Το ναυάγιο του ΜΕΝΤΩΡ (1802) στα Κύθηρα. Οι πρόσφατες υποβρύχιες έρευνες

Ο λόρδος Έλγιν ναύλωσε στις αρχές του 19ου αιώνα, τουλάχιστον τρία πλοία για να μεταφέρουν, τόσο τις αρχαιότητες, που είχε αφαιρέσει από διάφορα μνημεία, όσο και προσωπικά του αντικείμενα. Ένα από το πλοία αυτά, το μπρίκι ΜΕΝΤΩΡ, μεταφέροντας ένα μέρος των γλυπτών, που είχαν αφαιρεθεί από τα μνημεία της Ακρόπολης, βυθίζεται τον Σεπτέμβριο του 1802 λόγω κακοκαιρίας στο κόλπο του Αγίου Νικολάου, έξω από το λιμάνι του Αβλέμονα, στα Κύθηρα. Το βυθισμένο πλοίο αποτέλεσε από τότε το επίκεντρο πολλών ναυαγιαιρεσιών και ερευνών. Αρχικά για την ανέλκυση του φορτίου, ύστερα από εντολή του ιδίου του Λόρδου Έλγιν. Στη συνέχεια, από το 1875 μέχρι και σήμερα, έγιναν διάφορες αυτοψίες και έρευνες, τις περισσότερες φορές λόγω των φημών, ότι υπάρχουν ακόμα «μάρμαρα» στο χώρο του ναυαγίου.
 

Οι πρόσφατες συστηματικές έρευνες της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (2009 και 2011-2015), επικεντρώθηκαν κυρίως στο τμήμα του πλοίου που διασώζεται ακόμα σε αρκετά καλή κατάσταση. Πρόκειται για τμήμα της πρύμνης του σκάφους. Τα ευρήματα, που ανελκύσθηκαν από το χώρο, είναι κυρίως αντικείμενα, που χρησιμοποιούσε το πλήρωμα και οι επιβάτες (προσωπικά αντικείμενα, σκεύη, κ.λπ), αλλά και όργανα ναυσιπλοΐας (πυξίδα, κλεψύδρα), όπλα, πυριτόλιθοι ανάφλεξης, μολύβδινα βόλια και διακοσμητικά του πλοίου. Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι και κάποια αρχαία αντικείμενα, που εντοπίσθηκαν στο χώρο του ναυαγίου, όπως μερικές σχιστολιθικές πλάκες με απολιθώματα ιχθύων, αρχαία νομίσματα, τέσσερεις ενσφράγιστες λαβές ροδιακών εμπορικών αμφορέων, άλλα και ένα θραύσμα αρχαίου αιγυπτιακού φαραωνικού ανάγλυφου και ένα τμήμα αρχαίας αιγυπτιακής επιγραφής, αντικείμενα που μπορούν μάλλον να συνδεθούν με προσωπικές συλλογές των επιβατών.


ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στις δημοσιεύσεις των ομιλιών του Συνεδρίου δεν περιλαμβάνεται η ανακοίνωση της αρχαιολόγου Τατιάνας Πούλου, με τίτλο "Ο Giovanni Batista Lusieri, ο άνθρωπος του Λόρδου Έλγιν και ο ρόλος του στην αποκοπή των Μαρμάρων του Παρθενώνα", επειδή περιέχει αδημοσίευτο υλικό. Σχετική ομιλία της κ. Πούλου, με τίτλο "Οι ανασκαφές του Λουζιέρι στην Αθήνα την εποχή του Λόρδου Έλγιν", υπάρχει καταχωρημένη στο Blod και μπορείτε να τη βρείτε εδώ.