Ζαχαρίας Μάνος
Φιλίνη Άννα
Εμπειρίκος Λεωνίδας
Κορνέτης Κωστής
Κουνάδη Ελίτα
Τουρνικιώτης Παναγιώτης
Γλώσσα
Ελληνική
Ημερομηνία
10/10/2013
Διάρκεια
70:11
Εκδήλωση
Το ταξίδι του Ματαρόα - Πορτραίτο μιας εξόριστης γενιάς (Ημερίδα)
Χώρος
Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών - Auditorium Θεόδωρος Αγγελόπουλος
Διοργάνωση
École Française d’Athènes
Κατηγορία
Ιστορία
Ετικέτες
Ματαρόα, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, Οκτάβιος Μερλιέ
Στις 22 Δεκεμβρίου 1945, στα τέλη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και στις αρχές του Εμφυλίου, περισσότεροι από 130 Έλληνες επιβιβάστηκαν στο πλοίο Mαταρόα, και αναχώρησαν από τον Πειραιά για την Ιταλία και από εκεί για το Παρίσι. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, που στη πλειοψηφία τους ήταν υπότροφοι της γαλλικής κυβέρνησης, συνοδευόμενοι ενίοτε από τις οικογένειές τους, μπόρεσαν να βρουν άσυλο στη Γαλλία, χάρη στην πρωτοβουλία του τότε Διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου και φιλέλληνα Οκτάβιου Μερλιέ να φυγαδεύσει τη νεότερη πνευματική ελίτ της Ελλάδας στο Παρίσι με υποτροφίες της γαλλικής κυβέρνησης. Ανάμεσά στους ταξιδιώτες του Ματαρόα ήταν αρκετοί από πιο κατοπινούς μεγάλους έλληνες διανοούμενους και καλλιτέχνες, όπως ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Κώστας Αξελός, ο Εμμανουήλ Κριαράς, ο Νίκος Σβορώνος και ο Μέμος Μακρής.
Το ταξίδι – θρύλος του Ματαρόα, ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της ελληνογαλλικής ιστορίας, ήταν το θέμα της ημερίδας «Το ταξίδι του Ματαρόα. Πορτραίτο μιας εξόριστης γενιάς» που έγινε στο γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών στις 10 Οκτωβρίου 2013.
Επανεξετάζοντας την ιστορική, αλλά και τη μυθική διάσταση του ταξιδιού αυτού, η ημερίδα επιχείρησε να αναδείξει μερικές από τις δεσπόζουσες φυσιογνωμίες της καραβιάς, μεταξύ των οποίων φιλόσοφοι, αρχιτέκτονες, νομικοί, συγγραφείς, ποιητές ή καλλιτέχνες, ως εξέχουσες προσωπικότητες της γενιάς τους. Τη διεξαγωγή της ημερίδας ακολούθησε στρογγυλή τράπεζα με θέμα την ιστορική απήχηση του ταξιδιού και τις επανασημασιοδοτήσεις του.
«Πέρα από την ιστορική σημασία αυτού του ταξιδιού – σημειώνει μεταξύ άλλων η Servanne Jollivet, συνυπεύθυνη για την οργάνωση -και την πνευματική και καλλιτεχνική συνεισφορά εκείνης της γενιάς, στην ημερίδα αυτή επιθυμούμε να μελετήσουμε όλη την συμβολική και μυθική αξία του Ματαρόα, καθώς και αυτά που αντιπροσωπεύει και κληροδοτεί στις επόμενες γενιές, και ιδιαίτερα στη σημερινή νέα γενιά που λόγω της κρίσης, αναγκάζεται να εξετάσει την πιθανότητα μιας νέας εξορίας. Εβδομήντα χρόνια μετά, η παράδοξη επικαιρότητα αυτού του ταξιδιού το καθιστά ένα πραγματικό έμβλημα που ενσαρκώνει παράλληλα την υπόσχεση απόκτησης όλων των ελευθεριών και την ώθηση μιας γενιάς που, φεύγοντας από την Ελλάδα, ήξερε πώς να αδράξει τις ευκαιρίες για να κάνει μια νέα αρχή»
Η ημερίδα αυτή ήταν το δεύτερο σκέλος μιας ευρείας έρευνας που ξεκίνησε η Γαλλική Σχολή Αθηνών με τίτλο «Αθήνα-Παρίσι 1945-75», αφιερωμένης στις ελληνογαλλικές σχέσεις από την μεταπολεμική εποχή ως το τέλος της δικτατορίας.
Ο Μάνος Ζαχαρίας γεννήθηκε στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1922. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στο Τμήμα Χημείας. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944) ήταν μέλος της ΕΠΟΝ και κατά τα Δεκεμβριανά (1944) ήταν επικεφαλής του σπουδαστικού λόχου "Λόρδος Μπάιρον". Το 1945 με υποτροφία του Γαλλικού Ινστιτούτου φεύγει για σπουδές στο Παρίσι με το πλοίο "Ματαρόα" μαζί με άλλους νέους που αργότερα διέπρεψαν. Σπουδάζει κινηματογράφο στην IDHEK και παρακολουθεί θεατρικά μαθήματα. Το 1948 ενώ ήδη κορυφώνεται ο εμφύλιος πόλεμος, επιστρέφει στην Ελλάδα και στο Γράμμο συναντά τον παλιό φίλο του Γιώργο Σεβαστίκογλου και μαζί δημιουργούν το κινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού Στρατού. Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού το 1949 βρίσκεται στην Τασκένδη ως πολιτικός πρόσφυγας, όπου φοιτά στη σχολή σκηνοθεσίας.Το 1956 έπειτα από διαγωνισμό φοιτά στη σχολή της Μόσφιλμ και μετοικεί στη Μόσχα. Με το τέλος των σπουδών εργάζεται ως σκηνοθέτης στη Μόσφιλμ. Το 1971 αναλαμβάνει την καλλιτεχνική διεύθυνση του Τρίτου Στούντιο της Μόσφιλμ. Ως σκηνοθέτης γυρίζει επτά μεγάλου και τρεις μικρού μήκους ταινίες. Το 1979 επιστρέφει στην Ελλάδα και από το 1981 αναλαμβάνει επικεφαλής του τομέα του κινηματογράφου στο Υπουργείο Πολιτισμού έως το 1990.
Εργάζεται ως αρχιτέκτονας και ζωγράφος. Έργα της υπάρχουν σε δημόσιους χώρους στον Δήμο Καισαριανής και στον Δήμο του Ρέντη. Το 2005 συμμετείχε στη διεθνή Μπιενάλε Τέχνης του Πεκίνου. Έχει ήδη γράψει τα βιβλία: "Ζωγραφίζοντας τον Οδυσσέα" (15 εικόνες μαζί με κείμενα και ποιήματα), Άγρωστις 1993, "Όρμοι της Κέας", "Ταξίδι στο Αιγαίο και στη Ζωγραφική", Βουρκαριανή 1994, "Για την Αθήνα", Ιδεοκίνηση, 1998, "Άνθη του Κακού", "Ζωγραφιές για 15 ποιήματα του Μπωντλαίρ", Άμμος 2000, "Νάρκωση: 6 διηγήματα από το Βερολίνο", Κέδρος, 2001. Είναι ιδρυτικό μέλος της Επιτροπής για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κύπρου.
Με σπουδές Ιστορίας και Πολιτικών Επιστημών στο Μόναχο, το Λονδίνο και τη Φλωρεντία, ο Κωστής Κορνέτης δίδαξε ιστορία στο Brown University, στο New York University και στο University of Sheffield, ενώ διετέλεσε Marie Curie Fellow στη Μαδρίτη και Santander Fellow στην Οξφόρδη. Το βιβλίο του «Τα παιδιά της δικτατορίας. Φοιτητική αντίσταση, πολιτισμικές πολιτικές και η μακρά δεκαετία του 60 στην Ελλάδα» (εκδ. Πόλις, μτφ. Πελαγία Μαρκέτου, 2015) απέσπασε το βραβείο Edmund Keeley. Έχει συνεπιμεληθεί τρείς τόμους σχετικά με τις μεταβάσεις στη δημοκρατία στον ευρωπαϊκό νότο στη δεκαετία του ‘70 και έχει δημοσιεύσει σχετικά με το ζήτημα των εβραϊκών περιουσιών στη Θεσσαλονίκη. Εργάζεται ως επίκουρος καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης.
Ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης είναι Καθηγητής της Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Έχει δημοσιεύσει δοκίμια για την ιστορία, τη θεωρία και την αισθητική της αρχιτεκτονικής του 19ου και 20ου αιώνα. Στα βιβλία του περιλαμβάνονται η "ιστοριογραφία της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής" (1999), "Η Αρχιτεκτονική στη Σύγχρονη Εποχή" (2006) και "Η Διαγώνιος του Le Corbusier" (2010). Το 1994 επιμελήθηκε το συλλογικό τόμο "Ο Παρθενώνας και η ακτινοβολία του στα νεώτερα χρόνια".
