Τοπία της Εξέλιξης και των Πρώιμων Μετακινήσεων του Ανθρώπου: μια Παγκόσμια Οπτική

Scroll down for English

Τοπία της Εξέλιξης και των Πρώιμων Μετακινήσεων του Ανθρώπου: μια Παγκόσμια Οπτική

Geoff Bailey
Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του York

Τα τελευταία δέκα χρόνια το επιστημονικό αφήγημα σχετικά με την καταγωγή, την εξέλιξη και τις πρώιμες μετακινήσεις του ανθρώπου έχει εμπλουτιστεί με νέες πληροφορίες και ιδέες. Παλαιονθρωπολογικές μαρτυρίες, χρονολογήσεις και γενετικά δεδομένα συγκλίνουν στο ότι οι ρίζες του ανθρώπινου είδους βρίσκονται στην Αφρική από όπου ξεκίνησε ο αποικισμός της γης σε δύο μεγάλα κύματα εξόδου. Το πρώτο κύμα συνδέεται με τους H. ergaster και H. erectus πριν από 2 εκατομ. χρόνια, ενώ το δεύτερο κύμα συνδέεται με τον ανατομικά σύγχρονο άνθρωπο ή H. sapiens μετά τις 150 χιλιάδες χρόνια πριν από το παρόν. Η δεύτερη έξοδος, πιο γρήγορη και με μεγαλύτερη γεωγραφική ακτίνα εξάπλωσης, φαίνεται πως συνδέεται με την ανάπτυξη της ναυσιπλοϊας και με αξιοποίηση των παράκτιων και θαλάσσιων πόρων. Η έρευνα στρέφει την προσοχή της στην χρονολογία και τα γεωγραφικά μονοπάτια των παγκόσμιων μετακινήσεων, στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των γεωλογικών φαινομένων ως ανασταλτικών ή προωθητικών παραγόντων, καθώς και στις διαδρομές μετακίνησης διασχίζοντας θάλασσα και αξιοποιώντας παράκτιες διαδρομές αλλά και διαδρομές στην ενδοχώρα.

Στο σεμινάριο εξετάζονται οι νέες μαρτυρίες σχετικά με την υπόθεση των παράκτιων μετακινήσεων και τη συμβολή των ευστατικών αλλαγών στις πρώιμες μετακινήσεις και προσαρμογές. Η αλλαγή της θαλάσσιας στάθμης πρέπει να λειτούργησε ως εξωτερικός προωθητικός παράγοντας σε αυτές και συνδέεται με ένα σημαντικό πρόβλημα: μεγάλες εκτάσεις κατάλληλες για ανθρώπινη εγκατάσταση αποκαλύπτονταν, λόγω της επίκλυσης, και αργότερα καταβυθίζονταν, λόγω της κατάκλισης, με αποτέλεσμα οι περισσότερες παράκτιες περιοχές διαθέσιμες κατά μεγάλα διαστήματα στις Παλαιολιθικές ομάδες να βρίσκονται σήμερα κάτω από το νερό. Η συζήτηση θα αναφερθεί ιδιαίτερα στις χερσαίες και υποθαλάσσιες έρευνες και τα πορίσματα του ερευνητικού προγράμματος DISPERSE στην Ανατολική Αφρική, την νότια Ερυθρά Θάλασσα και την Αραβική Χερσόνησο.

Landscapes of Human Evolution and Dispersal: a World Perspective

Geoff Bailey
Anniversary Professor of Prehistoric Archaeology, York University

During the past decade, a wide range of new information and ideas has transformed our understanding about the pattern of human evolution and dispersal.  New fossil discoveries, dates and genetic data have consolidated a long-standing consensus that our human origins are deeply rooted in Africa, with at least two major waves of expansion out of Africa: one associated with the emergence of the genus Homo (H. ergaster, H. erectus) about 2 million years ago, and a more rapid and far-reaching dispersal after about 150,000 years ago associated with the appearance of anatomically modern humans (AMH, or H. sapiens), perhaps driven by developments in seafaring, and greater emphasis on coastal and marine adaptations. Attention is now shifting to the chronology and geographical pathways of dispersal across the globe, the varying impact of changes in external factors – climate change and geological instabilities in the physical landscape – as major driving forces or constraints, and the possibility of multiple dispersal pathways involving sea crossings and coastlines as well as terrestrial and hinterland environments.