Το μοντέρνο πνεύμα στην αρχιτεκτονική του εικοστού αιώνα

Η Τράπεζα της Ελλάδος συνεχίζει φέτος, για τρίτη χρονιά, τον κύκλο εκδηλώσεων με τίτλο «Καταθέσεις Πολιτισμού», στο πλαίσιο της συμβολής της στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της χώρας. Ο εφετινός κύκλος συμπίπτει με τη συμπλήρωση 90 ετών από την έναρξη λειτουργίας της Τράπεζας, το 1928, και γι΄αυτό το λόγο η θεματική του είναι σχετική με την περίοδο του Μεσοπολέμου.
 

Οι τέσσερις ομιλίες και συζητήσεις διακεκριμένων εκπροσώπων της ακαδημαϊκής κοινότητας, που διοργανώνει το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας, εμπίπτουν στις εξής θεματικές ενότητες: Ιστορία -  Αρχιτεκτονική - Τέχνη - Γράμματα.

Ο καθηγητής της θεωρίας της αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Παναγιώτης Τουρνικιώτης προσέφερε με τη διάλεξή του μια περιήγηση στην αρχιτεκτονική της Αθήνας από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι τη δεκαετία του 1970, με στόχο την ανίχνευση του πνεύματος του μοντερνισμού σε διάφορες χαρακτηριστικές χρονικές στιγμές.
 

Το πνεύμα του μοντερνισμού είναι συνώνυμο της πρωτοπορίας, της αισιοδοξίας και της διάθεσης για νεωτερικότητα και υγεία, για ανάπτυξη και ανανέωση σε κάθε εποχή. Διαθέτει έναν πλούτο που υπερβαίνει τους περιορισμούς του τόπου και του χρόνου: χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα κυκλαδικά ειδώλια που, τη δεκαετία του 1930, αναβαπτισμένα από τον Christian Zervos, έγιναν σύμβολο του μοντερνισμού.
 

Με έμφαση στην περίοδο του Μεσοπολέμου, ο κ. Τουρνικιώτης ιχνηλάτησε την πρωτοπορία σε εμβληματικά κτήρια του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Εκτός από κατοικίες και πολυκατοικίες, το βλέμμα του επικεντρώθηκε σε σχολικά και βιομηχανικά κτήρια, καθώς και σε ξενοδοχειακές ή εν γένει τουριστικές εγκαταστάσεις. Ανέφερε επίσης σημαντικούς αρχιτέκτονες ή μηχανικούς που εφάρμοσαν άριστα την αρχιτεκτονική, μεταξύ αυτών τους Βαλεντή, Βασιλειάδη, Βουρέκα, Μάρθα, Μητσάκη, Μιχαηλίδη, Παπαδάκη, Πικιώνη, Σακελλαρίου.
 

Κλείνοντας την παρουσίασή του, ο κ. Τουρνικιώτης υποστήριξε ότι η πολιτική για την αρχιτεκτονική, την ανάπτυξη και την πόλη –είτε πρόκειται για το κέντρο της ή τις παραλίες της, είτε πρόκειται για ιδιωτική πρωτοβουλία ή δημόσιο προγραμματισμό– πρέπει να είναι ενιαία, με κοινή στρατηγική και βάθος χρόνου και να επέχει κεντρική θέση στην οικονομία μιας χώρας. Κι αυτό επειδή μια οικονομία χωρίς παιδεία, περιβάλλον και πολιτισμό δεν αποτελεί επένδυση για το μέλλον.