Το ζωντανό παρελθόν. Ιστορία, λογοτεχνία και μνήμη. Πώς να ακούμε τους νεκρούς με τα μάτια

Ο Roger Chartier, το έργο του οποίου συνδέεται με τη Σχολή των «Αnnales» που ίδρυσαν οι επιφανείς ιστοριογράφοι του 19ου αιώνα Φεμπβρ και Μπλοχ, έχει εστιάσει το ερευνητικό του ενδιαφέρον στην ιστορία του βιβλίου, της έκδοσης και της ανάγνωσης. Γεννημένος στη Λυών το 1945, ο Γάλλος διαπρεπής ιστορικός σπούδασε στη Σορβόννη και εργάστηκε ακολούθως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το 1970, διετέλεσε βοηθός καθηγητή Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Paris I και αργότερα στη Σχολή Ανωτάτων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες του Παρισιού (ΕHESS), όπου στη συνέχεια κατείχε η θέση του Διευθυντή Σπουδών (1984-2006). Διορίστηκε καθηγητής στο Collège de France το 2007.

Έχει εργαστεί ως προσκεκλημένος καθηγητής στα Πανεπιστήμια Κορνέλ, Πρίνστον, Μόντρεαλ, Γέιλ, Μπέρκλεϊ, Τζον Χόπκινς, Πενσυλβάνιας, Σικάγου και Μπουένος Άιρες, ενώ του έχει απονεμηθεί ο τίτλος του επιτίμου διδάκτορος από τα Πανεπιστήμια της Μαδρίτης (Carlos III) και του Μπουένος Άιρες. Ο Roger Chartier έχει συνεργαστεί επίσης με εγνωσμένου κύρους ερευνητικούς φορείς της Γαλλίας και των Η.Π.Α. (Γαλλικό Ινστιτούτο Επιστημών, Κέντρο Αναγεννησιακών Σπουδών της Βιβλιοθήκης Newberry του Σικάγο, Ινστιτούτο Folger της Ουάσινγκτον, κ.ά.). Είναι ακόμη μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας. Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης της Γαλλίας και σύμβουλος επιστημονικής έρευνας στο γαλλικό Υπουργείο Ανωτάτης Εκπαίδευσης και Έρευνας. Έχει τιμηθεί από το γαλλικό κράτος με τον τίτλο και το παράσημο του Αξιωματικού της Λεγεώνας της Τιμής, καθώς και με το βραβείο Gobert της Γαλλικής Ακαδημίας.

Στο ευρύτερο γαλλικό κοινό είναι γνωστός ως συμπαραγωγός της εκπομπής «Οι Δευτέρες της Ιστορίας» του δημόσιου ραδιοφωνικού σταθμού France Culture, με προσκεκλημένους συγγραφείς βιβλίων σχετικά τη Νεότερη Ιστορία (15ος-18ος αι.). Ως βιβλιοκριτικός έχει συνεργαστεί με γαλλόφωνα, αγγλόφωνα και ισπανόφωνα έντυπα. Το συγγραφικό του έργο είναι πλούσιο. Βιβλία του έχουν κυκλοφορήσει από γνωστούς γαλλικούς και ξένους εκδοτικούς οίκους σε διάφορες γλώσσες και άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτες επιστημονικές επιθεωρήσεις και περιοδικά. Το τελευταίο του βιβλίο στα γαλλικά κυκλοφόρησε το 2011 και τιτλοφορείται: «Cardenio, μεταξύ Θερβάντες και Σαίξπηρ: η ιστορία ενός χαμένου έργου». Στη χώρα μας έχουν εκδοθεί, μεταφρασμένα στα ελληνικά, το συλλογικό έργο «Η ιστορία της ανάγνωσης στον δυτικό κόσμο» και η συλλογή άρθρων «Διανοητική Ιστορία: όψεις μιας σύγχρονης συζήτησης», όπου εξετάζονται, υπό πλουραλιστικό πνεύμα, οι σημαντικότερες νέες μεθοδολογικές κατευθύνσεις του συγκεκριμένου επιστημονικού πεδίου.

Ο Αντώνης Λιάκος είναι ιστορικός, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Γεννήθηκε στην Αθήνα (1947) και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Φυλακίστηκε από το δικτατορικό καθεστώς από το 1969 έως το 1974. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιταλία και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στη νεώτερη και σύγχρονη ιστορία στο ΑΠΘ, το 1984. Δίδαξε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ (1981-1990). Την περίοδο 1988-1989 ήταν Honorary Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Το 1990 εξελέγη αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1994 εξελέγη τακτικός καθηγητής. Το 1995 ήταν Επισκέπτης καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, και στο Πανεπιστήμιο του Sydney στην Αυστραλία. Το 1996-1997 ήταν Visiting Research Fellow στο Πανεπιστήμιο του Princeton, ΗΠΑ. Το 2001, ήταν επισκέπτης καθηγητής στην Ecole Normale Superieure στο Παρίσι. Συμμετέχει στο Συμβούλιο του European Doctorate in Social History. Το 2006 ήταν επισκέπτης ερευνητής, για δεύτερη φορά, στο Princeton. Από το 2005 είναι μέλος του Board της International Commission for History and Τheory of Historiography και από το 2010 έως το 2015 διετέλεσε πρόεδρος. Διευθύνει το αγγλόφωνο ιστορικό ηλεκτρονικό περιοδικό Historein που εκδίδεται από το 1999.

Το ερευνητικό και συγγραφικό έργο του αφορά την νεώτερη και σύγχρονη ιστορία, ειδικότερα την ιστορία της συγκρότησης των εθνικών κρατών στην Ελλάδα και στην Ιταλία, την κοινωνική ιστορία και την ιστορία της ευρωπαϊκής ιστοριογραφίας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει οκτώ βιβλία και πάνω από εξήντα μελέτες δημοσιευμένες σε ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά επιστημονικά περιοδικά και ειδικούς τόμους. Έχει διατελέσει μέλος της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους, της Επιτροπής Ιστορίας της Εθνικής Τράπεζας, του ΔΣ των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και του Ιστορικού Αρχείου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διηύθυνε εκδοτικές σειρές Ιστορίας στους εκδοτικούς οίκους "Γνώση", "Θεμέλιο", δραστηριότητα που συνεχίζει στις εκδόσεις "Νεφέλη". Τα τωρινά του ενδιαφέροντα αφορούν την ιστορία και τη θεωρία της ιστοριογραφίας και τη διερεύνηση της ιστορίας ως πολιτισμικής πρακτικής. Έλαβε μέρος στο ερευνητικό πρόγραμμα του European Science Foundation "National Histories in Europe (NHIST) and the Cleiohres CLIOHRES.net" (“Creating Links and Innovative Overviews for a New History Research Agenda for the Citizens of a Growing Europe”).

Έλαβε το κρατικό βραβείο δοκιμίου για το βιβλίο του Αποκάλυψη, Ουτοπία και η Ιστορία (2011) και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (2019). Υπήρξε πρόεδρος της επιτροπής του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία το 2015-16.

Ιστοσελίδα του Αντώνη Λιάκου