Σταματόπουλος Δημήτρης
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
10/07/2011
Διάρκεια
21:05
Εκδήλωση
Διεθνές Συμπόσιο: "Το Βυζάντιο στην Ιστορική Συνέχεια"
Χώρος
Συνεδριακό Κέντρο Δελφών
Διοργάνωση
Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών
Κατηγορία
Ιστορία
Ετικέτες
Βυζάντιο, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, Μεχμέτ Φουάτ Κιοπρουλού
Η ελληνική και η τουρκική ιστοριογραφία όσον αφορά το ζήτημα της συγκρότησης εθνικής ταυτότητας αναπτύχθηκαν κατά όμοιο αν και όχι παράλληλο τρόπο, με μια διαφορά φάσης εκατονταετίας. Σε αντίθεση με άλλες αντίστοιχες ιστοριογραφίες των Βαλκανίων που εξαρχής προχώρησαν σε μια εξιδανίκευση του μεσαιωνικού παρελθόντος, το εθνικό κίνημα που άνοιξε και το εθνικό κίνημα που έκλεισε τον χορό της ίδρυσης εθνικών κρατών στην περιοχή βασίστηκαν σε μια θεμελιακή απόρριψη του Βυζαντινού και του Οθωμανικού, αντιστοίχως, μεσαίωνα. Οι ανάγκες όμως της εθνικής ολοκλήρωσης, χρονικής και χωρικής, επέβαλαν την επανενσωμάτωση αυτού του χαμένου κρίκου που ήταν αναγκαίος για να στηθεί η μεγάλη αφήγηση της εθνικής συνέχειας. Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος και ο Μεχμέτ Φουάτ Κιοπρουλού εκπροσωπούν αυτήν την κρίσιμη στιγμή στην ανάπτυξη της ελληνικής και τουρκικής ιστοριογραφίας: τη στιγμή της οικειοποίησης των «σκοτεινών αιώνων» από το κυρίαρχο εθνικό αφήγημα που οι πρώτες επεξεργασίες των ριζοσπαστών εθνικιστών είχαν απορρίψει. Οι διαφορές μεταξύ των δύο ιστοριογραφικών εγχειρημάτων είναι ευεξήγητες λόγω της χρονικής απόστασης που τα χωρίζει. Η ανακοίνωση όμως επιμένει κυρίως στις, εντυπωσιακές, ομοιότητες, που δεν σχετίζονται τόσο με μια γενικά διαδεδομένη αντίληψη για την πολιτισμική πρόσληψη της έννοιας του έθνους στα έργα «εθνορομαντικών» ιστορικών αλλά με αυτό που θεωρεί ως θεωρητική της προϋπόθεση: την μεθοδολογική αποσυσχέτιση εκείνων των στοιχείων που η primordial προσέγγιση θεωρεί αναπόσπαστα τμήματα της εθνικής ταυτότητας, και κυρίως αυτών της φυλής και της γλώσσας.
Ο Δημήτρης Σταματόπουλος είναι καθηγητής Βαλκανικής και Ύστερης Οθωμανικής Ιστορίας στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Είναι συγγραφέας πολλών άρθρων για τις σχέσεις θρησκείας και πολιτικής στα Οθωμανικά Βαλκάνια και των βιβλίων Μεταρρύθμιση και εκκοσμίκευση: προς μια ανασύνθεση της ιστορίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον 19ο αιώνα (Αθήνα 2003), Το Βυζάντιο μετά το Έθνος: το πρόβλημα της συνέχειας στις βαλκανικές ιστοριογραφίες (Αθήνα 2009), Το Αγιοταφικό Μετόχι Κωνσταντινουπόλεως: αρχειακές πηγές (18ος 20ός αι.), (Αθήνα 2010). Επιμελήθηκε το τρίτομο συλλογικό έργο: Balkan Nationalism(s) and the Ottoman Empire, vol.3, Istanbul: Isis Press 2015, όπως και τα European Revolutions and the Ottoman Balkans: Nationalism, Violence and Empire, London: I.B. Tauris 2019, Πόλεμος και Επανάσταση στα Οθωμανικά Βαλκάνια (18ος-20ός αι.), Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο 2019. Επίκειται η έκδοση Imagined Empires: constructing ethnic as imperial nationalism in Eastern and Southeastern Europe (19th–20th c.), Budapest: CEU Press 2021.
