Θάνος Δημήτρης
Γλώσσα
Αγγλική
Ημερομηνία
08/09/2014
Διάρκεια
122:12
Εκδήλωση
Σεμινάρια Βιολογίας και Ιατρικής 2014
Χώρος
Ξενοδοχείο Cape Sounio
Διοργάνωση
Ίδρυμα Μποδοσάκη
Κατηγορία
Μοριακή Βιολογία
Ετικέτες
Σεμινάρια Βιολογίας και Ιατρικής 2014
Το Ίδρυμα Μποδοσάκη, εμπλουτίζοντας το κοινωφελές έργο του στους τομείς της Επιστήμης και της Εκπαίδευσης, διοργάνωσε το Σεπτέμβριο του 2014, για πέμπτη χρονιά, ένα κύκλο Σεμιναρίων σε θέματα Βιολογίας και Ιατρικής, στα οποία συμμετείχαν αριστούχοι νέοι Έλληνες φοιτητές.
Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία γόνιμης επικοινωνίας ανάμεσα στους ομιλητές και στο ακροατήριο με διαλόγους εστιασμένους σε επιλεγμένα θέματα αιχμής, όπως ο κυτταρικός επαναπρογραμματισμός, τα βλαστοκύτταρα, η αναπτυξιακή βιολογία και η γονιδιακή έκφραση του νευρικού συστήματος, η ρύθμιση της μεταγραφής του DΝΑ, οι μηχανισμοί πρωτεϊνικής έκκρισης και μετανάστευσης, η πληθυσμική βιολογία και γονιδιωματική, η μοριακή βιολογία του καρκίνου, και οι πρόοδοι της κλινικής ογκολογίας.
Κατά τη διάρκεια του Σεμιναρίου, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις συζητήσεις με τους φοιτητές, τόσο κατά την διάρκεια όσο και μετά το πέρας κάθε ομιλίας.
Στο Πρόγραμμα του Σεμιναρίου αυτού ανήκει και η διάλεξη του Πρόεδρου του Επιστημονικού Συμβουλίου και Διευθυντή Βασικής Έρευνας του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών Δρος Δημήτρη Θάνου, το περιεχόμενο της οποίας συνοψίζεται από τον ομιλητή, ως εξής:
Η διαλεύκανση των μοριακών μηχανισμών μέσω των οποίων το γονιδίωμα κατευθύνει και συντονίζει σημαντικές βιολογικές διεργασίες όπως η ανάπτυξη, η κυτταρική διαφοροποίηση, η απόκριση σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα κλπ. αποτελεί το σημαντικότερο ερώτημα της σύγχρονης Βιολογίας. που διέπουν την ρύθμιση της έκφρασης των γονιδίων Η κατανόηση των μηχανισμών ρύθμισης της γονιδιακής έκφρασης περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά πολύπλοκο και εξεζητημένο δίκτυο μοριακών αλληλεπιδράσεων μεταξύ μεταγραφικών παραγόντων και ρυθμιστικών στοιχείων DNA (υποκινητές, ενισχυτές κλπ) ακολουθούμενο από την εν σειρά στρατολόγηση πρωτεϊνικών συμπλόκων που εμπλέκονται στην αναδιαμόρφωση της χρωματίνης και στην έναρξη και επιμήκυνση της μεταγραφής. Επιπλέον, σήμερα γνωρίζουμε ότι η τρισδιάστατη δομή του γονιδιώματος είναι σημαντική και πολλές φορές καθοριστική για την ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης αφού επιτρέπει την φυσική αλληλεπίδραση μεταξύ απομακρυσμένων περιοχών του γονιδιώματος, συμβάλλοντας έτσι στην συντονισμένη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι πολλά μεταγραφικά προγράμματα που εκτελούνται κατά την διάρκεια της διαφοροποίησης, ανάπτυξης κλπ παρουσιάζουν έντονα χαρακτηριστικά τυχαιότητας (stochasticity) και θορύβου αναφορικά με τα επίπεδα έκφρασης και τις βιολογικές δραστηριότητες. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα ότι γενετικά όμοια κύτταρα ευρισκόμενα στο ίδιο περιβάλλον να συμπεριφέρονται διαφορετικά. Αυτό ονομάζεται θόρυβος (noise) και οφείλεται σε 3 κύριους παράγοντες: στην αναδιαμόρφωση της χρωματίνης στην περιοχή των υποκινητών, στην αστάθεια του συμπλόκουμεταξύ των μεταγραφικών παραγόντων και υποκινητή και στην ευρωστία της ενεργοποιημένης μεταγραφής.
Στο πλαίσιο αυτό έχει δειχθεί ότι ο θόρυβος που δημιουργείται εξ’ αιτίας της τυχαιότητας των διαχρωμοσωμικών αλληλεπιδράσεων όχι μόνο επιτρέπει αλλά και συμβάλλει στην συντονισμένη ρύθμιση της έκφρασης μεγάλης ομάδας γονιδίων που εμπλέκονται στην αντι-ιική προστασία. Πιστεύεται ότι οι διακυμάνσεις που προέρχονται από την τυχαιότητα αυτού του τύπου μοριακών γεγονότων συμβάλλουν με μοναδικό τρόπο στον αυστηρό έλεγχο της ανοσολογικής απάντησης μέσω του ελέγχου του ποσοστού των κυττάρων που εκφράζει ανά πάσα χρονική στιγμή το κάθε γονίδιο και όχι των επιπέδων έκφρασης του κάθε γονιδίου ανά κύτταρο.
Γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1960. Σπούδασε Βιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1983). Διδάκτωρ Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας). Μετεκπαιδεύθη στο Τμήμα Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Harvard των ΗΠΑ (1989-1994) στον τομέα ρύθμισης της γονιδιακής εκφράσεως, λαμβάνοντας την μεταδιδακτορική υποτροφία Lucille P. Markey.
Επίκουρος καθηγητής (1995), μόνιμος αναπληρωτής καθηγητής (2000), Adjunct Professor (2003-2015) στο Τμήμα Βιοχημείας και Μοριακής Βιοφυσικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης. Διευθυντής (2001) του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Ερευνητικού Κέντρου Βιοϊατρικών Επιστημών “Αλέξανδρος Φλέμιγκ” στην Ελλάδα. Από τον Μάρτιο του 2006, Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου και Διευθυντής του Κέντρου Βασικής Έρευνας του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών.
Ανακάλυψε το ενισχυόσωμα (enhanceosome), τον βασικό μοριακό διακόπτη μέσω του οποίου ρυθμίζεται η δραστηριότητα (έκφραση) των γονιδίων στον άνθρωπο και στους άλλους οργανισμούς. Η ανακάλυψη αυτή, σε συνδυασμό με τις μετέπειτα ερευνητικές του δραστηριότητες στον τομέα ρύθμισης της γονιδιακής εκφράσεως, συμβάλλει στην κατανόηση θεμελιωδών βιολογικών διεργασιών, όπως η εμβρυϊκή ανάπτυξη, οι ιδιότητες των βλαστικών κυττάρων και η καρκινογένεση, και εξηγεί τα αίτια της τυχαιότητας της ανοσολογικής αντίδρασης σε μολύνσεις με ιούς και βακτήρια, μια ανακάλυψη ιδιαιτέρως σημαντική για την καταπολέμηση μολυσματικών νόσων. Έχει δημοσιεύσει σειρά άρθρων και εκδοτικών σημειωμάτων στα κορυφαία επιστημονικά περιοδικά του κλάδου (Cell, Nature, Science κ.α.). Το δημοσιευμένο έργο του έχει λάβει περί τις 14.000 αναφορές στην βιβλιογραφία. Τα ευρήματά του περιγράφονται αναλυτικά σε όλα τα εκπαιδευτικά εγχειρίδια (textbooks) μοριακής και κυτταρικής βιολογίας που διδάσκονται σε σχολές Βιολογίας και Ιατρικής στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Βραβείο Scholar of the Irma T. Hirschl Charitable Trust (1996), Scholar Basil O’Connor March of Dimes (1996), Scholar of the Pew Charitable Trust (1996), Scholar of the Leukemia and Lymphoma Society of America (2000), Christopher Lambort Award in Basic Sciences (2001), Dean’s Distinguished Lecturer of Columbia University (2002). Τακτικό μέλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μοριακής Βιολογίας (EMBO, 2004) και του Διοικητικού του Συμβουλίου (2011-2016), της Academia Europaea (Τάξη Επιστημών της Ζωής – Μοριακή Βιολογία, 2012), της Επιτροπής Κρίσεως Ερευνητικών Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC) στον τομέα βιοχημείας, βιοφυσικής και μοριακής βιολογίας (2008-2016). Ιδρυτής του Ελληνικού Κέντρου Γονιδιωματικής (Greek Genome Center), εθνικός εκπρόσωπος στην Επιτροπή Σύνταξης του Ευρωπαϊκού Χάρτη Ερευνητικών Υποδομών (ESFRI) και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κατάρτισης του Προγράμματος Horizon 2020 (2014-2020), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Υποδομών Βιοτραπεζών και Βιολογίας Συστημάτων.
Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2016.
