] του London School of Economics.